Cocuğunuz bircok nedenle tırnaklarını yiyor olabilir – merak, can sıkıntısı, stres, alışkanlık veya taklit bunlardan bazılarıdır. Tırnak yemek ”gerginlikten gelen alışkanlıklar” arasında en yaygın olanıdır. Bu alışkanlıkların diğer ornekleri başparmağı emmek, burun karıştırmak, sacla oynamak veya sacı cekmek ve diş gıcırdatmak olarak sayılabilir. Aynı zamanda, tırnak yemek yetişkinlikte de devam etmesi en muhtemel alışkanlıktır.
Buyume sureci cocuklarda endişeye neden olabilir ve ebeveynler bu gerginlik ve baskınların buyuk bir kısmını goremez.
Cocuğunuz tırnaklarını orta derecede (kendisine zarar vermiyorsa) ve bilincsizce (orneğin televizyon izlerken) yiyorsa veya tırnaklarını belirli durumlara (orneğin performans değerlendirmeleri ya da sınavlar) tepki olarak yiyorsa, bu alışkanlık stresle başa cıkmak icin kullandığı bir yoldur ve endişelenmeye gerek yoktur.
Cocuğunuz tırnak yemeyi buyuk olasılıkla kendi başına bırakacaktır ama tırnak yeme alışkanlığı sizi rahatsız edecek kadar uzun surerse veya tahammul edemediğini bir alışkanlıksa, cocuğunuza bu alışkanlığı bırakırken basit bazı yontemlerle yardımcı olabilirsiniz.
Tırnak yeme konusunda ne yapmalı?
Cocuğunuzun endişelerine kulak verin. Becoming the Parent You Want to Be adlı kitabın yardımcı yazarı Janis Keyser, “Cocuklar bizi endişelendiren bir şey yaptığında, ilk tepkimiz bu davranışı durdurmaya calışmak olur ve aslında uzun vadeli amac da budur,” diyor ve ekliyor: “Ama bu noktaya gecmeden once, bu davranışın altında yatan nedenlerle başa cıkmanız ve cocuğunuzun hayatında kulak vermeniz gereken bir stres etkeni olup olmadığını duşunmeniz cok onemlidir.”
Cocuğunuzun endişelenmesine neyin sebep olduğunu az cok tahmin ediyorsanız – yakın zamanda gercekleşen bir taşınma, ailede boşanma, yeni bir okul veya yaklaşan bir sınav – bu endişeleri cocuğunuzla konuşmak icin ozel caba gosterin. Tabii ki coğu cocukta bunu soylemek kolay, yapmak zordur. Ancak, tırnak yeme alışkanlığı icin tamamıyla sacma bir neden ortaya atarsanız (“Ben biliyorum neden tırnaklarını yediğini, dişlerini bilemeye calışıyorsun!”) cocuğunuz canını aslında neyin sıktığını size bir anda soyleyebilir.
Cocuğunuzu azarlamayın ve cezalandırmayın. Cocuğunuz tırnak yemeyi gercekten bırakmak istemiyorsa, buyuk olasılıkla bu konuda yapabileceğiniz cok bir şey yoktur. Gerginlikten gelen diğer alışkanlıklarda olduğu gibi, tırnak yeme de genellikle bilincsizce devam ettirilir.
Cocuğunuz tırnaklarını yediğinin farkında bile değilse, onu azarlamak ve cezalandırmak hicbir şekilde işe yaramayacaktır. Yetişkinler dahi alışkanlıklarından kurtulmakta cok zorlanır.
Alışkanlık sizi gercekten rahatsız ediyorsa, sınır koyun. “Yemek masasında tırnak yenmeyecek” kuralı, “tabaktan kopeğe yemek vermek yok” kadar mantıklı bir kuraldır.
Burada en onemli nokta, sadece rahatsızlık veren bir davranışın, kotuleşerek sıkıntılı bir soruna veya duygu yuklu bir duruma donuşmesini engellemektir. Duyduğunuz rahatsızlığı elinizden geldiğince saklamak ve sonra bir anda patlayıp, “Tırnaklarını yeme artık! Dayanamıyorum!” demek, uzun ve yorucu bir guc savaşının ilk kurşunu olabilir.
Genel olarak, cocuğunuz kendisine zarar vermiyorsa ve cok da gergin gorunmuyorsa, yapabileceğiniz en iyi şey tırnaklarının duzenli olarak kesilmesini sağlamak, ona ellerini sık sık yıkamasını hatırlatmak ve dikkatinizi başka bir yere vermeye calışmaktır. Cocuğunuza bu alışkanlığı bırakması yapacağınız baskı, gerginliğini arttırmak ve davranışının yoğunlaşmasına neden olmaktan başka bir işe yaramaz.
Ayrıca, siz ne kadar iyi niyetle hareket ederseniz edin, sizin doğrudan yapacağınız herhangi bir mudahale – tırnaklarına acı oje surmek gibi – ona bir ceza gibi gelecektir. Alışkanlığını ne kadar az sıkıntıyla bağdaştırırsa, alışkanlığı kendi başına ve hazır olduğunda bırakma ve sizden yardım istemek konusunda kendini rahat hissetme olasılığı o kadar artacaktır.
Cocuğunuz alışkanlığı bırakmak istediğinde ona yardımcı olun. Cocuğunuzun arkadaşları onunla dalga geciyorsa, bu alışkanlığı bırakmaya hazır hissedebilir – ve sizin yardımınıza ihtiyac duyar.
Oncelikle, onunla arkadaşlarının neden olduğu sıkıntıyı konuşun ve bu durumun ona kendisini nasıl hissettirdiğini anlatmaya teşvik edin. Tırnakları nasıl gorunurse gorunsun, onu hep seveceğinizi anlatın. Sonra da olası cozumleri tartışın.
Alışkanlıkları bırakma surecini anlatın. Konuşmaya başlarken, gerginlikten gelen alışkanlıkların neler olduğunu ve bunların aslında bırakılabileceğini anlatın.
Sonrasında, cocuğunuzun alışkanlığı bırakma planına ne kadar dÂhil olmanız gerektiğine karar verin. Alışkanlığa geri donduğu anlarda sizden uyarı bekleyecek mi yoksa bu onu rahatsız mı edecek? Cocuklar buyudukce, genellikle ebeveynlerin kendilerine daha az mudahale etmesini tercih eder.
Alışkanlığın farkına varmasına yardımcı olun. Cocuğunuzu tırnaklarını ne zaman ve nerede yediğinin daha cok farkında olmaya teşvik edin. Tırnaklarını tekrar yediği zaman ona bunu hatırlatacak sessiz, gizli bir işarete karar verin – koluna hafifce dokunabilir veya aranızda belirlediğiniz bir kelimeyi soyleyebilirsiniz.
Bazı cocuklar, dikkatlerini o anda gercekleşen alışkanlık davranışına ceken fiziksel işaretleri daha yararlı bulur. Bu secenek, cocuğunuz tarafından secildiği surece işe yarar. Eğer bunu secen o değilse, ona bir ceza gibi gelir.
Tırnak yemeyi zorlaştırmak icin, parmak uclarına yara bandı takmayı veya tırnaklarına birkac kat oje surmeyi yararlı bulabilir.
Tırnaklarına acı oje surmek istiyorsa, bu da tercih edilebilir. Ama ojenin etiketini kontrol etmeyi unutmayın. Bazı ojelerde gozle teması halinde yakıcı etkisi olan Arnavut biberi gibi maddeler kullanılmaktadır.
Kız cocuklarında, kuafore gidip manikur yaptırmak da tırnak yeme alışkanlığını bırakmaya yardımcı olabilir.
Bir alternatif sunun. Tırnak yemek yerine gececek bir veya daha fazla aktivite onerin. (Orneğin uzun araba yolculuklarında oyun hamuru veya kitap okurken tutabileceği puruzsuz bir taş verin.) Cocuğunuzun bu alternatif alışkanlığı okula gitmeden veya yatağa yatmadan once birkac dakika denemesini sağlayın.
Buna ek olarak, tırnak yeme isteği geldiğinde kullanabileceği bazı rahatlama teknikleri belirleyin – orneğin, derin nefes alma veya yumrukları sıkıp bırakma.
Cocuğunuzun yaşı uygunsa, ona tırnak torpusu kullanmayı oğretin ve komodininin uzerinde veya banyoda bir torpu bulundurun.
Gerilimini ve enerjisini atması icin, ona – mumkunse dışarıda – koşup oynama imkÂnı sağlayın. Bazı cocuklar, el sanatları ve resim gibi projeleri hem ellerini meşgul tutmak hem de rahatlamak icin iyi bir yol olarak gorebilir. Başkaları icin ise bir muzik enstrumanı calmak yararlı olabilir.
Denemekten yılmayın. Farklı kişilerin farklı tekniklerle sonuc aldığını cocuğunuza acıklayın ve ilk tekniğin işe yaramaması halinde, onu ceşitli başka cozumleri denemeye teşvik edin. Genel olarak, cocuğunuz yaş aldıkca, bu surecte daha cok sorumluluk alabilir.
Son olarak, alışkanlıkları kırmanın zor olduğunu ve ikinizin aynı tarafa olduğunu ona – ve kendinize – hatırlatmayı unutmayın. İhtiyac duyuyorsanız surece ara verin ve alışkanlığı kırmakta ne kadar başarılı veya başarısız olursa olsun cocuğunuzun her zaman şefkat ve ilgi gorduğunden emin olun. Gosterdiğiniz sabır ve kararlılık en sonunda meyvesini verecektir.
Tırnak yeme konusunda ne zaman endişelenmeli?
Bazı ender durumlarda, şiddetli tırnak yeme alışkanlığı aşırı endişenin işareti olabilir. Tırnak yeme sonucunda tırnak ucları bereleniyor veya kanıyorsa, endişe verici başka davranışları varsa (orneğin derisiyle oynama veya kirpiklerini veya sacını cekme) veya uyku bozukluğu yaşıyorsa, cocuk doktorunuza danışın.
Ayrıca, cocuğunuzun tırnak yeme alışkanlığı bir anda ortaya cıkıp, hızlı bir kotuleşme gosteriyorsa da doktorunuza danışın. Bu tur durumlarda, bir uzmana danışmakta yarar vardır.
ALINTIDIR..