NHI İstanbul Doğal Sağlık Enstitusu Ozel Raporu

Yakın bir zamana kadar ‘biyolojik atık ’ olarak değerlendirilen kordon kanının bir hazine olduğu anlaşıldı. Sadece kozmetik ve parfum uretiminde kullanılan bebek kordon kanında son derece değerli ‘kok hucre ’ bulunuyor. Yeni doğanlar icin tum bebeklik aşılarının yerine gecebilecek ve bağışıklığı kuvvetli şekilde destekleyen bu kan, gunumuzde yeni bir tehlikenin konusu oluyor: Kordon Kanı Bankacılığı. Bu yazımızda gobek kordonu ne zaman kesilmelidir ve kordon kanı bankacılığı ne gibi zararlar doğurabilir sorularını cevaplandırmaya calışacağız.

Gobek Kordonu Ne Zaman Kesilmelidir?

Gunumuzde hastanelerde yapılan normal doğumlarda bebeğin kordon bağı, doğum sonrası ilk 60 saniye icinde kesiliyor. Fıtri yasalara gore ise, kordonda kan akışı durup, kan tamamen bebeğe gecene kadar, yani yaklaşık 5-15 dakika beklenmesi gerekir. Bu sure boyunca kanın plasentadan bebeğe daha kolay akması icin bebeğin rahim seviyesinin altında tutulması şarttır. Yani jinekolojik doğum pozisyonu değil, geleneksel doğum pozisyonları uygulanmalıdır (ayakta, comelerek, doğum sandalyesinde oturarak).

Gobek Kordonunun (Bağının) Bir Sure Beklenerek Kesilmesinin Faydaları Nelerdir?

Bilim dunyası yapılan son calışmalarla kordon bağının geciktirilerek kesilmesinin bebek sağlığı acısından olumlu olduğunu doğruluyor.

Kordon bağının gec kesilmesi; bebeklerde demir stoğunun artmasını sağlar ve demir eksikliğine bağlı anemi riskini azaltır. Bebeğin, 50 – 100 ml daha fazla kana sahip olmasını sağlar. Bu miktar, yenidoğan bebeğin kan miktarının yarısı demek. Gobek kordonunun kesilmesini geciktirmek bebekte kırmızı kan hucrelerinin sayısını arttırır ve dokuların daha fazla oksijenlenmesini sağlar. Bebek doğduğunda kurulmuş bir bağışıklık sistemi ile doğmaz. Kordon kanı bebeğin bağışıklık sisteminin daha kısa surede gelişmesini sağlar. Anne karnındaki surecte, annenin kimyasal kullanması sebebiyle oluşan enzim uretim bozukluğu, doku veya doğum hasarlarını kordon kanında bulunan kok hucreler cok kısa sure icinde onarır. Kordonda bulunan fazla kanın bebeğe ulaşması beklenirken bebek annenin kucağına verilir. Bu durum bebek ve anne arasındaki manevi bağın guclenmesini sağlar ve emzirmeyi kolaylaştırır. Kordon kanının bebeğe verilmesi, premature bebeklerde kan nakli ihtiyacını azaltır. Bu bebeklerde daha az solunum problemi yaşanıyor; beyinde oksijen seviyesi normal seviyede tutulabilir. Kordon bağının gec kesilmesiyle bebeğe daha fazla sayıda kok hucre transfer edilmiş olur, organ bozuklukları onlenir ve kalp karıncığı icindeki kanama olasılığı azalır. Kordon kanının tamamının bebeğe verildiğinde, bebeğin kanının artması sonucu Yenidoğan Sarılığı ortaya cıkabilir. Gunumuz doktorları sarılığın ortaya cıkma ihtimali sebebiyle kordon kanının bebeğe aktarılmasına karşı cıkabiliyorlar. Ancak bu hafif ve gecici sarılığın tehlikeli olabileceğine dair hic bir kanıt ortaya konulamamıştır. Aksine, yenidoğan sarılığı, antioksidan etkileri olduğu icin faydalı olarak değerlendirilmelidir.

Kordon Kanı Bankacılığının Muhtemel Zararlar Nelerdir?

Kordon Kanı Bankacılığı, faydası hala muphem bir uygulamadır. Buna rağmen bircok buyuk şirket bu alana ciddi yatırımlar gercekleştiriyor; ve ne yazık ki reklam kampanyaları ile ebeveynlere duygusal somuru yapılıyor.

Verilere gore 20.000 bebekten yalnızca birinin 20 yaşına geldikten sonra kordon kanı bankasına verdiği kandan herhangi bir hastalığı icin fayda gorme olasılığı var. Ustelik bircok durumda kişinin saklanan kordon kanı, genetik hastalık ortaya cıktığında kişiye bir fayda sağlamıyor. Boyle zayıf ve yetersiz bir ihtimal karşısında bebekler, doğum sonrası buyuk ihtiyac duydukları kordon kanından da mahrum bırakılıyor.

Yapılan araştırmalar bebeğin doğumdan sonraki ilk 4 dakika icinde plasentadan kan aldığını gosteriyor. Kordon kanının erken kesilmesi veya bu kanın bankalarda saklanmak uzere toplanması bebeğin %30 daha az kana sahip olması demek. Bu da ilerleyen yaşlarda kan eksikliğine, bağışıklık sistemi yetersizliğine, anemi problemlerine yol acabiliyor.

Daha da kotusu yetersiz donanıma sahip bankalardan alınan kok hucrelerin, bilincsiz tedaviyle uygulanması sonucu yakın ve uzak vadede ciddi zararları olabiliyor. Orneğin genc bir cocuğa uygulanan kok hucre tedavisinden sonra hastada beyin tumoru geliştiği biliniyor.

Ayrıca bu yontemle ilgili Muslumanların şuurlu olması son derece onemli. Sutkardeşliğinin İslam acısından onemi ve sut bankalarının sakıncası acıktır. Kordon kanı nakli vasıtasıyla da kardeşlik bağı ortaya cıkmaktadır. Cunku hucre icinde yer alan ve kişinin butun ozelliğini taşıyan DNA en kalıcı maddedir. Kordon kanı nakliyle DNA taşınmakta ve iki kişi arasında biyolojik bir bağ kurulmaktadır.

Son olarak Kordon Kanı Bankacılığı bize İnsanın hic bir parcasının ticari bir amac veya sigorta olarak kullanılmaması gerektiği gerceğini hatırlatmalıdır. Ne yazık ki kordon kanı bankacılığı da ticari bir sektordur.

Not: Bu yazı Aidin Salih Hanımefendinin acıklamalarından derlenmiştir.


Kaynakca

Pubmed.com Thelancet.com Jamanetwork.com Ttb.org.tr Biomedcentral.com Taskın L., Doğum ve Kadin Sağliği Hemşireliği, Sistem Ofset Matbaacılık, Ankara, 2009