cocuklarda boyunda beze cocuklarda boyun bezesi bebeklerde kafada beze bebeklerde boyunda
Bedeni yabancı cisim, madde ve hucreye karşı koruyan bağışıklık sisteminin bir unitesi olan lenf bezleri, birer suzgec gibi bedeni yabancı ve zararlı maddelerden arındırmakla yukumlu.

Anne ve babaları cok endişelendiren lenf bezi buyumeleri hakkında bilgiler veren Acıbadem Universitesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Oğretim Uyesi, Acıbadem Maslak Hastanesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İnci Ayan, “Lenfadenopati” olarak bilinen lenf bezi kanserinin oldukca nadir bir durum olduğunu ve riskin yuzde 0.4'den daha az olduğunu soyledi.

Prof. Dr. İnci Ayan lenf bezi buyumesine neden olan durumları şoyle sıraladı:

Lenf bezi buyumelerinin en sık neden enfeksiyonlardır. Bakteri, virus, parazit, mantar gibi zararlı etmenler ya kan yolu ile yayılarak tum bedende (sistemik) hastalık oluşturarak lenf bezlerini etkilerler. Ya da bolgesel olarak doğrudan lenf bezlerinin hastalanmasına neden olurlar.

Sıklıkla ust solunum yolu enfeksiyonu, tonsillit, farenjit, otit, konjoktivit, diş eti enfeksiyonları, diş abseleri, ağız ici aftlar, deri enfeksiyonları, alt solunum yolu enfeksiyonları, el, kol, bacak, ayak, parmak enfeksiyonları, genital ve anal bolge enfeksiyonları ilgili bolgenin lenf bezlerinin buyumesine neden olurlar.

BOYUN BOLGESİNDEKİ LENF BEZİ BUYUMELERİ
Cocuklarda ust solunum yolunun viral enfeksiyonları boyun bolgesindeki lenf bezi buyumelerinden sorumlu en sık nedendir. Enfeksiyoz mononukleoz, kızamıkcık, kızamık, enterovirusler, adenovirus, suciceği, sitomegalovirus enfeksiyonları bu enfeksiyonların başlıcalarıdır.

Bakteri enfeksiyonları arasında bademcik iltihaplarına da neden olan streptokoklar başta olmak uzere, stafilokoklar, difteri, sistemik hastalığa da neden olan tifo, brusella, tuberkuloz, mikobakteri, sifiliz gibi etmenler sayılabilir.

Toksoplazma, sıtma, kene ısırığı hastalıkları, kedi tırmığı hastalığı ve mantar hastalıkları da diğer lenf bezi hastalığına neden olan enfeksiyonlardır.

Enfeksiyonlardan başka yabancı maddelere karşı oluşan yanıt sonucunda lenf bezleri buyuyebilir. BCG aşısı başta olmak uzere aşı reaksiyonları; bocek sokmaları; derinin surekli irritasyonu sonucu oluşan dermatitler; aspirin, hidantoin, penisilin, tetrasiklin gibi ilaclar, bu duruma ornek gosterilebilir.

Romatoid artrit ve lupus başta olmak uzere romatizmal hastalıklar, doğmalık metabolizma hastalıkları, bazı ic salgı bezi hastalıkları da lenf bezlerini etkileyen hastalıklar arasındadır. Bunların dışında lenf bezlerini ilgilendiren en onemli neden başta losemi ve lenfomalar olmak uzere cocukluk cağının diğer doku ve organ kanserleridir.

LENF BEZLERİNİN YERLEŞİM BOLGELERİ
Tum bedende yaklaşık 600 kadar lenf bezi vardır. Bunlar baş-boyun bolgesinde kulak onunde, kulak arkasında, ust ense bolgesinde, ust-orta-alt boyun bolgelerinde, cene ve on cene altında, koprucuk kemiği ustunde, goğus boşluğunda başlıca orta kısım yapıları etrafında, akciğer giriş kapılarında ve koltuk altlarında, kollarda başlıca dirsek bolgelerinde, karın boşluğunda karaciğer, dalak gibi organların giriş kapılarında, mide-bağırsak sistemi cevresinde, orta hat damar yapıları ve omurga komşuluklarında, bobrek ve idrar yolları cevrelerinde, kasık ve uyluk ust bolgelerinde ve diz arkalarında bulunurlar.

Cocuklarda hangi koşullarda lenf bezi buyukluğunden (lenfadenomegali) veya lenf bezi hastalığından (lenfadenopati) şuphe edilmelidir?

Sağlıklı cocuklarda yerleşim yerine gore değişmek uzere lenf bezlerinin buyukluğu 0.5 cm- 1.5 cm arasındadır. Genellikle capı 1 cm’den buyuk olan lenf bezleri anormal olarak kabul edilir ve lenf bezi buyumesinden (lenfadenomegali) soz edilir.

Buyumuş lenf bezleri ozellikle baş-boyun, koltuk altı ve kasık bolgelerinde ele gelir veya gozle fark edilebilir. Buyukluk, devamlılık ve sayıca normalden farklı olan lenf bezlerinde lef bezi hastalığından (lenfadenomegali) şuphe edilmelidir. Tek bir bolgedeki lenf bezlerinin hastalığına bolgesel lenfadenopati; iki veya daha cok, komşu olmayan lenf bezlerinin anormal oluşuna ise yaygın lenfadenopati denir. Lenf bezi hastalıklarının dortte ucunu bolgesel lenfadenopatiler oluşturur.

LENF BEZİ BUYUMESİNDE KANSER RİSKİ
Cocuklarda enfeksiyon, alerji ve diğer doku hastalıklarının neden olduğu lenf bezi buyumeleri dışında iri bademcik, geniz eti gibi oluşumları ornek verebileceğimiz iyi huylu lenf bezi buyumeleri oldukca sık gorulen durumlardır. Lenfadenopati nedeni olarak kanser oldukca nadir bir durum olup riski yuzde 0.4 den daha azdır.

LENF BEZİ BUYUKLUĞU SAPTANDIĞINDA İZLENECEK YOL
Anne ve babaların her şeyden once fazla telaşa kapılmadan ancak zaman da gecirmeden bir cocuk hastalıkları uzmanına başvurmaları gerekir. Anne ve babalar, doktorlara şunları anlatmalı:

Lenf bezi buyukluğunu nasıl fark ettiniz?
Bu buyume ne zamandan beri var?
Zaman icinde buyukluğunde artış oldu mu?
Eşlik eden ateş, ağrı, kızarıklık veya renk değişikliği var mı?
Yumuşama veya akıntı var mı? Oksuruk, boğaz, kulak, diş, eklem veya başka bolgede ağrı oluştu mu?
Terleme, ağırlık kaybı, dokuntu, yaralanma, bocek sokması, aşılanma veya ilac kullanma oykusu ile ilgili bilgiler nelerdir?

TANIDA İCİN YAPILACAK İNCELEMELER
İlgili lenf bezi bolgesinin ve tum bedenin muayenesi tanıya gidebilmek icin ilk şarttır. Lenf bezinin buyukluğu, kıvamı, komşu yapılara yapışık olup olmadığı, duyarlılığı, renk değişimi, diğer lenf bezlerinin ve bademcik, karaciğer, dalak gibi lenf sistemi ile ilgili organlarda buyume olup olmadığı, ateş varlığı, solukluk, deride dokuntu veya kanama belirtileri tanı icin onemli ipuclarıdır.

Tam kan sayımı, enfeksiyon etmenleri ve enfeksiyon işaretlerinin kan testleri ile belirlenmesi, enfeksiyon ajanlarının tanımlanması icin kultur testleri, ultrason, goğus rontgeni gibi goruntuleme yontemleri sıklıkla başvurulan testlerdir. Muayeneler ve incelemeler enfeksiyon lehine ise viral enfeksiyonlarda antiviral ve destek tedavileri, bakteri, mantar, parazit enfeksiyonlarında uygun antimikrobiyal tedavi verildikten sonra genellikle 1-2 hafta icinde iyileşme gorulur.

Duzelme saptanmayan olgularda ve/veya lenf bezinde buyumenin devam ettiği olgularda uzman doktorun uygun gorduğu izleme suresinin sonunda (genellikle 4-8 hafta) doku tanısını verecek olan biyopsi işlemi yapılır.

BİYOPSİNİN TEHLİKESİ VAR MI?
Biyopsi olayı baştan beri izleyen cocuk hastalıkları uzmanının yonlendireceği cocuk cerrahı veya ilgili bolgenin (or. Boyun bolgesi icin kulak boğaz burun uzmanları) cerrahları yapar. Doğru tanı icin en buyuk lenf bezinin cocuğa zarar ve ağrı vermeyecek şekilde cıkartılması en uygun yaklaşımdır.

İnce iğne ile yapılan biyopsiler bazen yetersiz kalabilir ve biyopsi işleminin tekrarlanması gerekebilir. Doğru kişi ve uygun yaklaşımla lenf bezi biyopsilerinin hayati tehlikeleri yoktur. Alınan biyopsinin uygun şartlarda patoloji laboratuvarına gonderilmesi ve sonucun izlenmesi gerekir. Yapılan araştırmalar lenf bezi buyumelerinde sadece %3 oranında biyopsinin gerekli olduğunu gostermektedir.

LENF BEZİ HASTALIKLARINDA TEDAVİ
Lenf bezi hastalığının nedenine gore tedavi uygulanır. En sık nedenler enfeksiyonlar olup gerek bolgesel gerekse sistemik enfeksiyon hastalıklarında uygun antimikrobiyal tedavi ile iyileşme tamdır. Kimi zaman hastalık tedavi edildikten sonra lenf bezleri kuculmekle birlikte tam olarak normal boyutlara ulaşamayabilirler.

Bu olağan bir durum olarak kabul edilir, ek tedavi gerektirmez. Enfeksiyon hastalıkları dışındaki nedenlerde de kanser de dahil olmak uzere ozgun tedavi ile iyileşme şansı yuksektir. Ozellikle erken tanı ve uygun tedavi ile hastaların buyuk bolumunde tam iyileşme gorulmektedir.