Dr. Ebru Gozer, ozellikle anaokul ve ilkokul cocuklarında sıkca rastlanan bitlenme ve tedavi yontemleri ile ilgili bilgi verdi.

Bitlerin uc turu insanda yaşayan ve insan kanıyla beslenen ektoparazitlerdir. İnsanda yerleşim yerine gore adlandırılan baş biti, vucut biti ve kasık biti olarak uc tur bitlenmeye neden olur. Bunlardan okul cağı cocuklarında ve yuvalarda en sık goruleni baş bitidir.

Baş bitinin ozellikleri nelerdir?
•Saclı deride birkac hafta canlı kalabilir. Tipik tutulumda hasta başına 12-24 canlı bocek duşer. Her bit cok sayıda sirke diye adlandırılan yumurta oluşturur.

•Sirkeler saclı deriye yakın bir noktaya ve saca guclu şekilde yapışır ( kepekten farkı budur). Ozellikle başın arka ve ust kısımlarında daha sık kumelenir. Sirkeler 8. gunde kabuklarından cıkar ve bu saclı deride kolaylıkla gorulebilir.

•Kişisel eşyalarla (tarak, şapka, elbise) bulaşabileceği gibi, doşeme ve yastık gibi sacın temas ettiği yuzeylerden de kişiden kişiye gecebilir.

•Sacta kaşıntı ve kızarıklıklara (dermatit) neden olan salyasını bırakır.

•Yuvalar ve ilkokullarda sık rastalanır. •Butun sosyo-ekonomik gruplarda gorulebilir.

•Kotu hijyenin gostergesi değildir.

Baş bitinde yakınma ve bulgular nelerdir?

•Saclı deride kaşıntı temel yakınmadır. Buna eşlik eden ikincil deri lezyonlarının (saclı deride kızarıklık, boyun ve omuz bolgesi dermatiti) yerleştiği bolgelerde de kaşıntı olabilir .
•Bitin kendisinin gorulmesi genellikle zordur. Ancak ozellikle sirkenin kumelendiği bolgelerde gorulmesi tanı koydurucudur.
•Muayene sırasında ozel bir lamba ile canlı sirkeler parlak refle verir.
•Daha az sıklıkta da saclı deride fronkulozis denilen abseler gorulebilir.
•Tanı koydurucu spesifik bir test yoktur ancak nadiren bit ve sirkelerin mikroskop altında değerlendirilmesi gerekebilir.
•Kepekler bazen yanlış olarak bit olarak değerlendirilebilir.
•Aileler, aile bireylerinin nasıl muayene edileceği konusunda bilinclendirilmelidir.
•Bit salgınları olduğunda okullarda muayene yapılması zorunlu olmalıdır.

Baş biti nasıl tedavi edilir?
•Baş biti tedavisinden uygulanan farklı turde ilaclar (permethrin, lindan, malathion gibi) vardır. Bu ilacların kimlerde nasıl uygulanacağına hekim karar vermelidir. Genellikle saca uygulanan sıvı krem ve losyon formda ilaclar bulunmaktadır. Bu ilacların 5-10 dk sureyle saclı deriye tatbiki sonrası genellikle uzun suren sirke oldurucu ozellikleri 7-10 gun sureyle devam eder. Tedavi tekrarı gerektiğinde bu sure dikkate alınmalıdır.

Aynı zamanda toksik etkileri olan ilaclar oldukları icin bilincsiz kullanımında ciddi yan etkiler gorulebilir.

•Baş bitine ikincil gelişen deri lezyonları ve kaşıntı icin de kortizon iceren kremler kullanılmaktadır. •Butun bitlenmiş aile bireyleri tedavi edilmelidir.
•Yıkanabilir camaşırlar, yatak ortuleri, oyuncaklar sıcak suda yıkanmalıdır. Tarak gibi malzemeler sıcak suda yıkanıp, bit ilaclarında bekletilmelidir.
•Yıkanamayan eşyalar plastik bir torbaya konularak ağzı sıkıca bağlanıp 10-14 gun sureye bekletilmelidir.
•Sirkenin cıkarılması, ozellikle bit ilacı ikinci defa kullanıldıysa gerekli değildir. Eğer cıkarılmak istenirse de, sacı beyaz sirke ile ıslatarak ve yine takiben beyaz sirke ile ıslatılmış havlu ile sacları sarıp 30-60 dk bekleterek sonrasında ince dişli tarak ile tarayarak cıkartılmalıdır.

Baş biti ile ilgili yanlış tutumlar nelerdir?
•Baş bitini onlemek mumkun değildir.
•Genellikle tek doz tedavi uygulandıktan sonra bulaşma riski hızla azalır, cocuk okuluna ve yuvaya geri donebilir. Ancak kaşıntı tedavi sonrası 2 hafta kadar devam edebilir, bu hastalığın devam ettiği anlamına gelmez. Saclı deride tedavi sonrası kalan olu sirkelerinde bulaşıcı ozelliği yoktur. Kozmetik acıdan ve yanlış tanılara neden olmaması icin temizlenmesi gerekir.
•Baş biti, ailenin ve bireyin yeterince temiz olmadığının gostergesi değildir. Aksine bazı uzmanlara gore baş biti ozellikle temiz sacı tercih etmektedir.
•Bitten kurtulmak icin cocukların saclarının ailenin panik haliyle acil olarak kestirmesi doğru değildir, cocuk uzerinde travma etkisi yaratabilir. İlacın dikkatli ve uygun şekilde uygulanması ile kolaylıkla sonuc alınabilir.

Sonuc olarak kolaylıkla tanı konularak tedavi edilebilen baş bitleri cocukluk cağının sık gorulen hastalıklarından biri olma ozelliğini devam ettirmektedir.