Sağlıksız yaşam koşullarının bir sonucu olan kolesterolden artık cocuklar da etkilenmeye başladı. Cocuk sağlığı uzmanları, ileride kalp hastalığı gibi sorunlara yol acmaması icin, aileleri cocuklarda kolesterol sorununa karşı uyarıyor.

Obezite, fiziksel hareketsizlik, diyabet, yuksek tansiyon, bobrek hastalığı ve duşuk tiroid aktivitesi gibi koşullar, cocuklarda kolesterol seviyesinin yukselmesine sebep oluyor. Uzmanlar; cocukta kolesterolun dengede tutulması konusunda en onemli rolun aileye duştuğunu soyluyor.

Uzmanlar; “Anne babanın, surekli olarak cocuğunun nasıl beslendiği konusunda takipte olması gerekiyor. Yoksa ileride cocukta kalp hastalığı cıkması cok uzak bir olasılık değil” diyor ve cocuklarında kolesterol olan aileleri bilgilendiriyor: “Cocuklarında yuksek kolesterol olan ebeveynlerin % 90 ’ının, kendilerinin de kolesterol seviyesi yuksek oluyor. Ebeveyn kontrolu altında yapılan diyet ve egzersiz, kolesterol seviyelerini azaltmada buyuk onem taşıyor, bu yuzden tedavinin bir aile işi olduğunu unutmamak gerekiyor.

Oncelikle cocuğunuzu korkutmayın. Yaşına uygun bir şekilde, yuksek kolesterol hakkında onu bilgilendirin. Tedavi icin doktora başvurun.

Yemeklerde cocuğunuzun ne yediğine dikkat edin. Ozellikler kolesterolu arttıracak olan yağlara dikkat edin. Yuruyuşler, oyunlar ve spor gibi aktiviteleri planlayın.

Cocuğunuzun kolesterol seviyelerini uc aylık beslenme değişiklikleri ardından yeniden test ettirin. Doktorla ilac kullanımı hakkında konuşun. İlac kullanımı genellikle sekiz yaşın ustundeki cocuklarda duşunulur ve sadece beslenme değişiklikleri ve egzersiz denendikten sonra kullanılabilir” diyerek cocuklarda kolesterol tedavisinde onceliğin beslenme değişiklikleri ve egzersiz olduğuna vurgu yapıyorlar.




Cocuğunuzu kolesterolden korumak icin;
Uzmanlar cocuklarını kolesterolden korumak isteyen annelerin, oncelikle onların sağlıklı beslendiklerinden emin olmaları gerektiğini soyluyor ve sağlıklı beslenme onerilerini şoye sıralıyor:

Gerekli bilgiler icin yiyeceklerin etiketlerini okuyun. Etiketler size servis edilen bir yemekte kac kalori bulunduğunu ve bir porsiyonun buyukluğunu soyleyebilir. Aynı zamanda, porsiyonun ne kadar yağ icerdiğini ve bu yağın ne kadarının doymuş yağ olduğunu bulabilirsiniz.

Cocuğunuza meyve, sebze, mısır gevreği ve ekmek gibi tahıl urunleriyle fasulye ve balık gibi yemekler yedirin. Bunlar kolesterol bakımından duşuktur ve cocuğunuzun kolesterolunu de duşurmeye yardımcı olacaktır.

Derisiz tavuk goğsu gibi yağsız et secin. Etler uzerinde gorduğunuz butun yağı ayırın. Ciğer gibi sakatat urunlerinden uzak durun.

Yemek yaparken yağ kullanmaktan kacının. Izgara yapın ya da fırınlayın. Kızartmayın.

Kolesterolu yuksek yiyeceklerin alımını azaltın. Kolesterol; sut urunlerinde, kırmızı et, beyaz et, balık ve karides gibi kabuklularda gorulur. Yağsız ya da duşuk yağlı sut urunlerini tercih edin.

Doymuş yağlardan kacının. Bunlar, coğunlukla kurabiyeler, krakerler gibi fırında pişirilen urunlerde bulunur. Urunlerin icerik listesine bakın. Listenin icinde hidrojene yağı (doymuş yağ) varsa, kullanmaktan kacının. Yumuşak margarinleri tercih edin.

Cocuğunuzun atıştırmalıklarını kurabiye ve krakerden meyve ve havuc gibi ciğ sebzeye cevirin. En iyi atıştırma şekli elma dilimleri, portakal dilimleri, yağsız yoğurtla karıştırılmış meyve, yağsız ve tuzsuz patlamış mısırdır.

Cocuğunuza okula goturmesi icin sağlıklı bir oğle yemeği hazırlayın. Okul yemekleri icin, tam tahıllı ekmekle yapılmış sandvicler hazırlayın. Duşuk yağlı peynir kullanmayı tercih edin.

Onların cocuk olduğunu ve sevdikleri yemekleri zaman zaman yemeleri gerektiğini unutmayın. Sosisli sandvic, dondurma, kızartma ve pizza gibi yağlı yemekler, sağlıklı yemeklerle dengelendiği surece cocuğunuzun beslenmesinin bir parcası olabilir.

Kahvaltıyı tam tahıllı ekmekle hazırlanmış tost icin bir fırsat olarak kullanın. Elma gibi meyveler, suyundan daha cok lif icerecektir, bu yuzden meyve suyu yerine meyveyi tercih edin.





Kolesterol, karaciğer tarafından uretilen kimyasal bir bileşiktir. Kolesterol yağlardan biridir ve vucutta bazı hormonların, hucre duvarının ve bazı dokuların yapımında kullanılmaktadır. Hicbir yiyecekle kolesterol alınmasa bile, vucut hicbir problem olmadan kolesterol uretmeyi surdurur. Yani vucudun gerek duyduğu kolesterolu sağlamak icin karaciğer bu gorevi ustlenir. Aslında karaciğer her gun yaklaşık 1000 miligram civarında kolesterol uretir. Kalan miktar, gunluk olarak yenilen yiyeceklerden gelir.


SEBZEDE KOLESTEROL YOK

Bitkisel kaynaklı meyveler, sebzeler, kurubaklagiller ve tahılların hicbiri kolesterol icermez. Besinlerden gelen kolesterolun tamamı hayvansal kaynaklı yiyeceklerle vucuda alınır. Dana, sığır, koyun gibi tum kırmızı et ceşitleri, tavuk gibi tum kumes hayvanı etleri, deniz urunleri, tam yağlı sut ve sut urunleri, yumurta sarısı, belirli miktarlarda kolesterol icermektedir. Kolesterol vucudumuzda yalnız başına hareket edemez. Kandaki yolculuğu sırasında proteinler kolesterole eşlik ederler. Bu birlikte hareket eden yapıya lipoprotein denir. En cok bilinen lipoproteinler; LDL (kotu kolesterol) ve HDL (iyi kolesterol) kısaltmalarıyla bilinir.

LDL DAMARLARDA BİRİKİR

LDL, hepimizin kotu kolesterol olarak bildiği kolesterol turudur. Eğer kanda LDL turu kolesterol yuksek ise; beyin ve kalbe giden damarların duvarlarında cokeltiler oluşmaya başlayabilir. LDL kolesterol, damarlarda birikerek tıkanmalara ve damar yapısının bozulmasına neden olur. Damar tıkanıklığı nedeniyle, vucudumuzdaki hayati organlara kan akışında aksamalar meydana gelir. HDL, hepimizin iyi kolesterol olarak bildiği kolesterol turudur. Bu kolesterol turu vucudumuzdaki kolesterolun yaklaşık ucte biri ya da dortte birini yapısında taşır. HDL kolesterol, LDL kolesterolun aksine damarlardaki kolesterol birikintisini temizlemeye calışır. Yani HDL kolesterol, kandaki kolesterolun bir kısmını yapısına alır ve karaciğere yeniden işlenmek uzere geri goturur. Damarlardaki kolesterol duzeyinin yuksek olmasının temel olarak dort nedeni vardır:

Beslenme alışkanlıkları: Ozellikle doymuş ve trans yağlardan zengin yuksek yağlı bir diyet, kandaki kolesterol duzeyinin artmasına neden olur. Diyetteki yağ turu, kandaki kolesterolun artışını da etkiler.

Kalıtım: Kandaki kolesterol duzeyi genetik olarak şifrelenmiştir. Bunun anlamı; anne veya babanın kolesterol seviyesi yuksek ise, cocuklarının kolesterol seviyesi de yuksek olabilir. Bu nedenle genetik olarak kolesterol yuksekliği olan ailelerin, cocuklarının kan değerlerini duzenli olarak en az yılda bir kez kontrol ettirmelerinde yarar vardır.

Şişmanlık: Vucut ağırlığının hafif ya da aşırı duzeyde fazla olması, kalp-damar sağlığı acısından risk oluşturur. Şişman bireyler ağırlık kaybettikce, kandaki kotu kolesterol duşmeye, iyi kolesterol ise yukselmeye başlar.

Fiziksel aktivite: Bilgisayar ve televizyon izleme alışkanlığı, cocuklardaki fiziksel aktivite azlığının en temel nedenidir. Fiziksel olarak aktif olmayan cocukların şişmanlama riski daha yuksektir. Duzenli fiziksel aktivite yapanların kotu kolesterol duzeyi duşerken, iyi kolesterol duzeyi artmaktadır. Bunların yanında yuksek kan basıncı, sigara icmek ve şeker hastalığı gibi nedenlerden dolayı da kan kolesterol duzeyleri değişir. Eğer cocuğunuz fiziksel olarak aktifse, sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahipse, şişman değilse, ailede yuksek kolesterol problemi yoksa; cocuğunuz icin endişelenmenin gereği yoktur. Ama tam tersi ise ileride bunun kalp hastalıklarına davetiye cıkaracağını da unutmamak gerekiyor.

YUKSEK KOLESTEROLUN TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Yuksek kolesterol riskine sahip cocukların 2 yaşından itibaren kontrol edilmeye başlanması onerilir. Aşağıdaki durumlarda cocuğunuzun kolesterolu izlenmelidir: Aileden birinde toplam kolesterol duzeyi 240 mg/dL ve uzerinde ise, Anne, baba veya aile buyuklerinde (anneanne, dede gibi) 55 yaş oncesinde kalp damar hastalığı hikayesi varsa, Aile hikayesi hakkında hicbir bilgi yoksa, Cocuğunuz hafif şişman ya da şişmansa. Amerikan Kalp Birliği, cocuklardaki toplam kolesterol duzeyini 170 mg/dL ve altını kabul edilebilir, 170- 199 mg/dL duzeyini sınır ve 200 mg/dL ve uzerini yuksek olarak sınıflandırmıştır. Kolesterol seviyesini duşurmek icin oncelikle cocuğunuzun kolesterol duzeyini kontrol ettirin. Doymuş yağ ve trans yağ asitleri alımınızı sınırlandırın. Meyveler, ciğ sebzeler ve zeytinyağlı sebze yemekleri, duşuk yağlı sut ve sut urunleri tuketin. Kırmızı et yerine; tavuk, hindi, balık, kuru fasulye, nohut gibi kuru baklagiller, soya fasulyesi ve soya urunleri, tam tahıllar ve tam tahıl urunleri tuketin.

COCUĞA ORNEK OLUN

Tereyağından uzak durun. Yemeklerinizi yaparken, bitkisel sıvı yağları (aycicek, soya, mısırozu, zeytinyağı gibi) tercih edin. Pastane urunleri, biskuvi ceşitleri ve hamurişleri tuketiminizi sınırlandırın. Meyveli sodalar, şekerli meyve icecekleri, meşrubatlar ve kolalı iceceklerden uzak durun. Cunku, yuksek miktarda alınan şeker, vucutta yağa donuşur. Cocuğunuzun okuldaki spor faaliyetlerinde yer almasına destek olun. Onlarla uzun yuruyuşlere cıkın. Kendi sağlıklı yaşam tarzınızla cocuklarınıza ornek olun.

HAFTANIN BİLİMSEL NOTU

CEVİZ; beyne benzeyen gorunumu ve icerdiği yuksek miktardaki omega 3 yağ asitleri ile bir zeka besini olarak algılanmaktadır. Beynimizin yuzde 60'ı yapısal karakterli yağlardan meydana gelmektedir ve beynimizin duzgun bir şekilde calışabilmesi icin de bu yapısal yağlardan omega 3'e ihtiyacı vardır. Beyinde bulunan tum iletilerin birbirine akışını sağlayan yapının ana maddesi olan omega 3, beyin hucrelerinin daima canlı kalmasını sağlayan onemli bir yağ asididir. Cevizden alınan yuksek miktardaki omega 3 yağ asidinin; depresyonu azalttığını, safra taşı oluşumunu engellediğini, kotu huylu kolesterolu duşurduğunu, kalbe giden damarlara koruyuculuk sağladığını biliyoruz. Ceviz sadece bircok hastalığa iyi gelmiyor, bazı hormonların miktarının da vucutta doğal olarak artmasını sağlıyor. Bunlardan biri de melatonindir. Melatonin normalde beyin bezesinden salgılanan bir hormon olup daha cok uyumayı kontrol eden bir mekanizmada rol alır. Ceviz, melatoninin insan vucudunda kullanıma hazır formunu iceren ender besinlerden biridir. Melatonin, gece calışan ve uyku duzensizliği ceken kişilerde uyuma rahatsızlıklarını ortadan kaldırabilir. Melatonin hormonunun yaşla birlikte uretimi azalmakta ve hem uyku duzensizliğine, hem de antioksidan eksikliğine bağlı bazı hastalıkların da oluşmasına neden olabilmektedir.

HAFTANIN SAĞLIK İKSİRİ

Konumuz kolesterol olunca cocuklara; yağlı endustriyel tatlı ve cikolatalar yerine kandaki kolesterolu yukseltmeyecek ev yapımı farklı tatlılar vermek en doğru yol olacaktır. Cocukların cok sevdiği ozel cikolata tarifimi okuldan gelince yedirirseniz, cocuğunuzun enerjisinin de arttığını goreceksiniz.

MALZEMELER

1 cay bardağı cekirdekli kuru uzum

10 adet ceviz

1 tatlı kaşığı vanilya

2 yemek kaşığı yağsız sut

1 cay kaşığı tarcın

Kakao

YAPILIŞI

Mutfak robotunda cekirdekli siyah kuru uzum, ceviz, vanilya, yağsız sut ve tarcını karıştırın. Sonra uzerine koyulaşıncaya kadar kakao ekleyip cekin. Oluşan yumuşak karışımı minik kaselere paylaştırın.


Kaynaklar:Akıcı haber-hemen sağlık