Bebeklik ve cocukluk doneminin en sık gorulen kan hastalığı olan demir eksikliği anemisi, dunya nufusunun yuzde 70-80 ’inde ceşitli hastalıkların gorulmesinde buyuk rol oynuyor.

Memorial Ankara Hastanesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bolumu ’nden Uz. Dr. Sami Akbuğa, cocuklarda demir eksikliği ve tedavi yontemleri hakkında bilgi verdi.

ZİHİNSEL VE FİZİKSEL ETKİLİYOR

Ulkemizde değişik yaş gruplarında yapılan geniş kapsamlı calışmalarda, demir eksikliği anemisinin yuzde30 ila yuzde 78 arasında, cok yuksek oranlarda olduğu tespit edilmiştir. Demir eksikliği, hemoglobin oluşumunu engellemeyecek miktarda vucut demirinin eksik olmasıdır. Demir eksikliği anemisi ise demir eksikliği sonucu Hb miktarının azalmasıdır. Sut cocukluğu doneminde buyume ve gelişmenin hızlı olması nedeni ile demir gereksinimi artmaktadır. Besin maddelerinin yeterli demir icermemesi sonucu bu donem, demir eksikliği ve demir eksikliği anemisinin en sık gorulduğu yaş grubudur. Demir eksikliği, kucuk cocuklarda duşuk bilişsel test skorları, zayıflamış okul başarısı, kısalmış dikkat aralığı, gerilemiş kas fonksiyonu ve fiziksel aktiviteye neden olabilirken daha buyuk cocuklarda ve yetişkinlerde zayıflamış zihinsel becerilerle ilişkilidir.

COCUĞUNUZDA DEMİR EKSİKLİĞİ OLDUĞUNU NASIL ANLARSINIZ?

Anne ve babalar cocuklarındaki fiziksel ve davranışsal durumları iyi gozlemleyerek demir eksikliği olup olmadığını anlayabilirler. Demir eksikliğinin erken evreleri, anemi olmaksızın belirtilerin gorulmediği bir donem olabilir. Anemiye bağlı olarak ozellikle avuc iclerinde olmak uzere deride solukluk, hızlı soluma, kalp carpıntısı, iştahsızlık, halsizlik, huzursuzluk, dikkat eksikliği, hiperaktivite sendromu, buyume geriliği, iştahsızlık, oğrenme fonksiyonlarında gerilik, uykubozuklukları, nefes tutma nobetleri, tırnak ve saclarda kolay kırılma, kaşık tırnak, ağız kenarında yaralar, duz ve parlak dil, gibi bir dizi sorun demir eksikliği anemisinin anlaşılmasını kolaylaştırmaktadır. Ancak erken evrede durumun tespiti ve tedavi seceneğinin belirlenebilmesi acısından doktorun belirlediği tetkiklerin yapılması uygun olacaktır.

COCUĞUNUZ TOPRAK YİYORSA...

Pika, besleyici değeri olmayan yabancı madde yeme alışkanlığıdır. Kil, toprak, kağıt, kahve cekirdeği, tuz, bez, buz, kirec, kum, sabun, sac gibi maddeler en sık yenilen maddelerdir. Pika varlığında, cocuk demir eksikliği anemisi ve cinko eksikliği acısından mutlaka tetkik edilmelidir. Başlangıcta demir ve cinko eksikliği olmayabilir ancak pika devam ettikce gelişme olasılığı fazladır. Bunların eksikliği uygun şekilde tedavi edilmelidir.

NEDENİ ARAŞTIRILMALI

Başlangıc olarak demir eksikliği anemisinin nedeni araştırılır. Ozellikle sut cocukluğu ve adolesan donemde bu duruma en sık yol acan neden, artan demir ihtiyacının beslenme ile karşılanmamasıdır. Cocukluk ve adolesan donemde altta yatan kanama, parazitoz veya colyakhastalığı gibi bağırsaktan demirin emiliminin bozulduğu hastalıklar araştırılmalıdır.

Tedavide oncelikle, demir eksikliğinin nedeni ortadan kaldırılır ve demir tedavisi hekimin belirleyeceği dozlarda başlanır. İlacların emiliminin en yuksek duzeyde olması icin ac karına alınması (yemeklerden 2 saat sonra) daha uygundur. Ağızdan alınan demir ilacları ile bulantı, kusma, hazım sorunları, kabızlık, ishal, gaz, dışkının siyah renkli olması, dişlerin siyaha boyanması gibi yan etkiler olabilir. Dişlerin siyaha boyanmasını en aza indirmek icin damla veya şurup formunun dilin arkasına doğru dişlerle temas etmeyecek şekilde verilmesi, ilacın meyve suyu veya su ile seyreltilerek verilmesi ve ilacın bir pipet ile verilmesi onerilir.

HANGİ YİYECEKLERİ YEDİRMELİ?

Ulkemizde bebeklere 4-6 aylık olduğu donemde başlanan koruyucu demir tedavisinin, hekimin uygun gorduğu sure boyunca, duzenli kullanılması onemlidir. Cocuklarda demir eksikliği olması zihinsel gelişimde onemli sorunlar oluşturabilen kanda yuksek kurşun duzeylerinin olmasını da tetiklediği icin koruyucu demir tedavisinin kullanılması bu acıdan da cok onemlidir.

Cocuklara demirden zengin yiyecekler uygun miktarda ve sıklıkta sunulmalıdır. Demirden zengin gıdalar dana ve koyun eti gibi kırmızı et ceşitleri, karaciğer, yumurta sarısı, mercimek-nohut gibi bakliyat ve uzum pekmezidir. Cocuklarda bu gıdaların uygun porsiyonlar halinde her birinin haftada en az uc-dort kez tuketilmesi demirden yeterli beslenmeyi sağlar. Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde fazla demir yoktur ve bitkisel yapısı nedeniyle iceriğindeki demirin emilimi de azdır. Ama sunum amacı ne olursa olsun hicbir gıda cocuklara zorla verilmemelidir.

Cocuklarda Kansızlık Nasıl Gecer Tıklayınız