DİŞLER NE ZAMAN CIKAR?
Ortalama olarak ilk diş 7. ay ortalarında belirir.Ancak bazan ilk diş ucuncu ayda erkenden ortaya cıkarken, bazan da on ikinci ay, hatta sonrasına sarkabilir. Dişlerin cıkışı genellikle kalıtsal duzene uyar, yani sizin veya eşinizin dişleri erkenden cıkmışsa bebeğinizde de aynı şekilde olması olasıdır. Alttaki şekilde sut dişlerinin ortalama cıkış zamanlarını gorebilirsiniz :
DİŞLER CIKARKEN NELER OLUR?
Diş cıkarma belirtileri dişlerin kendisinden iki-uc ay once ortaya cıkabilir. Bu semptomlar cocuktan cocuğa değişir ve aslında bunların neler oldukları ve ne kadar ağrı verdikleri konusundaki goruşler de doktordan doktora değişmektedir. Ancak genellikle diş cıkaran bir bebeğin şu tecrubeleri yaşayabileceği kabul edilmektedir :
Salya Akıtmak : Bircok bebek iki bucuk-uc aylıktan başlayarak salya akıtır.Diş cıkarma bunu bazı bebeklerde diğerlerine gore daha cok arttırmaktadır.
Cene ya da yuzde kızarıklık : Bol salya akıtan bir bebekte ,cenede ve ağız cevresinde surekli salya temasının yarattığı tahrişe bağlı olarak deride kızarıklık ya da catlakların oluşması şaşırtıcı değildir. Bunu onlemek icin gun boyunca periyodik olarak salyayı nazikce silin ,bebeğiniz uyurken akan salyayı emmesi icin de yatak carşafının altına bir havlu koyun. Deride kuruma belirdiğinde yumuşak bir deri kremi ile o bolgeyi surekli nemli tutun.
Hafif oksuruk : Aşırı salya bebeğin zaman zaman tıkanmasına ve oksurmesine yol acabilir. Bebeğiniz soğuk algınlığı ,nezle ya da allerji belirtileri gostermiyorsa bunda endişelenecek bir durum yoktur. Bebeklerin dikkat cekmek ya da ses repertuarlarını zenginleştirmek icin oksuruğu surdurmeleri sık gorulen bir durumdur.
Isırma : Bu durumda bir ısırık duşmanlık belirtisi değildir. Diş cıkaran bir bebek eline gecen her şeyi - bu kendi eli ,annesinin memesi ,yabancı birinin parmağı olabilir - ağzına sokarak dişetlerini rahatlatmaya calışır.
Ağrı : Cıkmakta olan bir dişin baskısı altında dişetinde enflamasyon gelişir. Bu durum bazı bebeklerde dayanılmaz ağrılara yol acarken bazılarında hic sorun oluşturmayabilir. İlk diş ve azı dişleri cıkarken en fazla sıkıntı yaratan dişlerdir.
Huzursuzluk : Enflamasyon arttıkca ve keskin diş yuzeye yaklaştıkca bebeğin dişetindeki ağrı surekli bir hal alabilir. Kronik ağrısı olan herkes gibi sıkıntılı olabilir ve kendi normal halinden uzaklaşabilir. Bu huzursuzluk bazan haftalar boyunca surebilir.
Beslenmeyi reddetme : Diş cıkarmakta olan bir bebek beslenmeyi reddedebilir. Katı yiyeceklere başlamış olan bir bebek bir sureliğine bu yiyeceklere karşı olan ilgisini yitirebilir. Ancak bu sizi endişelendirmemelidir. Cunku bebeğiniz sıvı gıdalardan da gerekli besinleri alır ve dişi cıktıktan sonra iştahı yerine gelecektir.
İshal : Bunun diş cıkarma ile olan ilgisi cok şuphelidir. Bazı anneler her diş cıkardığında bebeklerinin ishal olduğunu soylerler. Bazı doktorlar buyuk olasılıkla artmış tukruk salgısı nedeniyle diş cıkarmayla barsak hareketleri arasında bir bağıntı olduğunu duşunurler. Bazı doktorlar ise boyle bir bağıntının olduğunu kabul etmek istemezler ; belki de annelerin her ishali diş cıkarmaya bağlayarak onemli gastointestinal bozuklukların goz ardı edilebileceğinden cekindikleri icin boyle davranırlar. Diş cıkardığı donemde bebeğinizin dışkısının sulu olabileceğini bilin , ama iki dışkılamadan daha uzun suren ishali mutlaka doktorunuza bildirin.
Ateş : Ateş de tıpkı ishal gibi doktorların diş cıkarmayla bağıntılı olduğu konusunda tereddutle yaklaştıkları bir belirtidir. Dişetlerindeki şişme nedeniyle 38 C°'nin altındaki bir ateş diş cıkarmaya eşlik edebilir. Yine de bebeğinizin ateşi varsa diğer zamanlarda ne yapıyorsanız oyle davranın ve iki gunde azalmazsa doktorunuza haber verin.
Uykusuzluk : Gece boyunca deliksiz uyuyan bebekler bile diş cıkarırken gece uyanmaya başlayabilir. Bu durumda hemen onu beslemeye calışmayın. Bunun yerine kendi kendine tekrar uyumasını sağlayın.Gece uyanma da diğer problemlerde olduğu gibi ilk diş ve azı dişleri cıkarken daha fazla gorulur.
Dişeti hematomu : Bazan cıkan bir diş dişetinde kanamaya neden olabilir , bu da mavimtrak bir leke olarak gorulur. Bu hematomlar icin endişelenmeye gerek yoktur ve tıbbi girişim gerektirmeden kendiliklerinden duzelirler. Soğuk kompres acıyı azaltıp iyileşmeyi hızlandırabilir.
Kulak cekiştirme , yanak kaşıma :
Dişetlerindeki ağır sinir yolları boyunca kulak ve yanağa yansıyabilir. Bebeklerin kulak enfeksiyonu olduğunda da kulaklarını cekiştirdiklerini unutmamak gerekir. Bebeğiniz diş cıkarsa bile kulak enfeksiyonundan kuşkulanıyorsanız doktorunuza danışın.
DİŞ CIKARKEN NELER YAPMALI?
Onlarca denenmiş tedavi yontemi vardır. Bazıları işe yarar , bazıları yaramaz. Aşağıdakilerden bazılarını siz de deneyebilirsiniz :
Ciğneyecek bir şeyler vermek : Burada besin değerinden cok dişetlerindeki basıncı rahatlatmak amaclanmaktadır. Bu nedenle de ciğnenen şey soğuk olursa yararı artar. Dondurulmuş corek, soğuk bir muz, veya havuc, bir tulbente sarılmış buz parcası, lastik bir diş halkası. Bebeğinize ciğnemesi icin ne verirseniz verin mutlaka yanında bulunun ve oturur pozisyonda olmasını sağlayın.
Dişlerini kaşıyabileceği şeyler : Bazı bebekler başlangıctaki acı nedeniyle itiraz edebilir. Fakat bir sure sonra acı yerini rahatlamaya bırakır.
Soğuk icecekler : Bebeğinize bir biberon soğuk su verin. Biberonu reddederse bardakla vermeye calışın. Bu sayede bebeğinizin su ihtiyacını da karşılamış olur ve ishal veya artmış salyayla kaybettiği sıvıyı yerine koyarsınız.
Soğuk yiyecekler : Buzdolabında soğutulmuş şeftali puresi, elma puresi, yoğurt, bebeğinize oda ısısındaki yiyeceklerden daha cekici gelebilir.
Ağrıyı azaltacak bir şeyler : Başka hic bir şey işe yaramazsa parasetamol işinizi kolaylaştıracaktır. Doz ayarlaması icin doktorunuza danışın. Doktorunuz onermediği surece bebeğinizin dişetlerine başka bir şey surmeyin. Bunun icine alkollu icecekler de dahildir.
Dr.Sıtkı EVRENKAYA
