GEBELİKTE DEĞİŞİKLİKLER

Gebeliğin 1. ayında anne
Adet kanamasının beklenen gunde olmaması veya gecikmesi gebeliğin kesin bir belirtisi olmamakla birlikte kadını uyarıcı bir bulgudur.

Gebeliğin ilk haftalarında kadınların bir kısmı kendilerini adet gorecekmiş de goremiyormuş gibi hissedip bel ve kasık ağrılarından yakınırlar. Bazı kadınlar gebe olduklarını hissettiklerini ifade ederler.

Yumurta hucresinin dollenmesinden sonraki ilk ayın sonlarına doğru bulantı hatta kusma, halsizlik, uykuya meyil, sık idrara cıkma, sabahları mide bulantısından yakınma (sabah hastalığı) kasık bolgesinde ve memelerde dolgunluk gibi daha belirgin belirtiler ortaya cıkar.

Gebeliğin 2. ayında anne
İlk ayda oluşan belirtiler ikinci ayda da gorulur. Bunlara ek olarak anne kanında yukselen ostrojenlerin merkezi sinir sistemini etkilemesi ile gerginlik, korku, kendini emniyette hissetmeme, ağlama hissi.gibi duygusal değişiklikler ortaya cıkar.

Bu donemde salyada artış, yutak borusunda yanma, kabızlık, karında gerginlik gibi hormonların etkisine bağlı sindirim sistemindeki değişiklikler tabloya eklenir.

Bu ayın diğer karakteristik belirtileri;

1 baş ağrısı,

2 memelerde gerginlik,

3 meme uclarında pigment artışı(renk koyulaşması),

4 meme ucu cevresinde ufak salgı bezlerinin belirgin hale gelmesidir.(şekil)

Yukarıda saydığımız belirtiler gebe olmayan bir kadında yada erkekte olsaydı; bu kişiler kendilerini hasta hissedecek, hatta hastaneye gidip, muayene bile olacaklardı.

Oysa gebeler tum bu rahatsızlık verici belirtileri ilgi ve merakla kabullenip hastalık olarak yorumlamazlar.

Gebeliğin 3. ayında anne
Gunumuzde gebeliğin 9.-10. gebelik haftalarında Doppler ultrason (halk arasında renkli ultrason diye bilinir) teknolojisi ile fetusun ilk kalp sesleri anne adayına dinletilebilinir.

Ucuncu ayın sonunda gebeliğe bağlı; ozellikle sindirim sistemine ait şikayetler azalır.

Bu donemde aşerme olarak adlandıracağımız belirgin gıdalara ilgi artışı ve iştahta artış gorulur. Halsizlik, yorgunluk gibi gebeliğe bağlı yakınmalar artar ve gebenin fiziki performansı duşer.

Yağ dokusundaki artışa bağlı memelerde ve karın bolgesinde buyume ve genişleme gorulur.

Bu arada buyumekte olan rahim anne catısının (leğen kemiği) sınırlarını aşıp karın muayenesinde ele gelir boyutlara ulaşır.

Gebeliğin 4. ayında anne
Daha onceki aylarda mevcut olan gebelik belirtilerinin bazıları devam eder. Bu ayda vucudun su tutmasına bağlı olarak tabloya odem eklenir. Bu donemde yorgunluk, halsizlik hatta bayılmaya kadar varan şikayetler gozlenir. Buyuyen rahmin toplar damarlar uzerine yaptığı basıya bağlı olarak bacaklardaki toplar damarlarda genişleme (varisleşme) ortaya cıkar.

Gebeliğe bağlı olarak kanda yukselen ostrojen kılcal damarları genişletip, burun ve diş eti kanamalarına neden olabilir. Bu kılcal damarlardaki genişleme vajina duvarından sızan sıvı miktarını da arttırır. Buna gebelik urununu dış ortamdaki mikro organizmalardan koruma amaclı rahim ağzı kanalındaki salgı bezlerindeki salgı artışı da eklenince gebelerin sıklıkla yakındığı sarı beyaz renkli gebelik akıntısı ortaya cıkar. Bu akıntı zararsızdır ve gebeliğe ozgu bir akıntıdır.

Bu ay gebe icin en onemli aydır. Gebelerin bebeği ile ilk duygusal bağlantısı, bu ayın sonunda fetal hareketlerin anne adayı tarafından hissedilmesi ile başlar.

Gebeliğin 5. ayında anne
Bu ayda rahim yuksekliği anne gobek deliği hizasına ulaşır. Artık anne adayı fazla dikkat sarf etmeden bebeğinin hareketlerini hissedebilmektedir. Hatta bebek hareketleri elle annenin karın on duvarından kolaylıkla hissedilebilir.

Beşinci ayda iştah artışı en ust duzeydedir. Anne adayı kilo alma konusunda cok dikkatli olmalıdır.

Gebelik urunu artık iyice buyumuştur. Buyuyen karın yer cekimine bağlı olarak annenin sırt kaslarına aşırı yuk bindirirken sırtın ice doğru daha buyuk kavis yapmasına neden olur.

Gebeler bu ayda eklem, diz,dirsek, bel ağrılarından ve kas kramplarından yakınırlar. Beldeki ağrıyı genellikle yumurtalık bolgesinde tarif ederler. Bu yakınmalar genellikle gebeliğin sonuna kadar devam eder.

Gebeliğin 6. ayında anne:

Bebeğin buyumesinin hızlanması, gebelik kesesindeki sıvının (amniyos mayii) hızlı artışı, rahmin hızla buyumesine neden olur. Buyuyen rahim, idrar kesesi uzerine yaptığı bası ile sık idrara gitmeye neden olurken, mide uzerine yaptığı basısı da ağza ekşi acı bir suyun gelmesine ve yemek borusunda yanma şikayetlerine yol acar.

Bu ayda gebenin karnı dışarıdan alenen gorulur hale gelir.

Anne adayı bebek hareketlerini cok acık bir şekilde hisseder.

Yine bu donemde rahim kasılmaları gebe tarafından hissedilir ama bunlar duzensiz kasılmalardır. Doğum ağrıları ile karıştırılmamalıdır.

Gebeliğin 7. ayında anne
Bu donemde fetal hareketler artar ve sıklaşır. Anne karnındaki bebeğin hareketlerini bazen yoğun, bazen de hafif vuruşlar şeklinde hisseder.

Gebe 24 saat icinde bebeğinin hic hareket etmediğini yada fetal hareketlerde azalma olduğunu saptarsa derhal doktoruna bu konuda bilgi vermelidir.

Bu ayda kalcalara, kuyruk sokumuna yayılan bel ağrıları cok sık ve yoğundur. Bunlar gebenin hareketlerini kısıtladığı gibi yuruyuşunu de zorlaştırır.

Buyuyen rahim annenin yatakta alıştığı şekilde yatmasını engeller, hatta uyku duzenini bozar. Bu durumda gebe rahat ettiği pozisyonda uyumaya calışmalı ve gebeliğin insan hayatında gelip gecici kısa bir donem olduğunu akıldan cıkarmamalıdır.

Fetal hareketler gebeyi uykusundan uyandırsa da, istenen bir gebelikte anne adayı bundan rahatsız olmaz ve aksine bebeği ile kurduğu diyalog olarak kabul eder, hatta mutlu olur.

Gebeliğin 8. ayında anne
Bu donemde bebek anne karnında hızla kilo almaya başladığı icin bu ay gebe icin kilo almaya en musait aydır . Anne adayı bu donemde dengeli beslenmeye ve ekstra kilo almamaya dikkat etmelidir.

Bu ayda memelerde salgı bezleri tamamen gelişmiş, buna bağlı memeler irileşmiş ve bebeğin beslenmesi icin hazır hale gelmişlerdir.

Anne adayı doğumun ilk belirtilerinin ne olacağı ve ne zaman başlayacağını bilmediği icin gergindir. Bu donemde hissedilen rahim kasılmaları da gerginliği arttıran etkendir.

Unutulmamalıdır ki bu ağrılar yeterli yoğunlukta ve sıklıkta değildirler.

Fetusun iyilik halinin belirtisi olan sık ve enerjik fetal hareketler anne adayını sakinleştiren olayların başında gelir.

Sekizinci ayda fetal başın anne catısına yerleşmeye başlaması ile alt karın ve genital bolgede ağrılar olur. İleri derecede buyumuş rahmin anne toplar damarları uzerine basısı ile genital bolgede, anal bolgede ve bacaklarda varisler oluşabilir. Bu olay gebelikte sık rastlanan hemoroid şikayetlerinin en onemli nedenidir.

Gebeliğin 9.ayında anne
Yaklaşan doğum tarihi anne adayının doğum uzerine yoğunlaşmasına neden olurken rahimde ulaşabileceği maksimum boyuta ulaşır.

Rahim ağzının kısaldığı ve hafifce acıldığı zaman rahim ağzındaki mukus tıkac hafif kanlı bir şekilde dışarı atılır. Bu doğumun başlangıcı anlamına gelir. Halk arasında buna nişan denmektedir. Bu olayı takiben rahim kasılmaları eşit aralıklarla yeterli yoğunluğa ulaşması doğuma saatlerle ifade edilecek kısa bir surenin kaldığı anlamına gelir.


Gebelikte cilt
Genişlemekte olan karın cildi kaşıntı şikayetine yol acar. Gebeliğe zararsız losyon yada kremlerle yapılacak masaj gebeyi rahatlatacaktır.

Gebelikte oluşan catlaklar tamamen kişinin cilt yapısına , rahmin buyukluğune ve gebenin aşırı kilo alımına bağlıdır. Gebelik esnasında oluşan cilt catlakları gebelik sonunda kendiliğinden gecebildiği gibi bir kısmı da kalıcı olmaktadır.

Piyasada catlakları engellemek icin ceşitli urunler pazarlanmaktadır. Bu urunleri doktorunuzun bilgisi dahilinde kullanabilirsiniz.

Gebelikte artan hormonlardan bazıları (Melanosit stimulan hormon, ACTH) ciltte pigmentasyon artışına(bolgesel koyu renkli lekelerin oluşmasına) neden olur.

Cilt koyulaşması genellikle meme uclarında ,karın on duvarında (orta hatta cizgi şeklinde), yara izlerinde, dış genital organlarda, v.s. olur. Bu genellikle esmer şahıslarda daha sık gorulur. Bu değişiklikler gebelik hormonları ortadan kalktıktan sonra kendiliğinden geriler veya kaybolur.

Cilt koyulaşması cillenmeden gebelik maskesi gibi yoğun formlara kadar değişken tablolarla ortaya cıkar.

Gebelik maskesi yuz, alın, yanak, ust cene bolgesi cildinde acık kahve renginden, siyaha yakın kahve rengine varan simetrik renk koyulaşmasına verilen addır. Oluşumundan ultraviole ışınları sorumlu tutulmaktadır. Korunmak icin guneşte fazla kalmaktan kacınmak, koruyucu guneş yağları yada kremleri yeterli olmaktadır.

Gebelikte benler
Gebelikte benler buyumeye, renkte koyulaşmaya eğilimlidirler. Benlerdeki değişiklikler abartılı ise mutlaka doktorunuza gosteriniz. Gebelikte et benleride aynı eğilim icindedirler. Et benleri 1, 3 milimetre capında deri lezyonlarıdır.Genellikle belirti vermezler. Giysilerin yada takıların tahrişi ile ağrı yapabilirler. Belirti vermedikce tedavi gerektirmezler.

Kaşıntı

Kaşıntı gebelikte cok sık rastladığımız sorunlardan bir tanesidir.

Etkene bağlı olarak değişik klinik bulgular ile ortaya cıkar.

Gebelikte karın on yuzunde ve memelerde gorulen kaşıntının nedeni cildin gerilmesidir. Ayrıca kuru cilt de kendi başına bir kaşıntı nedenidir.

Şeker hastalığı, parazitler (uyuz), sedef hastalığı, egzema sık rastlanan kaşıntı nedenleridir. Hepsinin bulguları birbirinden farklıdır.

Hamilelikte kanda yukselen gebelik hormonları biluribin ve safra tuzlarının kan seviyelerini yukseltir, bunlar cilt altında birikip kaşıntıya yol acar.

Gebelikte sık gorulen bu kaşıntı yakınması gebeliğe ozgu olup, gebeliğin son uc ayı icinde ciltte her hangi bir bulgu ya da belirti vermeden ortaya cıkar ve doğumdan sonra kaybolur. Buna tıp dilinde pruritus gravidarum denir. Turkce karşılığı “gebeliğin neden olduğu kaşıntı”dır.

Mentollu solusyonlar, ılık banyolar, anti allerjik ilaclar bu tabloyu duzeltmek icin yeterlidir.

Tırnaklar
Gebelik hormonların etkisi ile tırnaklar daha hızlı buyur ve kolay catlama eğilimindedir.

Tırnakları kısa kesmek ve ev işi yaparken koruyucu eldiven giymek bu sorunu cozecektir.



Saclar
Bir sac kılının omru buyume (uzama),dinlenme, dokulme olarak uc evreden oluşur. Gebelikte hormonların etkisi ile sacların buyume evresi uzar, bu da sacların daha fazla uzamasına gur gorunmesine ve daha gec dokulmesine yol acar. Doğumla birlikte hormonların etkisi ortadan kalkınca buyume evresi eski suresine doner ve normal zamanında dokulmeye başlar. Bu da loğusalık doneminde gecici bir sure saclarda seyrelmeye neden olur 1-4 ay). Ortalama altı ila on ay sonra saclar gebelikten onceki gorunumune kavuşur.

Gebelik suresince yuzde, bacaklarda, sırtta kıllanmada artış gorulur. Doğumdan sonra bunlar genellikle geriler ve kaybolur.
Bu bilgiler Dr.Tevfik Yoldemir'e ait olup izinsiz kullanılamaz ve kaynak gosterilemez.
© Copyright 2008 Dr. A.Tevfik Yoldemir
Gizlilik İlkeleri | Yasal Uyarı |
Bu sitede yer alan bilgiler,insanları sağlıkları hakkında bilgilendirmek amacıyla hazırlanmış olup,tıbbı tedavinin mutlak surette bir hekim tarafından yapılması zorunludur.Bilgilerin yanlış veya uygunsuz kullanımından doğacak mağduriyetten,konu iceriğini yazan veya duzenleyen kişiler sorumlu değildir. Sitedeki bilgilere dayanılarak teşhis ve tedavi yapmayınız. Bu siteyi ziyaret etmek ve/veya siteye uye olmakla bunları kabul etmiş sayılırsınız