gul dikimi nasıl yapılır
Sevgili melekler, ozellikle kadınların en cok sevdiği cicek olma ozelliği taşıyan gul bakımı bu yazımızın konusu. Adına pek cok şarkılar ve şiirler yazılan, atasozlerinde sıkca kullanılan gul dikimi nasıl yapılır, bakımında nelere dikkat edilmedilir, tum bilgileri sizlerle paylaşıyoruz...
Gul bitkisi dikilmeden once gerekli hazırlığın dikkatle yapılması,doğru dikim, sonrasında bakım ve budama işlemlerinin tam vaktinde uygulanmasıyla gulleriniz yıllar boyunca cazip cicekleriyle bahcenizi susler. Gul bakımı zor değil ancak ihtimam ve dikkat isteyen bir iştir.
GUL YETİŞTİRME TEKNİKLERİ
Kalıcı olduğu duşunulurse gul bitkisi dikilmeden once gerekli hazırlığın dikkatle yapılması,doğru dikim, sonrasında bakım ve budama işlemlerinin tam vaktinde uygulanmasıyla gulleriniz yıllar boyunca cazip cicekleriyle bahcenizi susler. Gul bakımı zor değil ancak ihtimam ve dikkat isteyen bir iştir.
GUL SATIN ALIRKEN..
Fidanları guvenilir bir seradan temin edin. Gullerinizi saksı icinde alırsanız her mevsim dikebilirsiniz. Fidanları almadan once dikkatle inceleyin. Aşının uzerinden cıkan en az dort adet sağlıklı dal bulunsun.Yaprakları canlı ve lekesiz olsun. Saksının icini ot burumuş, altından kokler fışkırmışsa bu iyiye işaret değildir. Bitkinin kart olduğunu gosterir.
Ancak ilk ve sonbaharda cok fazla ceşit bulunduğu icin bu zamanlarda daha kolay secim yapabilirsiniz. Ayrıca sonbaharda dikilen guller daha kolay tutar. Kış boyunca yerine alışır ve baharda guzel acar.
GUL HANGİ TOPRAKTA YETİŞİR..
Gul fazla secici olmamakla beraber, en iyi bağ toprağı da denilen demiri bol hafif kırmızımsı,kumlu killi toprakta yetişir. Bakir toprakları sever. Fazla asitli,kirecli ve besin acısından zayıf topraklar gul yetiştirmek acısından uygun değildir. Bol gubre veya kompost kullanılarak boyle topraklarda da gul yetiştirmek mumkundur.
Ağac veya yuksek calı bitkilerinin altlarına gul dikilmemelidir. Golge olması bir yana, ağac kokleri fidanların gelişmesine izin vermez.
Daha once gul yetişmiş topraklara veya eski gul fidanlarının yakınına yeni gul dikilmesi uygun değildir. Sebebi tam bilinmemekle beraber yeni guller boyle yerlerde iyi gelişemez, hatta olebilir. Bu durum "gul hastalığı" diye adlandırılmıştır.
Mecbur kalınırsa dikim cukuru biraz geniş ve derin acılır ve buradan cıkan toprak kullanılmaz. Bahcenin başka bir yerinden toprak getirilir. Eski toprak başka yerde rahatlıkla kullanılabilir.
Ayrıca toprağın drenajlı olması gerekir. Su tutan yerlere gul dikilmez.
ESKİ GULLERİN YERİNİ DEĞİŞTİRMEK..
Bazen golgede kaldığı icin veya başka bir sebeple gul fidanının yeri değiştirilmek istenir. Bitki 10 yaşında bile olsa bu mumkundur. Bu iş icin en uygun zaman kasım-aralık aylarıdır. Boylece fidan bahar gelmeden yeni yerine alışma fırsatı bulur.
Once yeni cukur acılıp hazırlanır. Daha sonra sokulecek gulun dalları kısaltılır. Bitkinin etrafı koke zarar vermeden acılır. Catal bel yardımıyla dikkatle yerinden oynatılır. Toprağıyla cıkarılırsa daha iyi olur. Vakit gecirilmeden yeni yerine dikilir ve bolca sulanır.
GUL İCİN GEREKLİ BESİN NASIL SAĞLANIR..
Aşırı besin tuketen bir bitki olduğu icin toprağı her yıl gubrelenmelidir. Gullerin cevresi sonbaharda yanmış gubre ile tamamen ortulur. Bu suretle hem kokler soğuktan korunmuş olur hem de toprak besince zenginleşir.
● Gul icin hazırlanmış kurumuş kan ve oğutulmuş boynuz ile yapılan tabii gubreler de cok faydalıdır. Yavaş etkili bu gubreler ilkbaharda fidan başına bir avuc hesabıyla gul diplerine serpilir.İlk cicekleri gectikten sonra ve yaz ortasında olmak uzere iki kere daha aynı miktarda gubre verilmelidir.
● Fidanlar tomurcuk zamanı gubre şerbeti veya suni gul gubresi eritilmiş suyla arada bir sulandığı takdirde bol cicek acar. Temmuz ayına kadar hic olmazsa uc kez şerbet verilmelidir. Ozellikle cicekli donemlerinin sonunda verilirse yeni tomurcuklar cıkarmakta gecikmeyecektir.
Gulleri beslemek icin yukardaki iki usulden biri tercih edilir.
Gubre şerbeti icin bir kovaya bir kac kurek yanmış gubre ıslatılır. Uzeri ortulu olarak 3-4 gun bekletilir. Daha sonra sulama sırasında gullere verilir. Ozellikle kuş gubreleri boyle verilmelidir.
GUL DİKİLECEK YERİN HAZIRLANMASI..
Az sayıda gul dikilecekse mumkunse dikimden bir ay once 40-50 cm. derinlik ve 50 cm. genişlikte cukurlar acılır.Cıkan toprağın ust kısmı bir tarafa,alt tabaka ise başka bir tarafa ayrılır. Cok sayıda fidan tarh şeklinde dikilecekse secilen yer bolca yanmış gubreyle karıştırılıp,tarla usulu kazılır. Cukurlar daha sonra acılır. Buralardaki yabani otlar ve varsa iri taşlar temizlenir.
GUL DİKİMİ..
Ayrılan ust tabaka toprak fidan başına bir kova yanmış gubreyle karıştırılır. Yoksa gul icin hazırlanmış yavaş etkili bir suni gubre fidan başına bir avuc toprağa karıştırılır. Cukura biraz gubreli toprak atılır. Fidan saksıdan toprağını dağıtmadan cıkarılır. Bunun icin saksı dikkatle yan yatırılıp dibine birkac kez vurulur. Fidan cukura oturtulur. Gubreli toprakla cukur doldurulur.Yetmezse alt topraktan ilave edilir. Aşı yeri hafifce ortulur. Toprak ayakla dikkatlice sıkıştırılır. Hemen sulanır.
Gul cıplak koklu dikilecekse acılan cukurun dibine gubreli topraktan bir tumsek yapılır. Koklerin ezik ve yaralı yerleri hafifce budanır. Kokler yelpaze biciminde tumseğe yayılır ve cukur dikkatle doldurulur. Sıkıştırılıp sulanır. Cıplak koklu guller mutlaka sonbaharda dikilmelidir. Kokleri sıcak tutmak icin fidanın dibine biraz saman veya kuru yaprak ortulur.
Bir kova icinde birer kurek gubre ve killi toprak az suyla eritilip dikimden once kokler bu sulu balcığa batırılırsa daha kolay tutar.
GUL DİKİM ARALIKLARI NE KADAR OLMALI..
Bu onemli bir ayrıntıdır. Fidanlar arasında yeteri kadar aralık bulunmazsa bitkiler havasız kalacağından mantar hastalıkları artar. Bakım işleri zorlaşır. Gulun cinsine gore dikim aralıkları şoyle olmalıdır:
Minyatur guller: 30 cm.
Melez cay ve demet guller, boylarına gore:
Kısa: 45 - 60 cm.
Orta: 60 - 75 cm.
uzun:75 cm. - 1 metre
Calı guller: Boyuna gore 50 cm. ile 1,5 metre arası..
Sarmaşık guller: 2 metre..
GUL NASIL BUDANIR..
Guller budandıkca gencleşir ve omru uzar. Her yıl budama yapılmalıdır.Bu pek zor değil ancak teknik gerektiren bir iştir. Bunu oğrenmek icin en iyi metot budama mevsiminde bir gul serasını ziyaret edip,olayı bizzat yerinde gormektir.
Oncelikle kaliteli bir gul makası gerekir. Elleri koruyacak uygun bir eldiven de unutulmamalıdır.
Tekrar acan guller iklime gore ocak ve mart ayları arasında budanır. Bir kez acanlar ise cicekleri gectikten hemen sonra yazın budanmalıdır. Baharda budanırlarsa o yıl cicek acmazlar. Gul budaması gulun cinsine gore farklılık gosterir.
Budamaya başlarken oncelikle kuru,hastalıklı ve zayıf ve cok ince dalları dipten kesin. Bitki calılaşmışsa hava alması icin orta kısımdan birkac dal alın. Bunlar duzgun olmayan capraz dallar olabilir. Gulleriniz uc yıllık olunca her yıl eski dallardan uc de birini kesin. Gul budarken daima dalın dış yuzeyindeki bir gozun yarım cm. uzerinden kesin. Hafif verev,temiz bir kesik olsun.
Yeni dikilmiş guller kuvvetlenmesi icin ilk yıl derin budanır. Aşı yeri uzerinden 15 cm. yani 3-5 goz uzerinden budanmalıdır.
Yetişkin melez cay ve demet guller de her dal 5-6 goz uzerinden budanır.
Calı gulleri yuksekliğinin yarısı kadar kesilir. Kuru ve bozuk dallar ayıklanır.Derin budanmaz.
Sarmaşık guller ilk yıllarda şekil verilmek icin budanır. Daha sonraları yalnızca kuru, bozuk ve hastalıklı dalları ayıklanır.
Minyatur guller de daha cok normal bir makasla hafifce budanır. Kuru ve hastalıklı dalları ayıklanır.
Gul bitkisi icin hijyen cok onemlidir. Budama sırasında cıkan butun artıklar yakılarak yok edilmeli veya derhal bahceden uzaklaştırılmalıdır.
YAZ BUDAMASI..
Bahar ve yaz aylarında gul keserken,her dalın uzerinde 4-5 goz bırakmaya dikkat edilir. Boylece dal korleşmez. Kalan gozlerden yeni tomurcuklar verir. Yeni dikilen gullerden vazo icin gul kesmemelidir. Yalnızca solan guller gul makasıyla temizlenir.
Bazen gul dalları korleşir acmaz. Bunlar birkac goz altından kesilirse yeni tomurcuk verir. Solmuş guller ve hastalıklı,kuru dallar acma mevsiminde de ayıklanmalıdır.
GUL SULAMA:
Gul dayanıklı bir bitki olduğu icin,fazla sulanmasa da kolay kurumaz. Ancak cicekleri kuculur,yeni tomurcuk vermez. Bitki gelişemez. Yeni fideler duzenli sulanmaz ise kuruyabilir. Bol sulanan guller surekli gelişir ve ciceksiz kalmaz. Ancak dibinde su beklememelidir.
En ideal sulama icin gul fidanının cevresi hafif cukurlaştırılır. Haftada 1-2 defa bu cukur suyla doldurulur. Sadece toprağı ıslatmak yetmez. Az ve sık sulamak faydadan cok zarar verir. Saksı gulleri daha sık sulanmalıdır.