Ayciceği dunyada ve Turkiye'de en onemli yağ bitkilerinden biri olup, Turkiye'de genelde yağlık olarak yetiştirilir. Yağlık olarak ekiminin % 70'inden fazlası Trakya ve Marmara bolgesindedir.
İklim ve toprak istekleri
Ayciceği, yetişme periyodu boyunca (100-150 gun) 2600-2850 °C civarında toplam sıcaklık ister. Derin ve kazık kok sistemine sahip olması nedeniyle, kuraklığa dayanımı fazladır. Her turlu toprakta yetişmesine rağmen, iyi drenajlı, notr PH (6,5 - 7,5)'a sahip ve su tutması yuksek toprakları daha fazla sever. Taban suyu yuksek, asitli topraklardan hoşlanmaz. Tuzluluğa dayanması ortadır.
Ayciceğinin cimlenmesi icin en az toprak sıcaklığı 8-10 °C olmalıdır. Bu nedenle genelde Nisan ayı başı-Mayıs ortası arasında ekimi yapılır. Erken ekim, verimi onemli olcude arttırır. Ayciceği soğuğa dayanıklı olup, genelde ilk donlardan 4-6 yapraklı devreye kadar zarar gormez. Ancak ısının -4 °C nin altına duşmesiyle oluşan dondan oldukca fazla etkilenir.
Gubreleme
Optimum verim icin bolge koşullarında yapılan araştırmalarda 7-8 kg. saf azot ve aynı miktarda fosfor yeterli olur. Ancak sulu koşullarda bu miktarları arttırmak gerekir. Toprak analizi yapılıp tarlanın besin maddesi iceriği belirtildikten sonra gubre uygulamak son derece onemlidir. Eğer toprakta yeterli miktarda fosfor varsa 7-8 kg. saf azotu iceren 15-16 kg. ure (% 46 N) veya 25-30 kg. Amonyum Nitrat (%26 N) gubresi serpilerek karıştırılır ve ardından ekim yapılır. Eğer toprakta genelde potasyumca zengin olması nedeniyle, bu besin maddesine iceren gubre tavsiye edilmez. Ancak toprak tahlil sonucu bu besin maddesinin eksikliği belirtiliyorsa, topraktaki mevcut duruma da bağlı olarak, yeterli miktarda 15-15-15 gubresi uygulamak gerekir. Cunku kompoze gubrelerin uzerindeki uc rakam sırasıyla N-P-K yani Azot - Fosfor - Potasyum besin madde oranına gore ucuz olan gubre tercih edilmelidir.
Ekim ve tohumluk
İyi bir tohum yatağı hazırladıktan sonra, ayciceğinde pnomatik mibzerlerle ekim yapılır. Yapılan araştırmalar sonucunda; sonbaharda soklu pulluk ile surum, ilkbaharda kazayağı ve ardından tırmık ile yapılan tohum yatağı hazırlığı en ekonomik toprak işleme yontemi olarak belirlenmiştir. Yabancı ot ilacı icin genelde trifluarin terkipli ilaclar ekim oncesi uygulanır. Ancak ilac uygulandıktan sonra mutlaka tırmık veya benzeri bir ikinci sınıf toprak işleme aletiyle karıştırılmalıdır. Ayrıca yabancı ot mucadelesi icin bitkiler 25 - 30 cm. olduğu zaman capa makinesi ile ara capası yapılır.
Yapılan araştırmalar, sırı arası 70 cm. ve sıra uzerinin 30-35 cm. olduğu bir ekim sıklığıyla sağlanan 4500-5000/ca/da civarında bir bitki populasyonunun en yuksek verimi verdiğini ortaya koşmuştur. Hibrit tohumluklar yuksek verim potansiyeline sahip, aynı gunlerde ciceklenip, olgunlaşır ve aynı kalitede urun veririler. Piyasada değişik firmalara ait bircok yağlık hibrit ayciceği ceşidi bulunmaktadır. Tohum iriliği arttıkca dekara atılacak tohum miktarı da artar. Aslında iri tohumun, ozellikle uygun olmayan iklim ve toprak koşullarında, cimlenme gucunun biraz daha fazla olmasından başka bir avantaja sahip değildir. Dekara atılan tohum miktarı tohum iriliğine bağlı olarak 400 gr/da civarındadır.
Ayciceği topraktan fazla miktarda besin maddesi kaldırır. Bu nedenle ust uste ayciceği ekiminden kacınılmalıdır. Bundan dolayı, genelde Buğday-Ayciceği ekim nobeti uygulanır.
Tablanın biraz eğik olması, yani yere doğru bakması, kuş zararını ve guneşten kaynaklanan tabla yanıklığını azaltır. Bu nedenle, bu tip hibrit ceşitler kuş zararının yoğun olarak hissedildiği yerlerde tercih edilmelidir.
Sulama
Ayciceği bitkisinin su ihtiyacı, yetişme periyodu boyunca yaklaşık 700-800 mm. civarındadır. Bu nedenle yuksek ve arzulanan verimi alabilmek icin yağışın az olduğu yıllarda aradaki farkın, sulamaya uygun yerlerde, mutlaka sulama suyuyla verilmesi gerekir. Toprakta bitkilerin su ihtiyacları toprak tansiyonemetresiyle olculur. Ayciceğinde en hassas devre, ciceklenme oncesi tablaların oluşmaya başladığı devre ile sut olum devresi arasıdır. Bu devrede oluşan, suya olan stres, verimde geri gelmeyecek kayıplar ortaya cıkarır. Ozellikle suya duyulan bu ihtiyac ciceklenme zamanında en ust seviyeye cıkar. Bundan dolayı bu devrelerde yağış yoksa, yuksek verim icin ayciceği mutlaka sulanmadır.20'şer gun arayla yapılan sulamaların verimi arttırdığı Denizli Baklan Ovası'ndaki Dağallı ciftciler tarafından denenmiş ve gorulmuştur. 40 cm olduktan sonra her 20 gunde bir sulama yapılmalıdır.Eğer sulama yapılacaksa, bitkiler 45-50 cm. boyunda bir sulama, tabla teşekkul ettiği devrede sut ve olum devresinde yapılacak olan birer sulama ile toplam uc defa su verilmesi verimi %100 oranında arttırır. Ozellikle sulanan alanlarda dekara atılan bitki sayısını ve verilecek gubre miktarını bir miktarı arttırmak verim artışı icin gerekli diğer faktorlerdir.
Hastalık ve zararlıları
Ayciceğinin en onemli zararlısı orobanş parazitidir. Ancak bu parazite dayanıklı hibritler piyasada mevcuttur. Bunun yanında diğer hastalıklar ayciceği mildiyosu, sap, kok ve tabla curuklukleridir. Ayciceği mildiyosune karşı hibrit tohumlar ilaclı olup, ancak ozellikle sulu alanlarda ortaya cıkan Slerotinia'ya karşı dayanıklı ceşit olmayıp, ilaclı mucadelesi de yoktur. Ulkemizde ekonomik zarar eşiğini aşan ayciceği zararlıları şu an icin mevcut değildir.
Hasat
Ayciceği tablasının arkası ve brakte yapraklarının % 50'si kahverengi renge donuştuğunde ayciceği fizyolojik olgunluğa erişmiş olur. Ancak hasadın yapılabilmesi icin ablanın, govdenin ve yaprakların tamamen kahverengi renge donuşmuş olması ve tanedeki nem oranının % 9-10'a duşmesi gereklidir. Cunku ayciceği yağlı tohuma sahip olduğu icin yuksek nemde depolandığında, taneler kısa zamanda kızışır ve bozulur. Bu nedenle hasatta tane neminin % 10'un altında olması son derece onemlidir. Zamanında yapılmayan hasat ozellikle bazı ceşitlerde tane dokmeye sebep olacağından, ayciceği hasadı fazla geciktirilmemelidir.