Ergenlik donemi; cocukluk ve erişkinlik arasında yer alan biyolojik, psikolojik ile fiziksel değişimlerin yaşandığı hızlı bir buyume ve gelişme donemi. Genel olarak 12-19 yaş arasını kapsayan bu donemde cocuk ve/veya genc yetişkin olmaya adım atıyor, ardı ardına pek cok davranış ve rol deniyor, duygu ile duşuncelerde karmaşıklık yaşıyor. Yapılan bilimsel calışmalar gore; başta depresyon olmak uzere bircok ruh sağlığı hastalığı ergenlik doneminde daha sık goruluyor. Bu donemde ergenin maruz kaldığı reddedici, tutarsız, denetimsiz anne baba tutumları, psikiyatrik hastalıklar icin onemli bir risk faktorunu oluşturuyor. Bunun aksine doneme ozgu bu kaotik surecte anne ve babanın yol gosterici, kabul edici, gerektiğinde sınırlayıcı bir tutum icinde olması ise ergenin karşılaştığı yeni durumlarla baş etmesini kolaylaştırarak bu sureci daha uyumlu atlatmasını sağlıyor. İşte bu noktada ergenle “doğru iletişim kurmak” buyuk onem taşıyor. Orneğin anne babaların kullandıkları bazı cumleler var ki ‘yarar ’ yerine ‘zarar ’ getirerek, hem iletişimin kesilmesine, hem de ergende depresyon ve anksiyete gibi ruhsal hastalıkların ortaya cıkmasına neden olabiliyor. Acıbadem Universitesi Atakent Hastanesi Cocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ozlem Şileli, anne babalarınergenle konuşurken asla sarf etmemeleri gereken cumleleri sıraladı.
1 -) Sen zaten hicbir şeyi beceremezsin
Ergen kimlik arayışı icindeyken zaman zaman yetersizlik duyguları yaşayabiliyor. Bunu ozguven eksikliği olarak yorumlamamak gerekiyor. İcinde bulunduğu donem itibariyle zaten oldukca kırılgan olan Ergene karşı anne babanın soyleyeceği aşağılayıcı, kucumseyici her ifade hem ergenin ofkesini artıracak, hem de kendisini yetersiz hissetmesine neden olacaktır.
2-)Neden .....?
"Neden?" sorusuyla başlayan cumleler, suclayıcı sozlerdir. Sıkıntısını dile getiren bir ergene anne baba tarafından orneğin, "Sen neden o saatte ordaydın?" şeklinde yoneltilen bir soru, ergende suclandığı, ağır duzeyde eleştirildiği, anlaşılmadığı hissi yapabiliyor ve daha cok icine kapanmasına yol acabiliyor. Bu nedenle ebeveynlerin "neden?" sorusu yerine "ne? " sorusunu (ne oldu?, ne duşunuyorsun? vb.) sormaya ozen gostermeleri cok onemli.
3 -) Sen daha ne yaşadın ki… Ben senin yaşındayken...
Boyle bir iletişim şekli ergene kendisini yetersiz ve caresiz hissettiriyor. Kendisini gucsuz hissetmesine neden olan bu ifadelere maruz kalan ergen de anne babasına karşı ofkeli yanıtlar veriyor. Devam eden bu iletişim tarzı ise ebeveyn cocuk ilişkisinin catışmalı hale gelmesine yol acabiliyor.
4- ) Bu konuda boyle.......davranmalısın
Anne babanın oğut verir tarzda konuşması, ozerkliğini kazanmaya calışan ergenin ofkelenmesine ve daha savunmacı davranmasına neden oluyor. Ebeveynlerin yol gosterici davranabilmeleri icin ergenin mevcut sorun hakkında duygu ve duşuncelerini ifade etmesini sağlamaları, onun ihtiyaclarını goz onune alarak birlikte cozum yolları uretmeleri daha etkin bir iletişim tarzını oluşturuyor.
5) Biz senin her istediğini yaparız... Arkadaş gibiyiz...
Yapılan calışmalar gore; hem aşırı izin verici, hem de aşırı kontrolcu/kısıtlayıcı anne baba tutumları; ergenin uyum sorunları, hatta depresyon başta olmak uzere birtakım ruhsal hastalıklar yaşamasında onemli rol oynuyor. Aşırı demokrat tutumlar genc tarafından disiplinsizlik olarak algılanabiliyor. Denetilmeyen, uzerinde yaptırım uygulanmayan ergen kendini boşlukta hissederek zarar verici eylemler deneyebiliyor.
6) Bıktım senin hatalarından...cocuk gibi davranıyorsun.... ne halin varsa gor....
Ebeveynler bu ve benzeri ifadeler kullandıklarında; ofkelerini, ergenin davranışına değil bireysel olarak ergene yoneltmiş oluyorlar. Anne babaların ergene karşı kullandıkları bu tarz soylemler, onun kendisini reddedilmiş hissetmesine yol acıyor. Bu tarz iletişim bicimi sureklilik gosterdiği takdirde, reddedilme duygusuyla baş edemeyen ergende, bir takım duygusal ve davranım sorunları ortaya cıkabiliyor.(milliyet)
Ergenlik doneminde olan genclerin ,Anne'lerinin kulubu forum sayfası icin tıklayınız