Burada kısaca tuzlu su akvaryumlarında ışığın ne kadar onemli olduğuna değinmeye calışacağım.
Genelde hepimiz once tatlı su akvaryumlarına sahip olmuşuzdur.Ardından deniz akvaryumu (marine ya da reef) kurmaya heveslenmişizdir.Bu nedenle hemen şu soru aklımıza gelir.Acaba daha onceki akvaryumlarımda kullanmakta olduğum aydınlatma urunlerimi tuzlu su akvaryumumda da kullanabilir miyim? Mevcut T8 Fluoresanlar başlangıc aşamasında kullanılabilir.Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus vardır.Akvaryumun yuksekliği 50 cm ve uzerinde ise bu aydınlatma urunlerinin yeterli gelmeyeceğidir.Işıklandırmada ozellikle yaşatılmak istenen canlılara dikkat etmek gerekir.Işık ihtiyacı yuksek olan kucuk polipli mercanlar akvaryumunuzda bulunuyor ise T8 artık hicbir işe yaramaz hale gelir.Mevcut ışık bu canlılarıın ihtiyacını karşılayamayacaktır.
T8: T8 olarak ifade edilen Fluoresanlar heryerde bulabileceğimiz ev aydınlatması icin de kullanılan 26 mm capındaki aydınlatma urunleridir.T5 olarak adlandırılan Fluoresanlar ise cok daha ince, yaklaşık 16 mm capındadır.
T5 ve T8 Fluoresanlar ornekleri
T5’in en buyuk avantajı cok daha ince olmasıdır.Bu sayede daha fazla aydınlatma urunu akvaryumun kapağına monte edilebilir.Ayrıca elektronik balastların kullanılabilir olması ve lambaların guclu olması ışık şiddetlerinin daha fazla olmasına olanak sağlamaktadır.Ama kullanım omurleri hala 1 yıl dır. İster T5 ister T8 ya da HQI olsun 1 yıl sonra mutlaka yenileri ile değiştirilmelidirler.
Tuzlu su icin elverişli olan lambalar 10K ile 15K arasında olmalıdır.Sadece beyaz Fluoresanlar kullanmamaya da dikkat edilmelidir.Mavi lambaların da (actinic) beyaz lambalarla berbaer kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.Denizlerde 1 metre derinlikten donra ışıktaki kırmızı tayf azalmaktadır.Bu nedenle sadece beyaz ışık iyi bir secim olmaktan uzaktır.Actinic lambalar la ile kombinasyon yapılması doğal ortama daha yakın bir renk elde edilmesini sağlar.Diğer bir alternatif olarak bu iki lambanın karışımı olan Fluoresanlar da tercih edilebilir.Bu lambaların %60’lık kısmı beyaz ışık %40’lık kısmı mavi ışık uretmektedir.
T5’in T8’e oranla bir dezavantajı vardır.O da daha fazla ısı uretmesidir.Bu ozelliğinden dolayı kapalı kapakların icersinde T5 kullanımı problem teşkil edebilir.Bu nedenle kapak icersinde kullanılacak bir bilgisayar fanı soruna cozum olabilir.
T5 lambaların ayarlanabilir ışık şiddetine sahip modelleri zor da olsa piyasada bulunmaktadır.Bu modeller kullanark gun doğumu gun batımı efektleri yaratılabilir.
İyi bir ışık elde etmek icin sadece aydınlatma urunu yeterli değildir.Reflektor kullanılması burada cok buyuk onem taşır.Doğru yerleştirilmiş reflektorler ile 2 hatta bazen 3 kat verim artışı sağlanabilir.Yapılan en buyuk yanlışlardan bir tanesi reflektor kullanmadan lambaları doğrudan kapağa bağlamak ya da butun lambalar icin tek bir reflektor kullanmaktır.Her bir lamba icin ayrı ayrı kullanılan reflektorler verimde daha fazla artış elde edilmesine olanak sağlar.
HQI: Bu isim aslında bir uretici firmanın civa buharlı lambalar icin verdiği isimdir ve zaman icersinde bu tip lambalar metal halide ya da HQI olarak adlandırılmaya başlamıştır.
Bu lambalar 5600 K’den 20.000 K’ e kadar geniş bir yelpaze icersinde satışa sunulmaktadır.
20.000K oldukca mavi bir renge sahiptir.Tuzlu su akvaryumlarında daha ziyade 10.000-14.000K arasındaki lambalar tavsiye edildir.Kelvin değeri ne kadar duşuk ise ışık o kadar sarı renkli gozukur.Gun ışığı ya da beyaz ışık değerlerine sahip metal lambaların yanında actinic olarak tabir edilen lambaların kullanılması faydalı olur.
Yuksekliği 50 cm civarı olan bir akvaryumda 70-150 Watt arasında bir metal lamba kullanılması tavsiye edilir.Daha yuksek akvaryumlarda daha yuksek Watt’lı metal lambalar kullanılmalıdır.Ancak bu değerler tahmini verilen değerlerdir.Eğer mercan ya da kucuk polipli canlılar akvaryumda beslenmeyecek ise metal aydınlatmaya gerek yoktur.
75 cm yuksekliğe kadar tum akvaryumlarda T5 aydınlatma urunlerinin cekinilmeden kullanılabileceğini soyleyebilirim. Alansal aydınlatma yapan T5 floresanları tum akvaryum tabanını aydınlatabilecek şekilde dizmek onemli noktadır.Metal lambalar ise daha noktasal aydınlatma yaptıkları icin T5’lerin aydınlatamadığı noktalara gelecek şekilde yerleştirilir ise tum alanda hakim bir aydınlatma sağlanmış olur.
Metal lambalar yandıklarında etraflarına ultraviyole (UV) ışık yayarlar.Bu nedenle akvaryumdaki su seviyesinden 20-30 cm yuksekte tutulmalıdırlar.Bu konu ozellikle lambaların değiştirilmesinde dikkat edilmesi gereken bir noktadır.Yenilenen ışık kaynağına canlıların adaptasyonunun sağlanması icin ilk gunler daha da tyuksekte tutulmalı.Zamanla olması gereken seviyeye indirilmelidir.
Diğer bir yanlış duşunce de metal lambaların T5’lere oranla daha daha yuksek ışık şiddetine sahip olduğudur.Boyle bir durum soz konusu değildir.Bunu belirtmekte fayda var.Mercanlar icin şu daha iyi balıklar icin bu lamba daha cok işe yarar gibi bir ayrım yapmak mumkun değildir.Sadece akvaryumun yuksekliğine bağlı olarak secilecek aydınlatma urunune dikkat edilemsi gerekir.Ozellikle yuksek akvaryumlarda en alt noktalara kadar ışığın ulaşabilmesi icin yuksek Watt’lı metal lambalar tercih edillmelidir.
T5’in metal lambalara oranla daha ucuz olduğunu da belirtmekte fayda goruyorum.
Aktinic Lambalar (Mavi Işık)
Sylvania -- Coralstar.
Philips -- Aqua Coral
Hagen -- Marine Glo
Sera -- Deep Sea
10.000 K Lambalar (Parlak Kuvvetli Işık)
Sylania -- Aquastar
Philips -- Aquarelle
Hagen -- Aqua Glo
Sera -- Blue Sky
Aquastar ışık spektrumu Coralstar Işık spektrumu
