Uzun cubuklara sarılmasına imkan vererek ya da ağac dallarına ince kumaş parcalarıyla bağlayarak yetiştirirseniz şekilleri daha duzgun olur.
CABUK OLGUNLAŞIR
Boceklerden pek etkilenmezler. Toprağa değmedikleri icin curume sorunu da yaşanmaz.
Cok cabuk olgunlaşan, bakıma fazla ihtiyacı olmayan bir sebzedir.
Sıcak ayları sever. Yukarı doğru buyuduğunden bahcenizde daha az yer kaplar.
Bahceye ekmeden once toprağa gubre karıştırılırsa lezzeti artar.
İlginizi cekebilir: Fideler bahceye nasıl ekilir?
SUYU COK SEVER
Hıyar toprak değişimini pek sevmez. Saksıda yetiştirdiğiniz fideleri bahceye bulutlu bir gunde ya da akşam uzeri ekmeniz yerinde olur. Boylece kokleri zarar gormez.
Cicek actıktan sonra yoğun bir şekilde sulanmalıdır. Sulandıkca urun verir. Cok buyumeden toplamak gerekir cunku buyudukce cekirdeklenir.
Son olarak, ertesi yıl aynı yere salatalık ekmemeniz doğru olur.Hazır torfların steril olması, bitki besin elementlerini icermesi, fideyi 10-15 gun erken yetiştirmesi ve hazırlanmasının kolay olması acısından oldukca avantajları vardır.
Harc tohum ekiminden 2-3 ay once hazırlanmaya başlanmalıdır.
Cok farklı harc hazırlama şekilleri varsa da; en yaygın olan uc formul şunlardır:
1. 6 kısım ciftlik gubresi,
3 kısım bahce toprağı,
1 kısım dişli dere kumu.
2. 2 kısım ciftlik gubresi,
2 kısım orman toprağı,
1 kısım dişli dere kumu.
3. 4 kısım ciftlik gubresi,
2 kısım bahce toprağı,
1 kısım dişli dere kumu.
Harcta kullanılan ahır gubresi en az uc ay onceden temin edilmeli, mutlaka iyi yanmış olmalı, bitkiye zararlı tuz, asit vb. maddeleri ihtiva etmemeli ve icinde bitki artıkları bulunmamalıdır. Bu nedenle harca girecek malzemeler 1 cm. delikli elekle elenmelidir. Elendikten sonra yukarıda belirtilen oranlarda birbirleriyle iyice karıştırılmalı ve sulanarak nemlendirilmelidir. Zaman icinde birkac defa aktarılarak ve nemlendirilerek harcın istenilen vasfı kazanması sağlanmalıdır.
Hazırlanan harcın gıda değerini artırma bakımından tohum ekiminden once ticari gubreler ile takviye edilmesi tavsiye edilir. Bunu temin icin her 1 m3 (50 teneke) harca 1-1,5 kg. 15-15-15 gubresi veya 500 gr. triple super fosfat, 500 gr. potasyum sulfat ve 500 gr. amonyum nitrat gubresi ilave edilmelidir.
Harcın İlaclanması
Metil bromid: Tavlı harc beton bir zemin uzerine 30 cm. yuksekliğinde yayılır. Her 1 m3 harc icin bir tup hesabıyla civi cakılmış tahta parcasına devrilmeyecek şekilde tupler yerleştirilir. Harcın uzeri sağlam deliksiz bir plastikle kenarlarından gaz kacmayacak şekilde kapatılır. Naylonun uzerine cıplak ayakla cıkarak tuplere basmak suretiyle patlatılırlar. 2 gun bu şekilde kapalı olarak bekletilen harcın bu sure sonunda uzeri acılır ve aktarılarak havalandırılır. Metil bromid uygulaması genel amaclı (toprak mantarları, nematodlar, zararlı bocekler, ot tohumları) bir fumigasyon sistemidir.
TOHUM EKİMİ VE CİMLENME FAKTORLERİ
Tum tohumlarda olduğu gibi, hıyar tohumunda da cimlenme ve fide oluşumu icin dort faktor gereklidir:
Tohumun cimlenme olgunluğunda olması,
Yeterli su (nem),
Yeterli ısı,
Yeterli oksijen.
a) Genel bir kural olarak, bir bitkiden elde edilen tohumun cimlenme olgunluğuna erişmiş ve belirli bir dinlenme ihtiyacını tamamlamış olması gereklidir. Bu ozelliklere sahip olmayan tohumun cimlenmesi tesadufe bırakılmış olur.
Normal bir tohum; bolunme ve coğalma kabiliyetinde olan bir embriyo ile cimlenme esnasındaki hayati olaylar icin harcanacak besi dokusu (nucellus)’ndan oluşur.
Cimlenmede ilk sacaklar ve govde embriyodan meydana gelir. Gıda maddeleri ise nucellus’tan sağlanır. Klorofil teşekkul edinceye kadar olay boyle devam eder. Oyle ise, bir tohumun sağlıklı şekilde cimlenip fide haline gecebilmesi icin, yeterli bir embriyo gucune ve gıda deposuna sahip olması gerekir. Aksi takdirde cimlenme duzensizliği veya fide halinden once olumler meydana gelebilir.
b) Tohumun cimlenebilmesi, hayati olaylara başlayabilmesi ve bu olayları tamamlayabilmesi icin, ikinci faktor su (nem)’dur. Yeterli nemi bunyesine alan tohum hemen şişmeye başlar. Şişme icin yeterli suyun uzerindeki miktar, yani aşırı su ortamı oksijensiz bırakacağı icin zararlıdır.
c) Tohumun cimlenebilmesi icin minimum bir sıcaklığa ihtiyacı vardır. Bu minimum sıcaklığın altındaki derecelerde cimlenme gercekleşmez iken, minimum sıcaklığın uzerindeki ısı derecelerinde cimlenme suresi kısalır.
Hıyar tohumunun minimum cimlenme sıcaklığı 12 0C’dir. Bu sıcaklığın altında hıyar cimlenmez. 15 0C ‘de hıyar cimlenmesini 13 gunde tamamlayabilir. Ortam sıcaklığı 20 0C olduğu zaman hıyarın cimlenme suresi 6 gun, 25 0C olduğu zaman ise 4 gundur.
Yani, tohum ekimi icin ya toprak sıcaklığının en az 12 0C’nin uzerine cıkması beklenmeli ya da sıcaklığı uygun seviyeye cıkaracak tedbirleri almak gerekir.
d) Tohumun cimlenmesinde kullanılacak enerji oksijen ile sağlandığından, bu faktor olmaksızın diğer faktorler mevcut olsa bile cimlenme gercekleşmez.
Tohum, cimlenme esnasında oksijen kullanarak bunyesindeki gıda maddelerini yakmak durumundadır.
Gereğinden fazla derin ekilen tohumlarda, depo maddelerinin oksijen ile yakılması sonucu oluşan CO2 tohumların etrafını kuşatarak anaerob bakteriler icin uygun bir ortam hazırlar ve tohumlar curur. Bu nedenle genel bir kaide olarak, tohumların ekim derinliği tohum buyukluğunun (genişlik) 2-3 katını gecmemelidir.
Bilhassa erken ilkbahar yetiştiriciliğinde hıyar tohumları tuplere ekilmeden bir gece once, ıslak havlu arasında sobanın 1 m. uzağına 6-8 saat bekletilerek şişirilmelidir. Fazla bekletilip surgun vermesine izin verilmemelidir. Bu şekilde şişirilen cekirdekler hava sıcaklığı duşse bile torbalarda gelişmelerini devam ettirirler. Kırıkkale İli şartlarında erken ilkbahar yetiştiriciliği icin tohum ekimi ısıtmasız sera koşullarında 20 Şubat-5 Mart tarihleri arasında yapılmalıdır. Tarih one alındıkca tohumların soğuktan zarar gorme riski artmaktadır. Dış sahaya yonelik tuplu fide calışmalarında tohum ekimi 20 Mart-5 Nisan tarihleri arasında yapılmalıdır.
SERA TOPRAĞININ HAZIRLANMASI
Hıyarın Toprak İsteği
Hıyar bitkisi drenajı iyi, eriyebilir tuz seviyesi duşuk ve hastalık-zararlılardan ari topraklar ister. Kumlu, hafif ve organik maddece zengin topraklar idealdir. Hıyar seralarında kesinlikle drenaj problemi olmamalıdır. Hıyar yuksek tuz seviyesine cok hassas bir bitki olduğundan bu tip seralarda hıyar yetiştiriciliği yapmak mumkun değildir. Analiz sonucu toprak tuzlu cıkarsa en pratik metot seraların boş olduğu devrelerde gollendirme sulama yaparak toprağı yıkamaktır.
Serada Toprak Hazırlığı
Serada mevcut urunun hasadı biter bitmez toprak hazırlıkları başlamalıdır. Sırası ile;
a) Sera, mevcut urunun artıklarından temizlenmelidir.
b) Toprak derince işlenmelidir.
c) Ozellikle yaşlı ve tuz problemi olan seralar 3-5 defa gollendirilerek sulanmalıdır. Hıyarın tuza karşı hassas bitkilerden olduğu bilinmelidir.
d) Bir onceki donemde topraktan kaynaklanan hastalık veya nematod problemi gorulmuş ise, yaz mevsiminde toprak solarizasyonu veya solarizasyon + ilaclama yapılmalıdır.
e) Fidelerin seraya naklinden once toprak analizi yaptırılarak, bilincli bir gubreleme programı hazırlanmalıdır.
Sera Toprağının Dezenfeksiyonu
Sera toprağının ceşitli hastalık ve zararlı problemlerinin cozumunde kullanılacak ikinci bir yoldur. Hesaplanan ciftlik gubresinin mutlaka dezenfeksiyon işleminden once verilmesi gerekir.
Metil bromid: Sera toprağı parseller halinde sağlam ve deliksiz plastik ortu altına alınır. Parsel kenarları gaz kacmasına meydan vermeyecek şekilde sıkıştırılır. Ortu altına her 1 m2 icin 50-75 gram ilac hesabıyla yerleştirilen tupler harcta olduğu gibi ustune basmak suretiyle patlatılır. 48 saat (iki gun) sonra ortu kaldırılır ve toprak işlenerek havalandırılır. Toprak mantarları, nematodlar, zararlı bocekler ve ot tohumlarına karşı etkili genel amaclı bir sistemdir.
Bu nedenlerle 1 ton urunun kaldırdığı saf maddeler yerine, uygulanması gereken miktarları bilmek ve onermek daha uygun ve daha pratiktir.