hamilelikte haşhaş yenirmi gebelikte yenirmi
(Schlafmohn / Poppy / Papaver / Papaveraceae / Papaver somniferum glabrum / Oplum poppy) Yuzyillardan beri ekilmekte olan bir kultur bitkisidir. Hashas ziraatinin ilk defa nerede baslamis oldugu kesin olarak belli degildir. BÂzi yazarlara gore Akdeniz havzasi, Anadolu ve Mezopotamya’dir. Turklerin eski anayurtlari olan Orta Asya’da hashas ziraatini yapmakta olduklari ve gocler ile bu kulturu etrafa yaydiklari dusunulmektedir. Etiler zamaninda Anadolu’da hashas ekimi yapildigi arkeolojik kazilarla ortaya cikmistir. Anadolu bircok cografik ve ekolojik hashas gruplarinin toplandigi bir yerdir. Bu sebeple Anadolu’da cok cesitli hashas gruplarina rastlanir. Memleketimizde yetistirilen hashas iki alt ture ayrilmaktadir:
1) Papaver somniferum alt tur anatolicum (Korhashas): Bitki 50-120 cm boyunda, az veya orta dalli, kapsulleri buyuk (5 cm capli), kalin kabuklu, konik, yuvarlak, olgunlasinca delikleri acilmayan turdur.
Bu alt turun de beyaz ve mor cicekli olan varyeteleri (cesit) vardir.
Varyete albescens (Akhashas): Cicekler saf beyaz, tohumlar beyaz veya devetuyu renklidir. Ekilmekte olan hashaslarin % 60-70’ini bu varyete teskil etmektedir. Bilhassa soft bolgede (Amasya, Tokat, Corum, Malatya) ekilmektedir.
Varyete violascens (Karahashas, Gokhashas): Cicekler acik veya koyu mor, tohumlar gri veya kahverengidir. Yukaridaki varyeteye gore daha az ve genellikle onunla birlikte ekilmektedir.
2) Papaver somniferum alttur spontaneum (Acikhashas):
Bitki 60-100 cm boyunda, kapsulleri kucuk (2,5 cm capli), cok ve nadiren orta dalli, ince kabuklu olup olgunlasinca kapsul meyvede delikler acilir. Bu alt turun de varyeteleri vardir. Ekimi korhashas alt turunun varyetelerine gore az olmakla beraber Bilecik, Kutahya, Usak, Afyon, Burdur, Isparta, Denizli ve hashas zirÂati yapilan hemen her mintikada bulunur. Varyete violaceum’un cicekleri acik mordan koyu mora kadar degisen renkli, dip kisimlari koyu mor renklidir. Tohumlar mavimsi-gri veya kahverengidir. Anadolu’da acik hashasin encok rastlanan varyetesidir.
Turkiye’de yetistigi yerler: Anadolu.
Kullanildigi yerler: Bitkinin kullanilan kisimlari ham meyvelerinin cizilmesi ile elde edilen afyon, kurutulmus ham meyveler, yapraklar, tohumlari ve tohumlarindan elde edilen yagidir. Hashas yapragi elde edildigi alt ture ve govdedeki yerine gore sekli az cok degisir. Bilhassa hÂricen kullanilan bÂzi merhemlerin bilesimine girer ve agri dindiricidir. Hashasbasi, hashasin olgunlasmasindan, sutluyken toplanan ve kurutulan, tohumlari cikarilan kapsul meyveleridir. Bilesiminde toplanma zamanina gore degisen afyon alkoloitleri vardir. Harici agri dindirici olarak, ozellikle dis hekimliginde kullanilir. Tohumlarinin yagi ise, tohumlari sogukta tazyik edilmesi sûretiyle elde edilen yagdir. Sogukta elde edilen yagin bilesiminde asitler az, sicakta elde edilen yagin ise asitleri fazladir. Sogukta elde edilen yag, bÂzi merhemlerin bilesimine girer. Sicakta elde edilen yag, yemek yagi ve sanayide sabun yapiminda kullanilir. Icerdigi zehirli maddele dolayisiyla, hekim kontrolu ve tavsiyesi olmadan kesinlikle kullanilmamalidir.
alontıdır