BİRCOK Turk devletlerine başkentlik yapmış bu ilimizde duğun gelenekleri butun bolgelerle aşağı yukarı aynıdır. Sadece duğunlerinde dini faktor farklı yer almaktadır. Bazı bolgelerde duğunler mevlitli yapılır, sohbetlerle gecer, bazı bolgelerde ise duğunler calgılı ve eğlence son dozda devam eder. Kız isteme Osmanlı’dan bu zamana kadar surmektedir. Bu usul Turk geleneklerinin vazgecilmezlerindendir. Diğer illerde olduğu gibi oğlunun evlenmesine karar veren baba ve anne dunurcu gondermede gayet gizli hareket eder. Bu da ilk once kadınlar tarafından yapılır. Evlenecek olan kişi eğer bir kız beğenmişse veya bilgi verilen bir kız istenecekse once oğlanın annesi ve kız kardeşi, kız kardeşi yoksa akrabalarından en yakını, bir iş bahane ederek kız evine gider. Evin tertip ve duzenine, kızın guzelliğine terbiyesine, vucudunun sağlamlığına alıcı bir gozle bakarlar. Kızı uygun bulmazlarsa, hic bir şey demeden izin alıp geri donerler. Kız beğenilirse, bu işlerde hunerli olan bir kadını oncu olarak, kızın once annesiyle sohbeti acarlar kızın durumu hakkında ağız arayarak bilgi alırlar. Bu arada oğlanın durumu hakkında bilgi verirler. Uygun gorulurse kızlarına dunurcu geleceklerini anlatır. Bu arada erkek tarafında da eğer gorucu usulu bir kız isteme olursa, o zaman “falancanın veya filan yerdeki falan kızı sana istemeye karar verdik.Oğlum…” diyerek goruş alırlar. Olumsuz bir yanıtla karşılaşılırsa bu kızla evlenmesi icin ikna cabaları yapılır. Eğer damat adayı belirtilen şahısta evlenmemekte diretilirse vazgecilir. Şayet devam edilirse kız tarafına ışık yakılır.
Kadın dunurcu, kız tarafının verimkar olduklarını oğrenince kız tarafına gonderilir. Bu dunurculere, kızın annesi kesin cevap vermeye niyetli olsa bile bir kere babasına ben soyleyeyim diyerek, yumuşak bir şekilde bekletmeye alır. Eğer anne veya ev ahalinden dunurculere fazla hurmet yapılırsa, kızın verileceğine bir işaret sayılır. Hatta şoyle bir durumla da sonuc anlaşılır. Ayakkabıları cevrilmişse bu işin olacağı, cevrilmeyip dışarı konulmuşsa olmayacağı anlaşılır. Bu şekilde bir başlangıctan sonra, erkek dunurcu kız evine gider. "Allah'ın emri, Peygamber'in kavli ile kızımızı oğlumuza zevceliğe istemeye geldik" diyerek dunurluk edilir. Buna karşılık kızın babası hic bir şeyden haberi yokmuş gibi, bir sure duşunur, eğer vermeye gonlu varsa; "Sizin ve mahdumumuz icin bir şey diyemem, Allah yazdıysa bir şey diyemem. Bana bir kac gun musaade edin, ben bir duşuneyim" der. Vermeye niyeti yoksa, "Kızım kucuktur, evlenme vakti değildir" yada "kızımız sozlu, sozlu olmazsa sizden iyisine mi verecektik" diyerek savuşturur. Bu ilk goruşmelerden sonra iki veya uc gun ara verilir. İkinci kez gidişte, kızın babası "Biz razıyız, fakat hısım-akrabaya bir danışalım" diye cevap verir. "Kız evi naz evi" derler. Ucuncu gidişte "Ne yapalım, Allah nasip etmişse bizim elimizde ne var, alın yazısına bir şey diyemeyiz" denir. Oğlan tarafı da "Allah razı olsun sizden, hayırlısı Allah'tan, Biz verdik diledik, kapınıza geldik, sizde bizi sevip diledinizse nişanımızı (bellimizi) koyacağız" denir.
Kararlaştırılan gunde nişan koyma merasimi yapılır. Yuzuk takılarak ve şerbet icilerek yapılan nişan koyma merasimi daha ziyade kadınlar arasında yapılan bir toplantıdır. Kızın evi musait ise evde, yoksa bir akraba evinde yapılır. İki tarafında yakınları toplanır. Bu toplantılar da aileler fazla tutucu ise, hocaların ilahi ve dua okuduğu gorulur. Değilse calgıcılar getirilip, oyunlar oynanır. Gelin, eltisi veya gorumcesi tarafından yoksa oğlanın genc bir yakını tarafından salona getirilir.
Yuzuğu oğlanın annesi takar. Gelin, orada bulunanların ellerini oper, akrabalar takı takarlar. Oğlan tarafının kız tarafına getirdiği hediyeler gosterilir. Yapılan ikram yine oğlan tarafına aittir. Nişan genellikle Perşembe gunleri olur. Nişanın bazen yemekli olduğu da gorulur. Nişandan sonra kararlaştırılan gunde elbise gorme işi başlar. Elbise gorme işi duğune yakın bir zamanda olur. Beraberlerinde gelin kız da olduğu halde koyde oturuyorlarsa şehre gelinir, şehirde ise carşıya cıkılır. Daha once "mihir kesiminde" kararlaştırılan ve alınması gereken eşyalar alınmaya başlanır. Kız tarafı da guveyin giyeceği eşyayı alır. Elbiseyi dikecek terzi oğlan evine bildirilir. Nişandan sonra, kız evine yollanacak duruye sıra gelir. Duru bohca icinde kız evine gonderilir. Her iki tarafın hısım akraba ve konu komşusuna gonderilir.
Hazırlıklar tamamlandıktan sonra belirlenen tarihte duğun yapılır. Duğun genellikle Konya'da haftanın Pazar ve Perşembe gunleri yapılır.Duğunden bir kac once yemek hazırlıkları başlar. Gelinin oğlan evine getirileceği gunun sabahı, oğlan evinde pilav verilir. Oğlan tarafının eşi, dostu, akrabaları, arkadaşları ve yakınları coksa okuntu (davetiye) dağıtılır. Koylerde de, komşu koylere okuntu gonderilir. Pilav dokme işi devam ederken, gelin hamama ve berbere gider, Geline yakın arkadaşları da eşlik eder. Guveyi de pilav gununden bir gun once geceleyin "zamah" duzenler. Zamahta icki icilir, her turlu calgı calınır. Guvey fakirse zamah fakir gecer. Cunku zamah ayrı bir masraf acar. Zamah gecesi kız evinde de eğlence duzenlenir, buna "kına gecesi" denir. Kına gecesine oğlan evinde bir grup kadın da o eğlenceye katılır. Kına gecesinde gelin kıza bir turkuyle kınası yakılır. Ertesi gunu oğlan evinde pilav yenir, buna duğun yemeği de denir. Yemeğin bitiminden sonra, gelin alma zamanı gelir.
Erkek tarafı, araba, otobus, taksi ile kız evine gider. Koylerde at arabası, traktor veya eğerli at ile kızın evine gidilir. Kayınpeder yanında iki kişi olduğu halde, gelinin bulunduğu odaya varır. Gelin odası arkasından kapanır. Kız tarafı kayınbabadan ceşitli bahşişler almadan gelini vermezler. Gelinin kolundan once kaynana tutar, bir koluna da diğer akrabası girer. Gelin dış kapıya cıkarılır, bineceği vasıtaya yerleştirilir.
Topluca "Allahaısmarladık" denildikten sonra gelin alayı yola duzulur. Koylerde bahşiş alabilmek icin yollar engellenir. Gelin, oğlan evine gelinceye kadar bir hayli muşkulle karşılaşılır. Oğlan evinde, gelin arabadan inerken gireceği kapının iki tarafı kilimlerle kapatılır. Bazı yerlerde gelinin onune ici dolu bir testi bırakılır. Guvey tarafından gelinin başına para ve cerez sacılır. Cocuklar tarafından paralar kapışılır, bu arada gelin damadın koluna girerek odasına kadar goturur. Sonra sağdıcla beraber evden ayrılır. Evine donen damat gelinin yuzunu acar, yuz gorumluğu olan parayı verir. Gelin ev halkı ile tanıştırılır. Guveyi, kapıda bekleyen sağdıcı ile akşam yemeğine kadar kaybolur. Akşam yemeğinden sonra, yatsı namazı kılınır. Dini nikah, imam efendi tarafından gelinden soz alınarak kıyılır. İmam efendi, gelin odasından kapısı onunde bir dua eder ve guveyi gelin odasından kapısını acarak, gerdeğe sokar. Guvey kapıdan iceri girerken en yakın arkadaşları tarafından sırtına kuvvetlice bir yumruk indirilir. (Bazen bu usul Konya'da uygulanmamaktadır. Yumruklama olayı yuzunden damadın gece sabaha kadar ağrılar cektiği de olur).
Ertesi gunu, gelin yuzu (duvak) duğunu yapılır. Bu duğun kadınlar arasında yapılır. Gelin oyuna kalktığı zaman goğsune kağıt para takılır. Guveyde aynı gunun oğleni, sağdıc "yiğitbaşılarla" bir yemek yer. Yemekten sonra yiğitbaşıların duğun suresince emeği olan "yiğitbaşı parası" dağıtılır. Gelinin getirdiği pişmiş tavuk ve helva beraberce yenilir. Duğun boylece sona erer. Birkac gun sonra damat ve gelin hısım akrabalara el opmeye cıkarlar. El opmede geline gizlice para verilir. El opmeye haberli gidilir. Gidecekleri yerde damat- gelin gelecek diye yemek hazırlanır. Onceden o akrabalara alınan duru (hediyelik eşya) el opmeden sonra bırakılır. Eli opulenler "Allah başa kadar surdursun" diye dua ederler. Ertesi gunu oğlan evinde pilav yenir, buna duğun yemeği de denir. Yemeğin bitiminden sonra, gelin alma zamanı gelir. .
Nişan Konyada kız isteme nişan duğun adetleri
Aile, Evlilik, Evlilik Hazırlığı0 Mesaj
●3 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Hayatın İçinden
- Aile, Evlilik, Evlilik Hazırlığı
- Nişan Konyada kız isteme nişan duğun adetleri