Genel cizgileri ile bakıldığında empatiyi şoyle tanımlayabiliriz: Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış acısıyla bakması, o kişinin duygularını ve duşuncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi surecine “empati” adı verilir.

· Empati uc temel oğeden oluşmaktadır. Bu oğeler olmadıktan sonra empati kurmuş sayılmayız. Bunları şoyle sıralayabiliriz:

a) Empati kuracak kişi, kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış acısıyla bakmalıdır. Başka bir deyişle empati kurmak isteyen kişinin, karşısındaki kişinin fenomenolojik alanına girmesi gereklidir. Fenomenolojik alan nedir? Psikolojiye gore herkesin boyle bir alanı vardır. Her insan gerek kendisini, gerekse cevresini, kendine ozgu bir bicimde algılar, bu algısal yaşantı ozneldir; kişiye ozgudur. Yani her insan, dunyaya kendi bakış tarzıyla bakar. Empati kurmak isteyen kişi de, karşısındakinin dunyaya bakışıyla bakması gerekmektedir.

b) Empati kurmuş sayılmamız icin, karşımızdaki kişinin duygularını ve duşuncelerini doğru olarak anlamamız gereklidir.

c) Son oğe ise, empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın, karşıdaki kişiye iletilmesi davranışıdır. Eğer karşımızdakinin duygularını ve duşuncelerini ona ifade etmezsek, empati kurma surecini tamamlamış sayılmayız. Orneğin bir dostumuz uzulmektedir. Kendimizi onun yerine koyup, neler yaşamakta olduğunu anlarız. Onun duygularını hissederiz. Sıra ona karşı ifade etmeye geldiğinde ise hicbir şey yokmuş gibi gulumseyerek “Takma kafana!” dersek, yuzumuzdeki ifade ile soylediğimiz sozler arasında celişki yaşamız oluruz. Boylece de hem karşımızdakine yardımcı olamayız, hem de empati sureci tamamlanmamış olur.

· Empatik tepki vermenin başlıca iki yolu vardır:
1 - Yuzumuzu ya da bedenimizi kullanarak onu anladığımızı ifade etmek
2 - Sozlu olarak onu anladığımızı ifade etmek.

!!! Ancak empatik tepki vermenin en etkili yolu, herhalde ikisini birden kullanmaktır. Boylece daha etkili bir şekilde amacımıza ulaşabiliriz. !!!

EMPATİNİN SEMPATİDEN FARKLILIĞI
· Oncelikle sempatinin tanımını yaparak, daha once yaptığımız empati tanımıyla karşılaştıralım.
- > Bir insan sempati duymak demek, o insanın sahip olduğu duygu ve duşuncelerin aynısına sahip olmak demektir. Karşımızdaki kişiye sempati duyuyorsak, onunla acı cekeriz ya da seviniriz. Empati kurduğumuzda ise karşımızdakinin duygu ve duşuncelerini anlamak esastır. Kendimizi sempati duyduğumuz kişinin yerine koymamıza, onu anlamamıza gerek yoktur; sempatide “yandaş” olmak esastır.
· Orneklerle anlatmak gerekirsek:
Diyelim ki bir futbol takımını tutuyorsunuz. Aynı takımı tutan kişilere sempati duyarsınız; takımınız kazandığında hep birlikte sevinirsiniz. Fakat bu kişilerin, tuttuğunuz takımla ilgili neler hissettiklerini bilmeyebilirsiniz. Eğer bilseydiniz bu kişiye sempati kurmanızın yanında empati de kurmuş olurdunuz.
· Başka bir ornek verirsek:
Diyelim ki bir ziyafettesiniz ve bir yakınınız, yanında oturan kişinin uzerine yemek doktu. Eğer yakınınızın utandığını fark ederseniz bu empatidir. Eğer yakınınız yemeği doktu diye, onunla birlikte siz de utanırsanız, sempati duymuş olursunuz. Bunun nedeni ise yakınınızla ozdeşim kurmanızdır. Sempati duyulan insanlarla ozdeşim duyulur.

BENMERKEZCİLİK VE EMPATİ
· Ben-merkezcilik ve empatik anlayış birbiriyle bağdaşmaz. Olaylara ben merkezci yakalaşan birinin karşısındakinin une girmesi ve olaylara onun bakış acısıyla bakması, yani sempati kurması mumkun değildir. Ben merkezcilik, empatiden uzak davranıştır.
· Ben-merkezci sahip olanlar, nesnelere ve başka insanlara ilişkin gercekleri fark etmede, diğer insanların une girmede gucluk cekerler. Boylece de diğer insanların neler duşunduklerini ve hissettiklerini yeterince anlayamazlar.

- > Bir ornekle ben-merkezcilik ve empatinin farklılığını pekiştirelim.

· Diyelim ki bir kağıda uc tane resim cizdik. Sırayla bir adam, bir dağ ve bir ağac. Bu soylenen sırayla bir kağıda cizilmiş. Daha sonra ise resimdeki adamla empati kurmamız istenmiyor, yani kendimizi onun yerine koymamız isteniyor. Daha sonra ise “bu adam ne goruyor?” deniliyor. Ben merkezci bir insan bu soru karşısında şu cevabı verir: “Resimdeki adam dağ ve ağacı goruyor.” Ancak empati kuran bir insan bu cevabı vermez ve doğru olan cevabı verir, yani “Resimdeki adam sadece dağı goruyor. Cunku dağ, ağacın onunu kapatmıştır.” Boylece kendimizi resimdeki adamın yerine koymuş oluruz.

· Bu konu hakkında gunluk hayatımızdan ornek verirsek:
Size birisi adres sordu diyelim. Siz adresi tarif ederken, “soldan ikinci sokak” dediğinizde kendi solunuzu kastederseniz empati kurmamış olursunuz ve ben-merkezci olarak olaya yaklaşmış olursunuz. Halbuki sizin sağınızı yani onun solunu gosterirseniz empati kurmuş olursunuz.

ALINTI