Cakaleriği (prunus spinosa) : Bir ceşit eriktir. Ağacı bodurdur. Cicekleri beyazdır ve yapraklarından once cıkar. Meyvesi yuvarlak ve yeşildir. Tadı buruktur. Cicekleri; Mart ve Nisan aylarında toplanıp, kurutulur.

Faydası : İshali keser, mide ve bağırsakların duzenli calışmasını sağlar. Ateşli hastaların kalbini kuvvetlendirir. Terletir ve vucutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Anne sutunu artırır.

Camağacı (pinus) :: Bircok ceşidi olan bir ağactır. Kozalakları ilk yıl kapalıdır. İkinci yıl acılıp, kurur ve ağacın dibine duşer. İlac yapımında; tomurcuğu, palamutu, kozalağı, filizleri ve cırası kullanılır.

Faydası :: Balgam sokturur. Muzmin oksuruğu keser. Kolay doğum yapmayı sağlar.

Camfıstığı (pinus pinea) :: Cam kozalaklarının icinden cıkarılır. Kuvvetli bir besindir. Gunde 2 corba kaşığı kadar yaklaşık 25 gram'dan fazla yenilmemelidir.

Faydası :: Bronşit, verem, akciğer hastalıklarının cabuk iyileşmesine yardımcı olur. Cinsel istekleri artırır, ruhi cokuntuyu giderir. Kalp hastalıklarında da faydalıdır.

Carkıfelek (fırıldakciceği) :: Carkıfelekgillerden; cicekleri tekerlek biciminde, sarmaştığı icin duvar kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir ceşit sus bitkisidir. Hekimlikte yapraklarının ust kısımları kullanılır.

Faydası :: Carpıntıyı keser. Yuksek tansiyonu duşurur. Spazmları cozer. Uyku verir.

Cavdarmahmuzu (claviceps purpurea) :: Cavdar ve ona benzeyen bitkilerin ciceklerinde ureyen parazit bir mantarın kışı gecirmek uzere aldığı mukavemet şeklidir. 10-35 milimetre uzunluğunda, 2-5 milimete genişliğindedir. Dışı siyahımsı-mor; ici pempemsi veya morumsu beyaz renktedir. Tadı yoktur. İcinde ergotin denilen zehirli bir madde vardır. Ev ilaclarında kullanılmamalıdır.

Faydası :: Damarları daraltıcı ozelliğinden oturu hekimlikte kullanılır.

Cay (transtraemiaceae) :: Caygillerden bir ağaccıktır. Yapraklarında tanen, legumin, esans ve teofilin vardır. Tesirli maddesi, teindir. Cay yaprakları fermantasyondan sonra kavrulursa siyah, once kavrulursa yeşil cay elde edilir.

Faydası : Aşırı miktarda olmamak şartıyla icilecek olursa bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Sinirleri uyarır. Mide tembelliğini giderir. İdrar sokturur. İshal ve dizanteriyi keser. Damar kireclenmesini onler. Damar sertliği, kalp yetersizliği, kan kanseri, guatr, nefrit, kolera ve bağırsak hastalıkarında koruyucu ve tedavi edicidir. Haddinden fazla icilecek olursa carpıntı, goğus anjini, sinir bozukluğu, baş ağrısı, sıkıntı, mide bulantısı, el titremesi ve uykusuzluğa sebep verir. Şişmanlar, kalp, sinir, mide ve karaciğer hastaları, romatizma ve nikristen şikayet edenler, bobreklerinde kum veya taş olanlar, kabızlık ve yuksek tansiyondan yakınanlar, uremi veya albuminuri olanlar mumkun olduğu kadar az cay icmelidirler.

Cemen (cimen) : Baklagiller familyasından sarımsı beyaz cicekli 20-40 santimetre boyunda, bir yıllık, otsu bir bitkidir. Tohumlarında, musilaj, ucucu ve sabit yağ, trigonellin vardır.

Faydası : Balgam sokturur. Goğsu yumuşatır. Vucuda rahatlık verir. Şehvet artırır.

Cıbanotu (Veronica officinalis) : Germenlerin yaşadığı bolgeleri ele geciren Romalılar, topraklarına cok bağlı bu insanlardan, en cok değer verdikleri şifalı bitkiler olarak, cıbanotunu tanımışlar. O zamanlar ona, tum hastalıkların ilacı deniyordu. Yavşanotu diye de anılan cıbanotu, kuru toprağı sever. Ormanlarda, ağacların kesilmiş olduğu yerlerde, citlerin diplerinde, hendeklerde, yol ve orman kıyılarında yetişir. Toprağın ustunde yatan tuylu ve surungen sapındaki, kenarları dişli yaprakları gumuş gibi parlar. Başını yukarı doğru kaldırmış olan cicek başağındaki cicekler, acık mavi-menekşe rengidir. Yapraklar, dokunulduğunda, saptan kolayca ayrılırlar. Ciceklenme zamanı Mayıstan Ağustos’ a kadardır. Ustunde ciceklerin acmış olduğu, sap bolumu toplanır. En etkili olan bitkiler, orman kıyılarında ve meşe ağaclarının altında yetişenleridir.

Faydası : Bu geleneksel bitki, kan temizleyici olarak cok aranır ve taze ısırgan otu yaprakları ile birlikte kullanıldığında, kronik egzamaları iyileştirir. Rahatsız edici yaşlılık kaşıntılarında, cıbanotu hararetle onerilir. Zayıf ve duyarlı kişiler, sindirimi de uyaran bitkiyi, hafif bir mide ilacı olarak rahatlıkla kullanabilirler. Mide de sumuksel salgı birikimi ve bağırsak rahatsızlıkları da onunla tedavi edilebilir. Şu konuyu onemle belirtmek isteriz ki, ruhsal surmenajlardan kaynaklanan sinirlilik halleri tedavisinde bitki olağanustu iyileştirici guclere sahiptir. Kereviz koku ile karıştırılarak alındığında, sinir yorgunluklarını ve melankoliyi ortadan kaldırır. Hatta, mesane kumu, romatizma ve gut ile ilgili organ ağrılarını da, cıbanotu buyuk bir başarıyla tedavi edebilir. Kuru bronşiyal nezlelerde de aynı bicimde gercek mucizeler yaratır. Goğus hastalıklarına karşı kullanılan cay icin yapılan bitki harmanı ise, ciğerotu, oksurukotu yaprakları, dar yapraklı sinirli ot ve cıbanotundan eşit oranda harmanlanarak hazırlanır. Bu cay, bal ile veya haşlama suyunda eritilmiş nobet şekeri ile tatlandırılabilir. Ciceklenme zamanında da, kronik deri hastalıklarında ve her şeyden once egzamada onerilen, taze bitki ozsuyu hazırlanabilir. Bu sudan gunde yarım tatlı kaşığı alınır. Cıbanotunun, iltihaplı ve zor iyileşen yaraları iyileştirmedeki başarısı, eski bitki kitaplarında da onemle one cıkarılır. Onu, ozellikle baldır kemiği ustundeki inatcı yaralar icin de oneririm. Yaralar, once, bitkinin kaynama suyuyla iyice yıkanıp temizlenir. Daha sonra, gece icin, taze demlenmiş caya batırılmış bir kompres yaranın ustune uygulanır ve yara sıcak kalacak bicimde ortuludur. Romatizma ve gut hastası olanlar da, kendileri kolayca hazırlayabilecekleri, etkili cıbanotu tenturunu denemelidirler. Bu tentur dıştan friksiyonlarla (ovarak surme), icten ise gunde 15 damla, biraz suyla inceltilerek kullanılır.

Cıfıtotu (kokarsedefotu) : Sedefotugillerden, cayırlarda ve hendek kenarlarında yetişen zehirli bir bitkidir. Yaprakları geniş, cicekleri kucuk ve sarı renklidir. Cicekleri dallarının dışına cıkmış demetler şeklindedir. Keskin bir kokusu vardır. Acıdır. Kullanırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.

Faydası : Kalp carpıntılarını giderir. Mide ağrılarını dindirir. Zeytinyağı ile kavrulduktan sonra cıbanların ustune konulacak olursa, olgunlaştırır.

Cınarağacı (platanus) : Cınargiller familyasından; 30 metreye kadar boy salan, govdesi kalın, uzun omurlu, koyu govdeli bir ağactır. Hekimlikte kozalakları ve yaprakları kullanılır. Bircok ceşidi vardır.

Faydası : Kadınlarda gorulen beyaz akıntıyı keser. Diş ve vucut ağrılarını dindirir. Sac kepeklerini giderir.

Ciğdem (mahmurciceği) : Zambakgiller familyasından turlu renklerde cicekler acan zehirli bir kır bitkisidir. Cicekleri Ağustos-Eylul aylarında acar. Rengi sincabidir. Hekimlikte soğan kısmı, cicekleri ve tohumu kullanılır. Etkili maddesi "colcihine alkoloidi"dir. Bircok ceşidi vardır.

Faydası : İdrar sokturur. Kabızlığı giderir. Tavsiye edilen dozdan fazla kullanılmamalıdır.

Cilek (kocayemiş) : Gulgillerden sapları surungen, cicekleri beyaz bir bitkidir. Yemişi pembe renkli olup, kokuludur. Bircok ceşidi vardır.

Faydası : Vucudu kuvvetlendirir. Hasta olmayı onler. İdrar sokturur ve karında biriken suyu boşaltır. Bobrek ve mesane hastalıklarının iyileşmesine yardımcı olur. Mide ve bağırsak tembelliğini giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Yuksek tansiyonu duşurur. Bağırsak kurtlarını doker. Safra ifrazatını arttırır ve safra taşlarının dokulmesine yardımcı olur. Karaciğer kifayetsizliğini ve şişliğini giderir. Ateşi duşurur. Dişdibi taşlarını eritir. Cilde tazelik ve guzellik verir. Damar sertliği, mafsal iltihabı, romatizma, ve nikriste de faydalıdır. Şeker hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf olanlar suyunu icmelidir. Alerji yapabilir.

Cirişotu (sarızambak) : Zambakgillerden, beyaz cicekli bir bitkidir. Kokundeki yumrulardan ciriş yapılır. Nisan - Temmuz aylarında cicek acar.

Faydası : Kadınlarda gorulen beyaz akıntıyı keser. Memeli basuru tedavi eder. Mafsal ağrılarını dindirir. İdrar ve adet kanı sokturur. Sackıran tedavisinde de kullanılır.

Citlembik (celtis) : Karaağacgiller familyasından; 70 kadar turu olan bir ceşit sakız ağacının meyvesidir. Citlembik ağacının meyveleri mercimekten az buyuk ve buruk fıstık tadındadır. Hekimlikte meyvesi, yaprakları, tohumları ve sakızı kullanılır.

Faydası : Ayak terlemelerini keser. Yaraları tedavi eder. Bobrek kumlarının dokulmesine yardımcı olur. Mide ağrılarını dindirir. Oksuruğu keser.

Citsarmaşığı (convolvulus sepium) : Uzun omurlu, 1-5 metre boyunda sarılıcı bir sus bitkisidir. Haziran - eylul aylarında cicek acar. Koku, oldukca uzundur. Yaprakları govde uzerinde sarılmış vaziyettedir. Hekimlikte kok ve yaprakları kullanılır. 30 kadar turu vardır.

Faydası : Kabızlığı giderir.

Civitağacı (indigo) : Baklagiller familyasından; 1,5 metre kadar boyunda, bodur ağac veya ağaccıktır. Afrika, Asya, Amerika ve Avusturalya'da yetişir. Cicekleri pembe ve beyazdır.

Faydası : Yapraklarından civit cıkarılır.

Civitotu (lsatis tinctoria) : Turpgiller familyasından 1 metre kadar boyunda, cok yıllık otsu bir bitkidir. Onasya ve Avrupa'da kirecli ve taşlı topraklarda yetişir. Cicekleri sarıdır.


Faydası : Civit mavisi renginde boya elde edilir.
Cobancantası (cobankesesi) : Turpgillerden, bir ceşit yaban bitkisidir. Meyveleri, torbaya benzer. Yaprakları rozet şeklinde olup, demet gorunumundedir. Cicekleri beyazdır. Yaz aylarında toplanıp, kurutulur.

Faydası : Bobrek kum ve taşlarının duşurulmesine yardımcı olur. Ağrıları giderip, vucuda rahatlık verir. Burun kanamalarını durdurur.

Coban duduğu (meyhaneciotu) : Lohusagillerden, nemli yerlerde yetişen, uzun ve yeşil yapraklı bir bitkidir. Sapları sivri, kısa ve parlaktır. Cicekleri de cana benzer. Hekimlikte koku kullanılır.

Faydası : Kabızlığı giderir.

Coban puskulu (ilex auifolium) : Cobanpuskulugillerden; hekimlikte yaprakları kullanılan bir bitkidir. 300 kadar turu vardır.

Faydası : Ateşi duşurur, terletir ve vucuda rahatlık verir.

Cop-i cini (smilax) : Cinde ve Hindistan'da yetişen Smilax China adlı bitkinin koklerinden ve dışkabuklarından ayrılmış risomudur.

Faydası : Ateşi duşurur, terletir ve vucuda rahatlık verir.

Copleme (boynuzotu) : Duğunciceğigillerden bir ceşit bitkidir. Bircok ceşidi vardır. Akcopleme denilen ceşidi; uzun yapraklı, geniş ve guzel cicekli zehirli bir bitkidir. Boyu 1-1,5 metre kadardır. İceriğinde A ve B vitaminleri vardır. Hekimlikte, koku kullanılır.

Faydası : Ağrıları dindirir. Yuksek tansiyonu duşurur. Ev ilaclarında kullanılırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.

Corekotu (siyah susam) : Duğunciceğigillerden; susam iriliğinde siyah tohumları olan bir ceşit bitkidir. Guzel kokuludur. Hamurişlerine ceşni vermek icin kullanılır. Yurdumuzda 12 turu vardır.

Faydası : İştah acar. Vucuda kuvvet ve dinclik verir. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsak gazlarını soker. Koklanacak olursa; baş ağrısını keser. Nezle ve sara hastalığında tutsu yapılır. Suyu ile sivilcelere pansuman yapılır.

Coven (sabunotu) : Koku ve dalları, suyu sabun katılmış gibi kopuren, kir temizleyici bir bitkidir. Helvacılıkta, ağdayı ağartmak icin de kullanılır. Koku, buyuk ve kalındır. Dışı, hafif kırmızımtıraktır. Cicekleri; pembe, beyaz olup, salkım şeklindedir. Koklerin dovulmesinden coven elde edilir.

Faydası : İdrar sokturur. Terletir, ateşi duşurur. Vucuda rahatlık verir. Kusturur ve balgam sokturur. Cilt hastalıklarında da faydalanılır. Temizleyici olarak da kullanılır.

Cuhaciceği (baharciceği) : Cuhaciceğigillerden; sık cicek acan bir sus bitkisidir. Koku kırmızı; yaprakları sarıdır. Cicekleri ise; koyu sarı renkte olup, cuha gibi kıvrıktır.

Faydası : İdrar ve balgam sokturur. Vucuda rahatlık verir. Sinirleri yatıştırır. Rahat uyku sağlar. Yarımbaş ağrılarını dindirir.

Curdukotu (cordekotu) : Dallı, budaklı, yaprakları sivri ve ayva biciminde bir ceşit bitkidir. Cicekleri mavi renkte olup, dikenlidir. Ciceklerinin tozu; sarı veya sarımsıdır. Tadı acıdır.

Faydası : İdrar sokturur. Hazımsızlık ve mide zafiyetini giderir. Kulunc ağrılarını keser. Zayıf cocukların gelişmesine yardımcı olur.