Cildinde kabarık, kaşıntılı kurdeşen veya egzama gibi lezyonlar mı oluşuyor? Goz ile dudaklarında şişlik mi gelişiyor? Burun tıkanıklığı, hapşırık, oksuruk, nefes darlığı, goğuste sıkışma sorunları mı yaşıyor? Ya da kusma, karın ağrısı kanlı ve mukuslu ishal mi ortaya cıkıyor? Dikkatli olun, bebeğinizde gelişen bu tur sorunların nedeni 'besin alerjisi' olabilir!
Bağışıklık sistemi aracılığıyla besinlere gosterilen aşırı duyarlılık reaksiyonlarına "besin alerjisi" deniyor. Besin alerjileri genel olarak yenidoğan doneminden itibaren her yaşta ortaya cıkabiliyor. Gorulme yaşı ise besine gore değişiyor. Orneğin yumurta akı, inek sutu, soya ve buğday alerjileri 1 yaşından once belirti verirken, kuruyemiş alerjileri ise daha buyuk yaştaki cocuklarda goruluyor. Acıbadem International Hastanesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, besin alerjisine en sık yol acan besinlere, 9. aydan once başlanmaması gerektiğini belirterek, " Cunku bu aydan once bebeklerin bağırsakları buyuk molekullere daha gecirgen oluyor. Bu nedenle de besin alerjisi gelişme riski yukseliyor. " diyor.
Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, alerjiye en sık yol acan besinleri şoyle sıralıyor:
İnek sutu
Cocuklarda en sık gorulen ve en erken ortaya cıkan besin alerjisidir. Alerji genellikle ilk 6 ayda başlıyor. Cocukların yuzde 85' inde inek sutu alerjisi 5 yaşına kadar geciyor. Sadece anne sutu alan bebeklerde de annenin aldığı sutlu besinlerdeki alerjik proteinlerin bebeğe gecmesiyle de inek sutu alerjisi gorulebiliyor. İnek sutu alerjisinde bebeklere genellikle inek sutu verilmeyip, diğer sut urunlerinin verilmesi gibi bir hata yapılıyor. Oysa inek sutu alerjisi saptanan cocukta sutun yanı sıra, yoğurt, peynir, ayran, tereyağı, margarin, sutle yapılan kek ile biskuvi gibi yiyecekler de verilmemeli. Ayrıca biberon mamalarının da buyuk bir kısmı inek sutu iceriyor. Bu nedenle inek sutu alerjisi olan bebeklerde ozel inek sutu proteini icermeyen mamaların verilmesi gerekiyor.
Yumurta
Cocuklarda 2. sıklıkta yumurta alerjisi goruluyor. Alerjiye yumurta proteinleri sebep oluyor. Yumurtanın beyazı, sarısına gore daha alerjik oluyor. Ozellikle yumurta beyazında bulunan ovalbumin ve ovomokoid maddeleri alerjiden sorumlu oluyor. Bu proteinler ısıya dayanıklı oldukları icin pişmiş yumurta da alerji yapabiliyor. Yumurta alerjisi sıklıkla erken cocukluk doneminde goruluyor. Cocuk 5-6 yaşına geldiğinde bu alerjiden kurtuluyor. Yumurta sarısına bebeklerde 7.ayda, beyazına ise 1 yaşından once başlanmamalı ve başlandığında da az miktarda verilip, miktar yavaş yavaş artırılmalı. Eğer bu sırada alerjik belirtilerle karşılaşılırsa en az 6 ay ara verilip daha sonra tekrar denenmeli.
Kuruyemiş
Genellikle 2 yaşın uzerindeki cocuklarda ortaya cıkıyor. Besin alerjilerinin en ağır reaksiyonu olan anafilaksi, en sık kuruyemiş alerjilerinde goruluyor. Anafilaksi nefes alma gucluğu, dil ve boğazda şişlik, sık ve hızlı nefes alma, kan basıncı duşmesi ve kalp durması gibi hayatı tehdit edici bir durum. Genellikle besin alımının ardından ilk 1 saat icinde oluşuyor. Acil olarak adrenalin enjeksiyonu yapılmazsa olumcul olabiliyor. Kuruyemiş alerjileri diğer besin alerjilerine gore daha uzun sure devam ediyor, ozellikle yer fıstığı alerjisi omur boyu surebiliyor. Kuruyemişler ciddi alerjik reaksiyonlara yol acabilecekleri icin 9. aydan once bebek beslenmelerine dahil edilmemeli, hatta riskli gruplarda 1 yaşından once verilmemeli.
Buğday
En sık tahıl alerjisi goruluyor. Buğday alerjisi Colyak hastalığından farklı oluyor ve diğer besin alerjileri gibi cilt belirtileri on planda oluyor.
Soya ve susam
Alerji soya tohumundaki depo proteinlerinden kaynaklanıyor. Soya, et urunleri (salam, sosis), cikolata, dondurma, kahvaltı tahılları ve fırın urunlerinde katkı maddesi olarak kullanılıyor. Ozellikle paketlenmiş urunleri kullanırken dikkatli olmalı. Gıda endustrisinde sıkca kullanılan susam da unlu mamullerin yanı sıra işlenmiş olarak değişik besin maddelerinde de bulunuyor. Susamdan yapıldığı icin susam alerjisi olan cocukların tahin tuketmemeleri gerekiyor.
Balık ve deniz urunleri
Balık onemli bir omega 3 kaynağı olsa da, alerji riski nedeniyle beslenmeye 17-8.aydan sonra dahil edilmeli. Karides, kalamar gibi diğer deniz urunleri ise 1 yaşından once verilmemeli. Balık alerjisi olan cocuklara ayrıca balık yağı iceren ilacların da verilmemesi gerekiyor.