Otizm cok onemli elbette.Aile ve cocuk cok zor şeyler yaşayabiliyor.Otistik cocuk nasıldır? Nasıl davranır? Bilmemizde fayda var.



Toplumsal ilişkilerin gelişiminde bozukluk.
Sozel ve sozel olmayan iletişimde bozukluk, sembolik oyun da dahil olmak uzere hayal gucunden yoksunluk.
Takıntılı, tekrarlayıcı davranışlar; ilgi alanının kısıtlılığı ve darlığı.


Otistik Bir Cocukta Hangi Ozellikler Gozlenir ?



Etkileşim icinde olmaktansa yalnız kalmayı, kendisi icin ilginc olan bir tur faaliyet icinde olmayı yeğler.
Coğunlukla insanları değil de obje ve cansız varlıkları tercih eder.
Sozel veya sozel olmayan (yuz ifadesi gibi) bir takım ifadelere tepki vermeyebilir.
Goz teması zayıftır.
Huzursuz gorunur.
İnsanları arac olarak kullanır.
Kendisini karşısındaki insanın yerine koyamaz; vucut dilini kullanma ve anlamada sorunları vardır. Orneğin kişinin kaşlarını catması onun icin anlam taşımaz.
Sembolik oyunlar denilen evcilik, doktorculuk gibi etkinlikler onun icin cazip değildir.
Genelde oyuncaklarla amacına uygun oynamak yerine, detaylarla ilgilenir. Orneğin, oyuncak arabayı yerde surmek yerine saatlerce tekerleklerini dondurmekten zevk alır.
Eşyaları dizme eğilimi cok tipiktir. Yap-bozun parcalarını yerleştirmek yerine parcaları yan yana dizmek onun icin daha eğlenceli olabilir.
Parlayan yuzeyler, ışık, golge, donen cisimler (pervane, vantilator, saat), insanların sac ve sakalları, nesnelerin parcaları (kapı kolu, duğmeler) , hareketin kendisi (surekli olarak kapıyı acma kapama) ilgisini cekebilir.
Diğer cocuklar uzerinde etkili olan birtakım motive ediciler bu cocuklar uzerinde aynı etkiyi yapmaz.
Yaşadıkları duygular anında ve kesindir, ihtiyaclara odaklıdır.
El-kol sallama, parmakların hareketlerini izleme, ayak parmakları ucunda yurume, kendi etrafında donme gibi hareketler cok tipiktir.
Gundelik yaşamdaki değişikliklere karşı direnc gosterir (yemek masasında oturduğu yerin değişmesi gibi). Şiddete başvurabilir. Hayatın akışındaki her şeyin hep aynı kalmasını talep edebilir, okula her gun aynı yoldan gitmek gibi.
Bazı ses, doku ve tatları cok rahatsız edici bulabilir. Evde oturup gurultulu bir filmi izlerken dışarıdan gelen bir motosikletin sesini fark etmeyebilirsiniz bu nedenle onun aniden kulaklarını kapaması ve hırcınlaşması size cok anlamsız gelebilir. Kimi otistikler puturlu yiyecekleri yiyemez, kimisi krem suremez.
İletişim icin konuşmayı kullanmazlar. Kullandıkları kelimeler cok sınırlıdır ve genellikle etrafında sık duydukları kelimeleri kullanırlar.
Otistik cocukların yaklaşık yarısı konuşma becerisini hicbir zaman geliştiremez. Konuşabilen cocuklar ise zamirleri karıştırır, kendisine “ben” yerine “sen” der, annesinden sut istediğinde “sut istiyor musun ?” diyerek ister. Anında/gecikmeli ekolali gorulur. Annesinin o anda soylediği “elini yıka” cumlesini monoton ve mekanik sesle tekrarlar. Annesi bir şeyler anlatmaya calışırken daha once duymuş olduğu “hayatın gercek tadı” gibi ilgisiz bir reklam sloganını tekrarlayabilir.
Gezmeyi, ozellikle otomobil ile dolaşmayı, suyla oynamayı severler. Saatlerce akvaryumdaki balıklara bakabilirler.
Genelde yeme bozuklukları vardır. Bazıları yenmez şeyleri yemekten hoşlanabilirler. (pika).
Elektronik eşyalara ve mutfak eşyalarına cok ilgi duyabilir, deterjan kutuları ve bunun gibi şeyleri toplayabilirler.
Muziğe aşırı ilgi gosterebilirler. Reklam ve video klipler dışında televizyonlarla pek ilgilenmez, cizgi filmler ilgilerini cekmez.
Cevresindeki tehlikelerin farkında değildir. Yoğun trafikte karşıdan karşıya koşar, korku duymaksızın yuksek bir duvar uzerinde yuruyebilir.
Cevresine/ kendisine zarar veren davranışlar sergileyebilir; kızdığı, endişelendiği, başarısız olduğu zamanlarda eşyaları fırlatma, cığlık atma, saclarını cekme, yuzunu tırmalama, ellerini ısırma, başını duvara veya yere vurma gibi hareketler ve ofke nobetleri gorulebilir.
Otistik cocukların bazı yetenekleri arasında buyuk ucurumlar olabilir. Motor gelişimde yaşına uygun hatta yaşının ustunde birtakım beceriler gosterebilirken, sosyal gelişimde ancak cok ufak bir cocuğun sosyal becerilerine sahip olabilir.

Ustun Yetenek Gosteren Otistikler

Soyutlama yetisi gerektirmeyen, belleğe dayalı becerilerde ustun ozellikler gosteren bireyler tum otistik grubun %10’u kadardır. Bircok yonden eksiklikleri de olan bu otistikler; matematik, sanat, muzik, mekanik gibi alanlarda ustun yeteneklere sahiptirler. Kendi kendine okuma yazma oğrenebilme, okuduğunu anlamadan akıcı bir şekilde okuyabilme, kısa surede ezberleme gibi yetilere de rastlanmaktadır. Otistiklerin % 10-20' si aynı zamanda hiperleksiktir.(okuduğunu anlamadan gelişmiş okuma yetisi). Bu otistik cocuklar cok kucuk yaşta, orneğin 2-3 yaşlarında kendi kendilerine okumayı oğrenirler, ancak okuduklarından anlam cıkaramazlar. Hiperleksik ve otistik olan cocukların daha az hiperaktif ve daha az beceriksiz olduğu saptanmıştır. Genellikle zekaları yuksek otistiklerde ve erkeklerde on kez daha fazla gorulur. Hi­perleksik bir cocuğu teşvik etmemek, yaşına uygun oyunlara ve erişkinler tarafından yonlendirilen sosyal etkinliklere yoneltmek gerekmektedir. Okuma yeteneğinden yararlanarak eğitiminde yazılı materyal kullanılmalıdır.