Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bolumu ’nden Uz. Dr. Esra Dolar, ‘Havale nobeti ve nobet sırasında yapılması gerekenler ’ hakkında bilgi verdi.
Cocukların yaklaşık % 4 ’u 5 yaşına gelmeden bir havale nobeti gecirebilir. Erken cocukluk doneminde (3 ay ile 5 yaş arası) beyin ile ilişkisi olmayan, enfeksiyon dışındaki nedenlerle oluşan ve ateşle birlikte gorulen havaleler ateşe bağlı (febril) kabul edilir.
Altı yaşın altındaki cocuklarda ateşe bağlı havale gecirme sıklığı %2-5 iken, aile bireylerinde ateşe bağlı havale olanlarda bu oran %8-22 ’lere kadar cıkmaktadır. Ateşli bir cocuktaki titreme sıklıkla havale ile karıştırılabilir. Bazı cocuklar ailesel yatkınlıklar nedeni ile daha duşuk derecelerde havale gecirirlerken; bazılarında ise daha yuksek ateş durumlarında dahi havale gorulmeyebilir. Coğu cocukta havale tekrarlamazken; az sayıda cocuk her ateşli hastalıkta havale gecirebilir.
Bilinc kaybı ve ani kasılma olabilir
Hastalığın başında ateş hızla yukselince, havale nobeti başlar. Cocuk birden bilincini kaybeder, bedeni kasılır ya da gevşer, kaslarda ani kasılmalar gorulebilir. Gozler kayar, cene kilitlenir, ağızdan salya akar. 1 dk icinde kasılmalar kesilir ve cocuk bitkin bir şekilde uykuya dalar. Havale nobetlerinin gecirilmesi, henuz olgunlaşmamış cocuk beyninin ani ateş yukselmesinin neden olduğu sıcaklık değişimlerine tepki vermesi olarak yorumlanabilir.
Ateşe bağlı havalede; cocuk 3 ay – 6 yaş arasındadır (sıklıkla 6-18 aylar arası) Ateş 38 C ‘nin uzerindedir. Beyin ve beyin zarlarının iltihabı ile ilgili bir bulgu yoktur. Havaleye neden olabilecek diğer hastalıklar bulunmamaktadır. Ateşe bağlı havale geciren veya gecirmekte olan cocuğun tedavisi mutlaka cocuk doktoru tarafından yapılmalıdır.
İlk Anda Yapabilecekleriniz;
En onemlisi, sakin olun. Cocuğunuzu sert bir zeminde yan konuma getirin ve dilini ısırmaması icin dişlerinin arasına kalınca katlanmış bir mendil sıkıştırın. Boynunu sıkıştıran bir giysi varsa gevşetin ve cocuğu sıkı tutmayın. Ateşli havale geciren cocuklarda anne – babanın yapabileceği en onemli şey ateşi kontrol altında tutmak ve ateşi duşurme yontemlerine başvurmaktadır.
Ateşi Duşurmek İcin Neler Yapılmalıdır?
Ateşi olan cocuğun hemen ustu acılmalıdır. Titrese dahi kesinlikle uzeri ortulmemeli, oda fazla ısıtılmamalıdır. Ateş duşurulemiyorsa cocuğun kilosuna uygun olcekte ateş duşurucu şurup verilmelidir. Ilık su ile vucudu silinmeli; koltuk altı, alın, goğus ve kasıklara pansuman yapılmalıdır. Gerekirse saclar ıslatılmadan ılık su ile duş yaptırılabilir. Tum uğraşlara rağmen ateş duşurulemiyor ya da tekrarlıyorsa ateşin nedeninin araştırılması icin cocuk doktoruna başvurulmalıdır. Ateşli Havale Geciren Cocuk Epilepsi Hastası Olabilir mi?
Değişik nedenlerle beyin hucrelerinin normal olmayan elektriksel boşalması ile ortaya cıkan tekrarlayıcı kontrol dışı hareket bozukluklarına “epilepsi” denir. Kısaca epilepsi beyin hucrelerinin havaleye olan eğilimi olarak tanımlanabilir.
Ateşe bağlı havalelerden sonra, 5-7 yaş oncesinde %2, 15 yaş oncesinde ise %5.5 oranında epilepsi gelişme riski vardır. Bu riski belirleyen faktorler;
Nobetlerin 15-20 dk dan uzun surmesi (Uzun suren havale beyin hucrelerinin oksijensiz kalarak hasarlanmasına neden olabilir) Ateşli havale başlamadan once sinir sistemi veya beyinde bir anomali veya gelişme geriliği olması. Birinci derece yakınlarında epilepsi oykusunun varlığı olarak sıralanabilir.