akvaryum vitaminleri balık vitaminleri balıklar icin vitamin
Akvaryum balıkları icin uretilen yemler pek cok vitamin barındırsa da, omurga deformasyonu, bir takım etkenlerden dolayı yumurtlamanın gercekleşmemesi, duşuk dayanıklılık duzeyi ve vitamin eksikliğinden kaynaklanan diğer durumlardan oturu pek cok akvaryum balığı yetişkin olamadan olmektedir.
Onceden dondurulmak suretiyle kurutulmuş yemlerle beslenen akvaryum balıkları daha fazla tehdit altındadırlar. Prof. Dr. Rudolf Geisler’in ‘Akvaryum balıkları icin beslenme ve vitamin’ adlı makalesinde belirttiği gibi eğer dondurulma işlemi sırasında tum şartlar uygulanmamış ya da saklama sırasında –18 derecede tutulmadıysa bu yemler risk taşır hale gelir. Tabii ki uzerinde vitamin etiketi taşıyan her urunun istenen ve beklenen etkiyi yaratması beklenemez.
Vitaminler her derde deva olamazlar ancak onlarsız varolmak da mumkun değildir. Son zamanlarda dikkat cekici terim ‘hucre koruma’ adı altında bazı vitaminler one cıktılar. Bu neyle ilgili? Bilimsel olarak dayanakları nelerdir? Vitamin iceren bileşikler ve urunlerle vitamin sağlamanın gelecek icin ne sonucları olur?
Genel olarak vitaminlerin organizmaya katkıları ve işlevleri iyi bilinir. Son yirmi yıldır yapılan araştırmalar vitaminlerin bilinenin otesinde bir takım pozitif etkileri olduğunu gosterdi.
Araştırmalar gosterdi ki Beta karoten, C ve E vitaminleri, hucreleri ozgur radikallerden koruyor. Bu yuzden bunlara antioksidan deniyor. Ozgur radikaller kanser gibi bir takım hastalıkların oluşmasında ve yaşlanmada onemli rol oynuyor. Gerekli duzeyde beta karoten, C ve E vitaminleri alımı ozgur radikallerin zarar verici bir rol oynadıkları bu hastalıkları ve durumları engellemede, ilerlemelerini onlemede katkıda bulunabilir.
Ozgur radikaller derken politik bir gruplaşma ya da askeri fanatiklerden bahsetmiyoruz. Bu terimden kastımız kimyasal bir bağ icinde olmayan ve yuksek duzeyde reaksiyona girebilen maddecikler. Kabuklarında bağları olmayan elektronları barındırıyorlar. Boylelikle diğerleriyle bağ kurmaya elverişli hale geliyorlar. Dengelerini sabit kılmak icin elektron paylaşıyorlar, diğerlerinin electronlarını alıyorlar.
Bu reaksiyonlar tekrar yeni radikal oluşturacağı ve devamlılığı sağlayacağı icin zincirleme bir reaksiyonun başlangıcı oluyor; taa ki bir beta karoten ya da C veya E vitaminine rastlayana kadar. Rastladıklarında ise reaksiyon yavaşlıyor ve sonunda duruyor.
Uc antioksidan bileştiklerinde etkileri cok daha yoğun olur. C vitamini E vitamininin coğalmasını sağlar. E vitamini ve beta karoten birbirini tamamlar. Tum antioksidanlar organizmanın karmaşık savunma mekanizmasının birer parcasıdır. Bu savunma mekanizması butun birimler yeterli olcude mevcut ise koruma gorevini yerine getirebilir.
Beta karoten- ekstra etkili koruma

Karoten turevleri doğada heryerde bulunabilir. Bunlardan en onemlilerinden biri beta karotendir. Biolojik etkisi uc kategoriye ayrılır:
Yumurtlamayı tetiklemek Hucrelere zarar gelmesini onlemek Diğer organizmalarla iletişim kurmak Bilimsel araştırmaların gosterdiğine gore beta karoten ihtiva eden balık yumurtalarının ihtiva etmeyenlere oranla yaşama şansı daha yuksektir. Bunun pekcok sebebinden biri de beta karoten ile yumurtaların ultraviole ışınlarından korumasının sağlanıyor olmasıdır.
Renkler- balığın dili

Karoten turevlerinin fiziksel etkisiyle birlikte balık dediğimiz ‘birey’in rengi diğerleriyle iletişim kurmasını sağlar. Bu sebepten dolayı karoten turevleri bilgi taşıyıcı işlevi gorurler. Ahtopotun ruh durumuna bağlı renk değişimi buna bir ornek teşkil eder.
Lesitin- yaşam kurucu

Hicbir hucre lesitin olmadan varolamaz. Beyin, sinir sistemi ve organlardaki kontrol mekanizmalarının hicbiri işlevlerini yerine getiremez. Bu sebeptendir ki lesitin’e biyolojik yaşam kurucu denir ve temel gereksinimdir. Lesitin ve onu oluşturan bileşim, her canlı varlığın sağlığı ve fonksiyonları icin cok onemlidir. Balık bunu kendisi uretemeyeceği icin gerekli oranın yemlere karıştırılarak verilmesi gerekmektedir.
Bundan yaklaşık 150 yıl once Fransız kimyager Maurice Gobley lesitin’i yumurtanın sarısının icinden ayırmayı başardı. Bu maddenin emulsiyon etkisini farkederek onu ‘lecithin’ olarak adlandırdı. Yunanca LEKİTHOS’dan gelen lesitin yumurtanın sarısı anlamına geliyor. Bu ismi koymasının sebebi yumurta sarısının cok fazla lesitin icermesi.
Bugun gıdalarımızda doğal bitkilerden elde edilen lesitin kullanılıyor. ‘Lesitin kralicesi’ soya fasulyesinden lesitin elde ediliyor. Akvaryum balıkları icin diğer etkilerinin yanısıra lesitinin pozitif bir diğer etkisi de yağları hazmetmede kolaylık sağlamasıdır. Onemli uc aktif maddesi choline, inositol ve fosfordur. Her ucu de hazır yemlere karıştırılabilir.
Doğal olarak yuksek karoten ihtiva edenler, karides, yengec ve bazı yosunsu bitkilerdir.
Vitaminler- suda cozulen mi emulsiyonlu mu?
Vitaminlerin yararlı olmasını garantilemek icin miktar olcumlerinin doğru yapılması gereklidir, bu olcum vitaminin capı birkac bin milimetre olacak kadar ince yapılır. Bu işlemler Duplavit gibi uretiminde emulsiyon kullanılmış bileşimlerde olur. Bu yolla vitaminler hicbir gecikmeyle karşılaşmadan hemen kana karışırlar. Karaciğerde ya da bağırsaklarda kayba uğramadan kana karışırlar. Hızlı ve etkin bir etki garanti altına alınmış olur
Sonuc olarak, akvaryumunuzdaki balığınızın sağlıklı olma durumu kendi kendine oluşmaz. Gosterilen ozen, bakım ve alınan onlemlerle mumkun olur. Bu daha cok insan ilgi ve dikkatine ihtiyac duyan sus balıkları icin gecerlidir.
Mehmet Yazıcı