İlkbahar-yaz renk ve şekil bakımından doğanın en zengin olduğu donemdir. Ama bence kışın ve sonbaharın dinlendirici bir havası var. Kış mevsiminin, yaprakları dokulmuş dal-dal cıplak ağaclarını, kurumuş kalmış yapraklarını isterseniz biraz eğlenceli bir hale getirebilirsiniz. Nasıl mı? Tabii ki fidanlıkları dolaşıp, bahcenize ya da saksılara dikmek icin mevsimlik cicekler alarak.

Hercai menekşe, siklamen, cuha ciceği ve acelyalar, mucizevi işler başarıyorlar. Siz bu ciceklerin ilkbaharda actığını ya da ev icinde yetişeceğini zannediyorsunuz değil mi? Değil. Bitki seven coğu misafir, gittikleri eve bazen guzel bir acelya gotururler. O gece ev icinde en guzel yere yerleştirilen cicekler, en haşmetli bicimde, cayır cayır yanan kaloriferlere dayanmaya calışırlar.

Once susuz kalırlar, ardından cicekleri buzuşur, birkac gun sonra yaprakları dokulur. “Vah vah, ben hic cicek bakamıyorum, ne alsam olduruyorum, işte yine oldu!” diye uzulmeyin. Yapacağınız tek şey, acelyanızı ya da siklameninizi evin en soğuk yerine koymak ya da balkona cıkartmak. Korkmayın, bir şey olmaz. Uzerine kar yağsa bile.

Acelyalar ve siklamenler her zaman dışarıda durur. Acık balkonunuz varsa saksıları cam onune dizebilirsiniz. Biraz golgeli bir cam onu olmalı. Guneş saksıdaki su kaybını hızlandırır. Ama bu da guneşten tamamen yoksun kalması anlamına gelmez.


Bahceniz varsa, acelyaları yarı golgeli bir ağac altına dikmelisiniz. Acelyaların guneşe dayanıklılığını yapraklarından anlayabilirsiniz; yaprakları ne kadar kucukse, ışığa o kadar dayanıklı demektir. Rhododendron‘lar, hani şu fidanlıklarda satılan, acelya gibi cicek acan kocaman bitkiler, aslında acelyanın yakın akrabasıdır.

Toprağınız nasıl; beyaz mı, kil rengi mi, siyah mı, yapışkan mı, kışın yuzeyde su birikiyor mu? Bu soruların bir sebebi var; acelyalar asitli, yani orman toprağını severler. Mumkunse, dikerken kestane toprağı, curumuş yapraklar ya da hazır acelya torfları kullanın. Ama toprak beyaz ve cok yapışkansa, bunları unutun, saksıda tutun. Cunku bu turlu killi ve kirecli bir toprakta acelya gelişemez. Saksıda tutup, rutubetine ve guneşine dikkat ederseniz, senelerce bol bol cicek acar.

Cuha cicekleri acelyalar kadar buyumese de, yer ortucu tipleri, golgeli kış bahcelerinde mukemmel olurlar. Buyuk renk grupları oluşturacak gibi ekilmelerinde yarar vardır. Yazın bahcenize cam guzeli ya da guneş begonyası dikiyorsanız, aynı yerlere cuha ciceği ya da hercai menekşe dikebilirsiniz. Yarı golge, tam guneş, fark etmez. Toprak biraz nemli olsun, yeter.

Boyları ve cicekleri kucuk olan tiplerin adı Primula-polyantha‘dır. Laboratuarlarda, doğadaki yabanî tipin genleriyle oynanarak uretilmişlerdir. Cok dayanıklıdırlar. Cuha ciceği butun kış cicekli kalabilir, ama yazın sadece yapraklarını gorursunuz. İster sokup saksıya alın, ister bu şekilde ayırıp coğaltın, bence toprakta kalmasında fayda vardır.


Birkac senede cim gibi toprağı kapatıp her sene daha cok cicek acar. Cuha ciceklerinin bahceye dikilebilecek uzun saplı, flamingo kılıklı bir başka turu de var. Onun adı Primula obconica. Bakım ve dikim aynı ama bu turu fazla su seviyor. Biraz balcık bir toprak bulmanızda fayda var. Toprağınız kumlu ve su tutmuyorsa, bitkiyi su tutucu torflarla dikmelisiniz, yoksa iyi gelişmez.

Laboratuarlarda uretilmiş, her turlu market fidanlıkta kolayca bulabileceğiniz cuha cicekleri,“Primula polyantha” ya da “P.vulgaris-elatior” adlarını da taşıyor. Laleler, nergisler, eğrelti otu ya da yoncalarla birlikte iyi gelişiyor. Ellenmediği zaman yer ortusu oluşturuyor.

Hercai menekşelerin pek sorunu yok; dik ve unut. Ama siklamenin birkac sorunu var. Cicekli donemde bol su ve biraz gubre istiyor. Ama ilkbaharda başlayan dinlenme doneminde yanına yaklaşmamak ve ellememek gerekiyor. Cunku sadece uyumak, susuz kalmak istiyor. İciniz acısa bile bu donemde siklameni sulamayın. Aynı ozellik, kış mevsiminde sardunyalar ve kaktusler icin de gecerli. Onları sulamayı unutun. Dinlenmek istiyorlar. Bahara kadar.