Bu orjinal el işi sırmanın tarihi Selcuklulara kadar uzanır. Maraş şehri ve cevresinde hukum suren Dulkadiroğlu Emine Hatun ve Sıtki Hatun Prenses Osmanlı sarayına gelin giderken ceyizlerinde Maraş'ın sırma işinden yapılan ceyizleri ( Yatak ortusu, Bohcalar, seccadeler, şaseler, sabahlıklar, Kuran kapları, Bindalli model, duğun ve nişan kıyafetleri ) kullanmışlardır.
Maraş işi tek yuzlu bir işlemedir. Desenin altı ozel olarak hazırlanan karton ile kabartılıp yedi kat sırma desen uzerinden atlatılarak kenarlarda iclik ile karşılıklı tutturulur. Aynı işlem yanyana uygulanarak işlenir. İşleme tekniği arac ve gerecleri diğer işlemelerden farklıdır.
Bu işleme Maraş ilimizde yapıldığı icin "MARAŞ İŞİ" adını almıştır. Maraş'ta halk arasında "SIRMA İŞİ" olarak adlandırılır. Araştırmalara ve Maraş'ta bu işi yapan ustaların verdikleri bilgiye gore Maraş işi XVI. Yuzyılda ulkemize Arap yarımadasından gecmiştir. O tarihten beri yerleşmiş, benimsenmiş ve geliştirilerek bunyemize uydurulmuş, milli işimiz haline getirilmiştir. Bugun Maraş'ta bu işlemeyi sanat haline getiren 4-5 usta vardır. Bu ustaların yaptığı işlemeler şaheserdir. Mesleklerini oğullarına oğreterek devam ettireceklerini soylemektedirler.
Maraş işi ilk zamanlarda Cukurova beylerinin binici takım ve başlıklarına gumuş sırmalarla işlenirdi. Daha sonraları Maraş'ta, Antep ve Kilis'te erkeklerin kullandıkları fesleri suslemiştir. XVIII. Yuzyılda silah kılıflarında, palaskalarda kemer ve erkek yeleklerinde gorulur. Zamanla halk tarafından oğrenilmiş ve zengin ailelerin kızlarına ceyizler hazırlanmıştır. Orneğin yatak ortusu, sedir ortusu, seccade, bohca ve gelinlik. Folklor ekibi kıyafetlerinde kullanılarak zamanımıza kadar gelmiştir. Son yıllarda, milli işimiz olarak benimsediğimiz Maraş işini daha fazla geliştirip yaymak uzere Milli Eğitim Bakanlığı tarafından seminerler duzenlenmektedir. Maraş Kız Enstitusunde, Ankara ve İstanbul olgunlaşma enstitulerinde ozel olarak kurulan atolyelerde calışmalar surdurulmektedir.
Maraş işinde sırası ile aşağıdaki işlemler uygulanır. Bu işlemler birbirini tamamlayıcısı olduğu icin sıralarını değiştirmemek yerinde olur.
Maraş işinde desen kağıdı hazırlama.
Maraş işinde graf kağıdı hazırlama
Maraş işinde desen teyelleme
Maraş işinde deseni oyma
Maraş işinde deseni kumaşa yapıştırma
araş işinde kumaşı işlemeye hazırlama
Maraş işinde hazırlanan kumaşın tezgaha sıkıştırma
Sim veya sırma ile Maraş işi yapma
Maraş işini gri mukavvadan temizleme
Kabartma kartonu hazırlama
Maraş işinin pesent iğnesini yapma
Maraş işinin verev pesent iğnesini yapma
Maraş işinin hasır iğnesini yapma
11-12-13 numaralı işlemler desene uygun olarak duz iğnesi ile beraber veya başlı başına işlenir. Maraş işi san ve gumuş rengi sırma, sim ile işlendiği gibi motiflerin tamamı veya bir kısmı koton ve ipliklerle de işlenir.
İşlenen motifi zenginleştirmek icin gerektiğinde boncuk pul stras ceşitli taş ve toplar kullandır.
Uygulandığı Yerler:
Gelin elbiseleri, hırka, sabahlık, tuvalet, fantezi elbiseler, dekoratif eşyalar, kemer, iğne, yuzuk, gozluk ve tarak şaseleri, ayakkabı, terlik.
Kullanılan Kumaşlar:
Sire saten, kadife, organza, şifon, ceşitli ipekli kumaşlardır. İnce kumaşlar uzerine işlenirken altı organza veya astarlı kumaşlarla duble edilir.
Kullanılan İplikler:
Altın ve gumuş sırma, sim, ipek, keten ve pamuklu ipliklerdir. Sırmaları desen kenarlarında tutturmak uzere camaşır ipeği kullanılır. Camaşır ipeği işlenecek kumaşın renginde olmalıdır. Camaşır ipeği iki kat yapılarak mumlanır. Temiz bir bezle fazla mumlan silinerek kullandır.
Desen İcin Faydalanılan Kaynaklar:
Ceşitli model ve mecmualar, yapılmış ornekler, geometrik şekiller, beyaz iş desenleridir.
Maraş İşi Yapılırken Dikkat Edilecek Teknik Esaslar:
İpliğin tek veya cift kat olarak mumlanması
Desenin sert bir kurşun kalemle cizilmesi
Sırmayı tutturmada camaşır ipeği kullanılması
Tutturma ipliğinin işleme esnasında dibinden tutulup cekilmesi
Desen mohluke ile oyulurken oyma işlemine desenin ortasından başlanması" kaymaması icin" keserken rahatlıkla gorulebilir olması icin desenin kendinize doğru bakması
Mohlukenin tahta kısmının sağ avucla iyice kavranması, sağ elin işaret parmağının keskinin ucu de birlikte kartona değdirilmesi
Mohlukenin ucunun kağıda batırılıp cıkarılarak ve itderek kesme işleminin yapılması
Keskinin ucu kaymıyorsa kuru sabun surulmesi
Kartonları keski de keserken altına iki kat gri mukavva veya tahta konulması
Keskinin ara ara biley taşı ile bileylenmesi
Bizle iğnenin karşılaştırılması
Biz de iğnenin sağ elde birlikte tutulması
Deseni beyaz kartona yapıştıran cirişin sulu olması
San kartonun altına surulecek cirişin koyu olması
Sırmanın dolaşmaması icin buyuk mandardan kucuk makaralara cıkrık de sarılması
İşleme yapılırken sırmaların yan yana gelmesi ve yerine oturması