Yaz ayları yaklaştıkca bircok anne bez bırakma girişimleri icin karar alıp, plan program yapmaya başlıyor. Siz de tatile, AVM ’ye, hatta komşuya giderken cantanızda bez stoklamaktan sıkıldıysanız, alt değiştirme seanslarının artık son bulmasını istemekte haklısınız. Ancak “Tatilde deneriz”, “Once şoyle ilgisini cekecek renkli bir lazımlık alırız“, “En iyisi yazlık! Ortada rahatca istediği yere yapar!” gibi cumleler aklınızdan geciyor, hatta ağzınızdan duşmuyorsa dikkat! Cunku yanlış yolda olabilir, tereyağından kıl cekmek kadar kolay atlatabileceğiniz donemi hem kendiniz hem cocuğunuz icin sancılı bir surece donuşturebilirsiniz.
Doğru zaman, ne zaman?
Bez bırakmak icin yazı bekleyenlerdenseniz, oncelikle bunun mevsimle değil, cocuğunuz icin doğru zamanla ve sizin kararlılığınızla ilgili olduğunu unutmayın. Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Zermine Buyukkececi bu konuda şunları soyluyor: “Tuvalet eğitiminde cocuk en az 24 ayını doldurmuş olmalı. Daha kucuk olduğu donemlerde koşeye cekilip kaka yapması veya yapınca ‘bezi cıkar ’ diye işaret etmesi hazır olduğunu gostermez. Aksine bunlar annenin yanlış algılamasına neden olur. En ideal zaman ise 30. aydır. Aslında mevsim onemli değil. Ama ebeveynlerde genelde ‘yazın cocuk uşumez, yazlıkta istediği yere yapar, bir şey olmaz ’ gibi duşunceler hakim.”
Kafa karışıklığını giderin
Bezi neden bırakması gerektiğini cocuğunuza anlatın. Orneğin onunla birlikte parka gidin ve oradaki bebeklerden birinin yanına yaklaşın. “Bak konuşamıyor ve yuruyemiyor” deyin, sonra bebeğin annesine sorun: “Tuvaletini altına mı yapıyor?” diye… Sonra anneye donun. Cocuğunuza “Bak o konuşabiliyor ve yuruyebiliyor” deyin ve bu kez anneye sorun: “Siz tuvaletinizi beze mi yapıyorsunuz?” Evet, garip bir diyalog olacak kabul ama boylece cocuğunuz neden bezi bırakmasını istediğinizi anlayacak ve “Bezliydim, şimdi niye bezsiz olmam isteniyor“un yaptığı kafa karışıklığını da aşacak.
En buyuk hata: Erken ısrarcılık
Dr. Zermine Buyukkececi, anne-babaların bez bırakma donemindeki en buyuk hatalarının erken ısrarcılık olduğunu soyluyor. Eğer cocuğunuz tuvalet eğitimine hazır değilse ve siz onu ısrarla ve ağlamasına rağmen tuvalete oturtmaya zorlarsanız, cocuğunuz korkup cişini 24 saate, kakasını ise 10-15 gune varana dek tutabilir. Bunun sonucu tabii ki lağman, fitil, acil gibi can sıkıcı surecler… Ustune cocuğunuzun yaşacağı psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıkları da eklerseniz, “Hoşgeldin, kabus!” demek zorunda kalabilirsiniz!
Gece bez bağlamalı mı?
Bazı anneler bezi bir anda bırakmak yerine, geceleri bez bağlamayı surduruyor. Peki bu doğru bir karar mı? Dr. Zermine Buyukkececi, bu konuda şunları soyluyor: “Bez, gece ve gunduz aynı anda bırakılmalı. Cunku ‘gece bez bağlayayım, altına işemesin ’ diye duşunulduğunde ve cocuk geceleri bezlendiğinde ebeveyn cocuğa ‘gece yatağa işeyebilirsin ’ komutunu veriyor ve bu şartlı refleksle bazı cocuklar 8 yaşına kadar geceleri yatağını ıslatıyor.”
Bu hataları yapmayın
• Cocuğunuz bezi bıraktığında saat başı tuvalete goturmeyin. Yoksa “Benim ciş-kaka saatimini sen mi belirliyorsun” diye isyan edebilir. Bunun yerine cocuğunuzun elinden tutun ve ona “Beni tuvalete goturur musun?” diye sorun. Tuvalete oturun ve sonra ona “İstersen sen de yap” deyin. Bu ritueli saat başı değil, 4 saatte bir tekrarlayın.
• Diyelim ki cocuğunuz cişini tuvalete yapıyor, ama kaka yapmayı reddediyor. O zaman şunu teklif edin: “Bak, kakan gelince bana boyle, bezini bağlayalım.” Bu teklife 6 ay devam edebilirsiniz. Paniklemeyin ve ısrarcı olmayın. Cunku kaka buyuk bir parcadır ve cocuk “benden bir parca kopuyor” zannedip korkabilir.
Klozet ustu kapak mı, lazımlık mı?
Dr. Zermine Buyukkececi, bu konuda secimi cocuğua bırakmayı oneriyor. Ayrıca dikkat edilmesi gereken bazı noktaların da altını ciziyor:
• Asla saatlerce tuvalette oturmayın.
• Tuvalette kitap okumayın.
• Lazımlığı evin icindeki odalarda dolaştırmayın, bir oyuncak haline getirmesine izin vermeyin.
• Eğer klozet ustu adaptor kullanıyorsanız, ayaklarının altına tabure gibi bir yukseklik koyarak ayaklarının yere basmasını sağlayın. Boylece kendini daha guvende hisseder.
• Tuvalet eğitimi sırasında dışarı cıkarken bez bağlamayın. O zaman cocuğun kafası karışır ve kavram kargaşası yaşar.
• Tuvaletini lazımlığa yaptığında onu ovun ama yapmadığı zaman kınamayın.
• Aile hayatınızda kardeş doğumu, taşınma, kreşe başlama, boşanma gibi değişimler yaşanıyorsa, tuvalet eğitimine bu donemlerde başlamayın.