Okul ve aile hayatını, sosyal ilişkileri olumsuz yonde etkileyebilen hiperaktivitenin, erken teşhis ve tedavisi buyuk onem taşıyor. Ozellikle erken cocukluk doneminde ortaya cıkan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu pratik bir testle belirlenebiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Psikoloji Bolumu ’nden Uz. Psi. Sevda Sevimli Yurtseven, dikkat eksikliği testi ve tedavideki onemi hakkında bilgi verdi.
Belirtiler 3 yaş civarında ortaya cıkıyor
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, erken cocukluk yıllarında başlayan bir hastalıktır. Rahatsızlığın temel ozelliği, kalıcı ve surekli olan dikkat suresinin kısalığı, engellenmeye yonelik deneyim eksikliği nedeniyle davranışlarda ortaya cıkan ataklık ve huzursuzluktur. Belirtiler genellikle 3 yaş civarı ortaya cıkmakla birlikte tanı ilkokul yıllarında konulur. Ancak son donemde testlerin de gelişmesi ile birlikte ilkokula kadar olan surede dikkat eksikliği ve hiperaktivite daha kolay belirlenebilmektedir.
Okul hayatının başlamasıyla belirtiler belirginleşiyor
Dikkat eksikliği problemi olan cocukların onemli bir kısmı “Bunu isteyerek yapıyor” diye duşunulerek gereksiz zorlamalara ve baskıya maruz kalabilmektedir. Bu sorun, ozellikle okul hayatının başlamasıyla belirginleşir. Erken tanı, cocuğa nasıl yardım edileceğini anlama ve destek olma acısından onemlidir. Cocuk bu sayede yaramaz etiketi almamış, olumsuz davranışlara maruz kalmamış ve eğitimin temeli zayıf atılmamış olur.
Cok konuşan ve yerinde duramayan cocuklara dikkat
Dikkat eksikliği ve hiperaktivitesi olan cocuklar, genellikle agresif bir yapı sergiler ve kaygı bozukluğu olur. Bu cocuklar; karşı gelme davranışlarının yuksek olmasının yanı sıra duşuk toleranslı olmaları, inatcılık ve azalmış guven duyguları nedeniyle arkadaşları tarafından reddedilme sorunları yaşarlar. Bu cocuklarda gorulen diğer belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir
Aşırı hareketlilik ve kıvranma
Yerinde oturmada gucluk
Cok konuşma
Dikkatini surdurmede gucluk
Dikkatin kolay dağılması
Sıklıkla bir şey kaybetme
Sorulara birden atlayıp cevap verme
Kuralları takip etmede gucluk
Sessizce oynamada gucluk
Oyunlarda sırasını beklemede gucluk
Bir aktiviteden diğerine kayma
Sıklıkla ne soylediğini bilememe
Tehlikeli aktivitelerle uğraşma

Test oncesi cocuğunuzun dikkatini dağıtacak bir durum olmamalı
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bilgisayar ile uygulanan kısa sureli bir testle tespit edilebilir. 4-7 yaş aralığındaki cocuklarda teşhis cok daha kolay olmaktadır. Bu testte cocuğun dikkat durumu ve durtuselliğine dair bilgiler oldukca net şekilde ortaya cıkmaktadır. Test uygulanırken cocuğun;
Grip ve benzeri bir hastalığı olmamalıdır.
Ac olmamalıdır.
Tuvalet ihtiyacı giderilmiş olmalıdır.
Bu faktorler dikkati etkileyebileceğinden ya da test esnasında dışarı cıkma ihtiyacını artıracağından testi olumsuz olarak etkilemektedir. Test yaklaşık 7,5 dakika surmektedir. Ancak test başlamadan once ebeveyn ile goruşme yapılmaktadır. Cocukla tanışma ve yakınlık kurulduktan sonra test aşamasına gecileceği icin ailelerin toplamda 45-50 dakika gibi bir zaman ayırmaları gerekmektedir.