Toltekler, Kolomb-oncesi Amerika uygarlıklarından birini oluşturan halk olup, Meksika'daki Aztek-oncesi uc kulturden (Mayalar, Toltekler, Olmekler) biri olarak kabul edilirler. Meksika topraklarında ilk insan topluluklarına ait izler, tarihcilere gore, yaklaşık 20.000 yıl oncesine dayanır.

"Toltekler" sozcuğu Nahuatl dilinde "inşaatcı ustatlar" anlamına gelir. Hakkında fazla bilgi sahibi olunmayan kadim Amerika uygarlıklarından biri olan Toltekler'in kokeni ve yaşadıkları donem hakkında ceşitli varsayımlar bulunmaktadır. Şimdilik en kabul goren varsayım, nereden geldikleri bilinmeyen bu halkın gunumuzden 3300 yıl once mevcut olduğudur. İleri bir uygarlık oluşturdukları sanılmaktadır. Başkentleri arkeologlara gore, Mexico'dan yaklaşık 80 km. uzaklıkta bulunan, Teotihuacan yakınlarındaki, Tula olarak belirtilen bir kenttir. Bir Toltek efsanesine gore Tula adı, aslında anavatanlarındaki, "ak dağ"ın bulunduğu bir adaydı.

Aztekler, terkedilmiş mukemmel Toltek yapıları ya da kalıntılarıyla karşılaştıklarında bu yapılara ceşitli yonlerden hayran kalmış ve onları ulu bir toplum olarak nitelendirmişlerdir. Mimarlık başta gelmek uzere bilgelik, adalet ve hoşgoru konusundaki ileri duzeyleri kendilerinden sonraki kuşakları oylesine etkilemiştir ki, Aztek hukumdarları dahil, Meksika topraklarındaki hemen hemen her hukumdar soyunu Toltekler'e dayandırma cabasında bulunmuştur. Kaynaklar Toltekler'de, kendilerinden sonraki kuşaklarda gorulen dinsel ayinlerin bulunmadığını gostermektedir.

Nahuatl efsaneleri Toltekler'i tum halkların ataları olarak kabul eder. Toltekler'in kokeni hakkındaki varsayımlardan biri onları Teotihuacan'da yaşamış olduğu ileri surulen Şişimekler (Chichimèques) ile ilişkilendirir. Şişimek, Nahauatl dilinde "kopek kaynaklı, kopek kokenli, kopekten doğan" anlamlarına gelir. René Guénon ve J.Churchward ve bircok arkeolog tarafından desteklenen bir başka varsayıma gore Toltekler, yitik bir kıtadan Amerika'ya goc etmiş bir halkın torunlarıdır. Guénon'a gore Tula adı, binlerce yıl once batmış olan bir kıtadaki orijinal inisiyatik merkezin adıydı ve bu kıtadan goc etmiş olanlar, diğer kıtalarda kurduklara inisiyatik merkezlere anavatandaki merkeze ithafen bu adı vermişlerdir. Fakat bu yitik kıtanın hangi kıta olduğu konusunda goruşler aynı değildir. Amerika'ya ilk goc edenleri Quetzallar olarak adlandıran J. Churchward'a gore, bu, Mu kıtasıdır. Edgar Cayce, Amerika'ya bu yitik kıtanın yanı sıra Atlantis'ten de gocler yapılmış olduğu duşuncesindedir. Aztek efsanelerine gore Amerika'ya goc ettikleri anavatanları Aztlan adı verilen deniz aşırı bir ulkedir.

Toltekler'in yaşadığı topraklar olarak, bugunku Meksika'nın Tlaxcala, Hidalgo, México, Morelos ve Puebla eyaletleri gosterilir. Mayapán ve Matlazinca seramiklerinde halen Toltek sembollerine rastlandığı belirtilir ki, Toltekler'e ait bazı seramikler, yaşadıkları bolgeden cok uzak olan Costa Rica'da keşfedilmiştir.

Chichen Itza'daki kalıntıların kısmen Toltekler'e, kısmen Mayalar'a ait olduğu sanılmaktadır. Burada her iki kulture ait motifler gorulmektedir. Buradaki en dikkat ceken bina El Castillo (Kale) denilen yerdeki piramidal tapınaktır, 9 katlı ve dort tarafından 91 basamak yukselen bir piramit olup, daha eski bir piramidin uzerine inşa edilmiştir. Bu piramitte yılın gunleri ve ayları basamakların ve terasların sayısıyla temsil edilmektedir. Dort yone yonelik olarak yapılmış olan merdivenlerin ilkbahar ve sonbahar gundonumleriyle ilgili bir rol oynadığı da duşunulmektedir. Guneşin acısıyla oluşan golgeler, merdivenin alt ve ust kısımlarında başı ve kuyruğu olan ilah tuylu yılanın yeniden canlanışını ve yukselişini simgelemektedir. Bolgedeki diğer kalıntılar, bir gozlemevi ve birkac mezarın bulunduğu bir piramittir. 52 heykelin bulunduğu diğer piramidin Maya-Toltek takvimindeki 52 zamanı temsil ettiği sanılmaktadır. Kentin 14.yy.'da bilinmeyen bir nedenle terkedildiği sanılmaktadır.