PARMAK EMME

Normal cocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar gorulen bir olgudur.
Bebeklerin coğu başparmaklarını ya da diğer parmaklarını emerler.
Zararsız bir davranış olan parmak emmeye hemen bebeklerin tumunde rastlanmak mumkundur.
Doğumu takiben ilk 3-4 ayda normal olarak bir cocuğun yeme ve icmesi icin tek yol emmedir.
Birinci yılın sonuna kadar emme esas yol olarak kalır. Cocukların bu faaliyetten belli bir şekilde
ve derecede zevk aldıkları gorulmektedir. Emme refleksinin sıklığı cocuğa gore değişir.

NEDENLERİ:

• Yeni doğan bebekler, parmak emmeyi daha anne rahminde oğrenir.
Doğuştan sahip oldukları en guclu reflekslerden biri parmak emmedir.
Bazı bebekler yeni dişlerin cıkması nedeniyle bazıları da zorlukla karşılaştıklarında
utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmaklarını emerler

• İlk bir yaş icinde bebeklik doneminde cocuk doğal olarak parmak emebilir.
Daha cok başparmağını hatta bazen ayak parmağını bile emebilir.
Bu davranışın, cevreyi tanıma ve keşfetme ihtiyacından doğduğu kabul edilebilir.
Parmak emmenin temelinde anne-cocuk ilişkisindeki yetersizlik ve cocukta
guven duygusunun yeterince gelişmemiş olduğuna ilişkin goruşler vardır.

• Ayrıca parmak emmenin uykuyla sıkı bir ilgisi vardır. Bir cok cocuk parmaklarını uykulu oldukları
ve uykuya daldıkları zaman emerler. 2 yaşındaki cocukların bir kısmı uykuya dalarken
parmaklarını ağızlarına almak icin direnirler. 3 yaşında bu alışkanlık uyku sırasında kendiliğinden kaybolabilir.

• Ani bir korku, anne babanın ayrılması, sevilen birinin hastalanması ya da olum gibi olaylar

• Ailedeki huzursuzluk sonucu cocuğa yeterli ilgi gosterilmemesi

• Cocuğun, yeni bir kardeşin doğmasıyla kaybettiğini duşunduğu ilgiyi yeniden kazanma isteği.

• Uzun sureli ayrılıklar nedeniyle evden uzak kalan anne ya da babasının kendisini artık sevmediği duygusu.

• Parmak emme bebeklik doneminde memeden erken kesilme, biberon ve yalancı meme kullanmama
sonucu emme gudusunun yeterince tatmin olmamasıyla oluşabilir.

ONERİLER:

Anne babalar, cocukları parmak emme davranışı geliştirdiğinde bunun nedenini araştırmalıdır.
Cocuğun parmak emmesine neden olan olay bulunduğu zaman cozumu ardından gelecektir.
Daha cok ilgi, daha cok iletişim ve daha cok sevgi, koşulları cocuk icin daha uygun konuma getirir.
Bu alışkanlık cocuğa rahatlama ve guven sağladığı icin başlangıcta anne babalar
parmak emmeyi gormezden gelmeli ve cocuğun kendiliğinden bırakmasını beklemelidir.
Parmak emmeden vazgecirme calışmaları, cocuk tarafından 3 yaşına kadar direncle karşılanır.
18. ayda yoğunlaşan parmak emmenin 4 yaşına doğru kaybolması beklenir.
Beklemek anne baba icin zor bir durum olabilir.
Ancak bu donemde baskılı ve ısrarcı olarak cocuğun ilgisini bu konuya odaklamak, davranışın pekişmesine neden olabilir.
Cunku cocuğu alışkanlığından vazgecmesi icin zorlamak ve inatlaşmak, negatif enerjiyle dolu
bir kısır donguyu de başlatmış olur. Bunun her iki tarafa da faydası olmaz.
Alt ıslatmada olduğu gibi parmak emme de yaşla birlikte azalır.
Bu nedenle ilk cocukluk doneminde mudahaleden kacınılmalıdır.

• Ailenin cocuğun parmak emme davranışını evde surekli konuşarak gergin bir havaya
neden olması, cocukta bu davranışın yok olmasını engellemediği gibi cocukta tik,
tırnak yeme, kekemelik gibi başka birtakım sorunların da ortaya cıkmasına neden olabilir.

• Cocuğu, okul cağına gelmesine rağmen parmağını emdiği icin suclamak ve cezalandırmak
cocuğun kendine guvenini azaltabilir.
Bu yuzden aile cocuğu sucluluk duygusuna itmeden, gerekli acıklamaları yaparak, onu rahatlatmalıdır.

• Cocuk alışkanlıktan vazgecmeye hazır bir duruma geldiğinde ona yardımcı olmaya
hazır olunmalıdır. Doğum gunleri ya da yıllık değişimleri gosteren diğer gunler,
cocuğunuzla onun alışkanlıklarını konuşabileceğiniz donemlerdir.
Bu konuşmalar sırasında alışkanlıktan ne zaman vazgececeğine karar verme hakkını
cocuğa bırakarak, tutmak istemeyeceği sozler verdirmeye calışmamak gerekir.

• Cocuk yaşı nedeniyle sozlu acıklamaları anlayamıyor, anlasa da davranışa
devam ediyorsa, parmağını emdiğinde dikkati başka şeylere cekilerek,
unutturmaya calışılabilir (eline oyuncak verme, başka bir faaliyete yoneltme,
şarkı ya da tekerleme soyleme gibi).

• Cozum yoluna giderken sadece annenin cabası yeterli olmaz. Cunku cocuğun dunyasında
anne baba bir butundur. Yalnızca birinin ilgisi, şefkati ve sevgisi, cocuğu doyurmaz.
Cocuğun gelişimiyle ilgili babanın da sorumluluk alması gerekir.

• Uykuya gecerken parmak emiyorsa uyuduktan sonra eli ağzından cekilebilir.
Cunku cocuğun parmağını emerek uyumaya devam etmesi, alışkanlığın yerleşmesini kolaylaştırır.

• Elini bağlama veya acı surme gibi yaptırımlar durumu daha da gucleştireceği icin
bu tur davranışlardan kacınılmalıdır.
Parmak emme davranışını değiştirmede aşağıdaki adımlar da uygulanabilir.


1) Alışkanlığı Tersine Cevirme Adımları:

Bu yontemde takıntılı bir alışkanlığı (parmak emme, tırnak yeme, vb.) kırmak icin adımlar kullanılır.
Oldukca basit olmasına rağmen, uygulanabilmesi icin cocuğun en az 6-7 yaşında olması gerekir.
Uygulamayı nasıl gercekleştireceğinize cocukla birlikte karar vermeli,
cocuğunuzun bunu yapmaya istekli olduğundan emin olmalısınız.

2) Rahatsızlıkların Gozden Gecirilmesi:

Cocuğunuzla birlikte bu alışkanlığın yol actığı guclukleri sıralayın.
Cocuk nicin bundan kurtulmak istiyor?. Hangi durumlar onun icin probleme neden oluyor?.

3) Davranışın Ortaya Cıktığı Durumları Saptama (Farkındalık Eğitimi):

Alışkanlığın ne zaman ve hangi durumlarda meydana geldiğini fark etmek, onu kontrol etmede ilk adımdır.
İki tane cizelge hazırlayın. Birine siz, diğerine cocuğunuz ne zaman ve nerede takıntılı hareketi t
ekrarladığını işaretleyin. Bir hafta sonra cizelgelerinizi karşılaştırın.

4) Alternatif Tepki:

Bu yontemde anahtar adım budur. Alışkanlığı durdurmak icin cocuğunuzla birlikte
takıntılı hareketi her tekrarladığında yapacağı bir şey uzerinde anlaşın.
Bu oyle bir davranış olmalı ki dakikalarca yapıldığı halde başkalarına garip gelmesin,
cocuğunuzun normal etkinliğini engellemesin ve takıntılı hareketin farkına varmasını sağlasın.
Aşağıda Azrin ve Nunn tarafından geliştirilen tablo bu konuda size fikir verebilir:

Takıntılı Hareket Yerine Ne Yapmalı?

Takıntılı Alışkanlık Alternatif Alıştırma Parmak Emme Yumruk Sıkma Tırnak Yeme
Eşyayı Tutma Kirpik -Kaş Yolma Eşyaları Tutma Kafa Sallama-Boyun Kuturdetme Boynunu Kasma

5) Duzeltici ve Onleyici Tepki:

Alternatif tepkiyi oğrendikten sonra, bunu alışkanlığı yarıda kesmek ya da
ortaya cıkışını engellemek icin kullanmasını sağlayın.

6) Bağlantılı Davranış:

Takıntılı hareketten hemen once yaptığı davranışı belirlemeye calışın ve alternatif
tepkiyi bir onceki bağlantılı davranışı durdurmak icin kullanmasını sağlayın
(Orn: tırnağını yemeden once ayaklarını sallamaya başladığını fark etmek bağlantılı davranıştır).

7) Gevşeme Calışması:

Secebileceğiniz bir suru gevşeme tekniği vardır. Okul psikolojik danışmanından bilgi alabilirsiniz.

8) Toplumsal Destek:

Bu destek cabaları teşvik veya ovgu olarak sizden veya yakın arkadaşından gelebilir.

9) Deneme:

Cocuğunuzu, alternatif davranışı her gun tekrarlayarak rutin hale getirmeye yonlendirin.
Ayrıca takıntının ortaya cıktığı durumları duşunurken de alternatif tepkiyi denemesini onerin.

10) Kayıt:

Ne kadar ilerleme kaydettiğini gormek icin gunluk olarak alışkanlığın gorulme sıklığını kaydedin.

KAYNAK: “SINIF REHBER OĞRETMENLERİ