Opucuk hastalığı nedir, nasıl bulaşır? Opucuk hastalığı belirtileri nelerdir? Daha cok cocuklarda gorulen hastalığın detaylarını oğrenelim.
‘Enfeksiyoz mononukleozis ’ halk arasında bilinen adıyla ‘opucuk hastalığı ’ daha cok buyuk cocuklarda ve genc erişkinlerde gorulen bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığın tipik ozellikleri ateş, faranjit, lenf bezlerinde ve dalakta buyumedir. Bunlara ek olarak karaciğer buyumesine de sıklıkla rastlanır. Ayrıca kan sayımı tablosunda ciddi değişiklikler meydana gelebilir. Bazen dokuntu, klinik tabloya eşlik edebilir.

Hastalık farklı kişilerde, farklı şiddette ortaya cıkabilir. Hic fark edilemeyecek kadar hafif olabileceği gibi cok ağır da seyredebilir. Karaciğer buyumesiyle birlikte karaciğer fonksiyon testleri de bozulabilir. Hastalığa ait cok sayıda belirtinin nedeni, vucudun hastalığa neden olan viruse karşı verdiği bağışıklık cevabıdır. Hastalığın nadir gorulen komplikasyonları arasında santral sinir sistemi enfeksinyonları, kalp kasının etkilenmesi sayılabilir. Yenidoğan ve sut cocuklarında genellikle fark edilemeyecek kadar hafif gecer.

Opucuk hastalığının belirtileri
Hastalığa neden olan ‘epstein barr ’ virusunun tek kaynağı insandır. Hastalığın bulaşması, cocuklar arasında veya cocukla erişkin arasında yakın temas ya da dudaktan opme ile olur. Enfeksiyon yapan bu virus, tukurukle taşınır, hastalığın ardından aylar surebilen uzun periyotlarda tukurukle sacılabilir. Virusu alıp hastalık geciren ve bağışık olan kişilerin yaklaşık %15-20 ’si, az miktarda da olsa bu virusu herhangi bir donemde tukuruklerinde taşıyabilirler ancak taşınan bu virusun hastalık yapabilme kapasitesi cok duşuktur.

Ateş, baş ağrısı, halsizlik: Hastalığın kulucka donemi 4-6 hafta kadardır. Hastalık aniden veya yavaş olarak ateş, baş ağrısı, titreme, iştahsızlık ve kırıklıkla başlayıp, lenf bezlerinde şişme, şiddetli boğaz ağrısı ile devam edebilir. Ancak bu klinik tablo, hem şiddet hem sure olarak belirgin farklılıklar gosterebilir. Hastalık cocuklarda erişkinlere gore genellikle daha hafif seyreder. Ateş, 39-40 dereceye kadar yukselir ve ortalama 6 gun surer. Ağır vakalarda 3 hafta kadar ateş yuksekliği devam edebilir. Cocuklarda ateş, genellikle daha duşuk ve kısa surelidir. Hastalığın başlangıcından kısa sure sonra lenf bezleri şişer. Bezelerin buyukluğu 1-4 cm kadar olabilir. Tipik olarak buyuyen bu lenf bezleri; ağrılı, sert ve hassastır. En cok boyun bezelerinde şişlik gorulur. Karın icindeki bezeler şişerse, karın ağrısı yaparak yanlışlıkla apandisit sanılabilir.

Boğaz ağrısı, bademcik şişmesi, deri dokuntusu: Boğaz ağrısı tipiktir. Bademcikler şişer, uzerlerinde vakaların yarısından coğunda plaklar halinde gri-beyaz goruntu oluşur, 7-10 gun icinde bu membran gecer. Vakaların hemen yarısında dalak buyur. Karaciğerde buyume %10-15 oranında olur, ancak karaciğer buyumese de vakaların %80 kadarında karaciğer enzimlerinde yukselme saptanır. Deri dokuntusu, hastalığın ilk gunlerinde ortaya cıkar,1-6 gun surer ve genellikle kucuk kırmızı şekildedir. Seyrek olarak kanamalı dokuntuler şeklinde olabilir. Dokuntu varsa cok dikkatli olunmalı, iyi bir ayırıcı tanı yapılmalıdır.

Tedavisinde yatak istirahatı şart
Hastalığın ozel bir tedavisi yoktur. Hastalık kendini sınırlayan ve iyi seyirli bir hastalıktır. Ancak kalp ya da sinir sistemi tutulumu hastalığı ağırlaştırabilir. Bağışıklık sisteminde bozukluk bulunan hastalarda ‘epstein barr ’ virusu etkisiyle lenfatik sistemin veya kan hucrelerinin farklı yapılanmasına bağlı değişik hastalıklar da gorulebilir.

Hastalığın tedavisinde yatak istirahati ve iyi bir destek tedavisi yeterli olur. Hastalık bulguları tamamen duzelene ve dalak tamamen kuculene kadar yakın temastan kacınılması, cocuğa ağır spor yaptırılmaması uygundur.

Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Prof. Dr. Hilal Mocan