İşitme engelli cocuklar engellerinin ozelliğine bağlı olarak gelişim alanlarında bazı farklılıklar gosterirler. Ancak bu onların normal işiten akranlarından tamamen farklı olduğu anlamına gelmez. Eğitimdeki amaclarımızdan biri de işitme engelli cocukların engellerinden doğan bu farklılıkları eğitim ve oğretim ile en aza indirmektir.
Motor gelişim: işitme engelli cocuklar hicbir engeli bulunmayan akranları ile aynı motor gelişim ozelliklerini takip ederler. Orneğin; yardımsız ayağa kalkma, yurume, merdiven cıkma gibi... işitme engelli cocukların merkezi sinir sistemine bağlı olarak genel vucut koordinasyonunun sağlanması ve denge alanlarında problemleri vardır. Orneğin; geri geri yurume, ip ustunden atlama, denge tahtasında ileri geri yurume gibi becerilerde zorlanır. Bununla birlikte, işitme engelli cocuklar normal işiten yaşıtlarına gore gorsel-motor koordinasyonu gerektiren ayakkabı bağcıklarını bağlama, ipe boncuk dizme gibi bazı becerilerde gucluklerle karşılaşabilirler.
Bilişsel gelişim: bilişsel gelişim surecinde dil onemli bir yer tutar. İşitme engelli cocukların dil becerilerindeki, kavram gelişimlerindeki yetersizlik ve işitsel girdinin az olması bilişsel gelişim surecini de olumsuz olarak etkiler. Bu durum cocuğun eğitim ve yaşantı eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Cocuk duşuncelerini ifade etmede ve başkalarının duşuncelerini anlamada engellerle karşılaşır. Buna rağmen işitme engelli cocuklar normal işiten akranlarından bilişsel becerilerde cok fazla geri kalmış değillerdir. Erken tanılandıklarında ve erken eğitime alındıklarında bir cok cocuk engeline rağmen, akranlarını yalnızca birkac yıl geriden takip eder.
Sosyal ve duygusal gelişim: Cocuklar doğumdan itibaren sosyal bir ortam ile cevrilidir. Oncelikle ailesi, daha sonra da yakın cevresi ile etkileşime gecer. Aile- cocuk etkileşimi cocuğun sosyal ve duygusal gelişiminde en onemli faktordur. İletişim kurmak; aile ile cocuğun duşuncelerini, toplumsal değerlerini, sosyal hayatı paylaşması sonucunu doğurur. Aileler cocuğunun engelini fark ettikten sonra reddetme ve inkar gibi cocukla iletişimlerinin azalmasına neden olan bir takım sureclerden gecerler. Bu durum cocuğun sosyal ve duygusal gelişimine olumsuz bir zemin oluşturur. Aileyle olan iletişiminin giderek azalması zaman icinde toplumla olan iletişime de yansır. Bu durum da cocuğun sosyal ve duygusal gelişimini olumsuz olarak etkiler.
Oğretmen ve akranları da cocuğun sosyal ve duygusal gelişiminde onemli rol oynarlar. Akranların ve oğretmenlerin engelli cocukla kolay ve etkili iletişime girmesi ile cocuk sosyal kuralları, konuşmada kullanılan kuralları, farklı durumlara uygun tepki vermeyi, kişilerle yakın ilişkiler kurmayı oğrenebilir. Buna rağmen eğer cocukla iletişim kurulmuyor ya da iletişim icin cok az zaman harcanıyorsa, cocuğun sosyal cevrenin bir parcası olması, olumlu benlik algısı geliştirmesi gibi konularda problemler yaşanır.
İşitme engelli cocuklar ihtiyaclarını sozel olarak ifade etmede yetersiz kalırlar. Aileleri ve arkadaşları onların duygu ve duşuncelerini anlamakta zorlanırlar. Bu durumda cocuklar kendini kotu hisseder, kendine kızar ve kendine olan guvenleri gelişmez. Topluma uyum sağlamada zorluk cekerler, kendilerini soyutlanmış hissederler.
Kucuk yaştan itibaren işitme engelli cocuğa işiten cocuklardan farklı davranmayarak, onları engellerine rağmen bu toplumun etkin bireyleri haline getirebiliriz.
Dil gelişimi: Dil gelişimi cocukların olumsuz olarak en cok etkilendiği gelişim alanlarından birisidir. Cocukta dil kazanımı birbirine bağlı aşamalardan meydana gelir. Buna gore; sesleri duymayan ve sozel uyaranları algılayamayan cocuğun dil kazanımı tam olarak gercekleşemez. Dil kazanımının tam olarak gercekleşememesinin bir diğer sebebi de ailenin cocuğa yeterli sozel tepkiyi vermemesidir. Cocuğun engelli olduğunu duyan ailenin cocukla sozel iletişimi azalır. Cocuğun sozel tepkilerinin az olması ailenin cocukla iletişimine etki eden bir faktordur. İşitme engelli cocuklarda okuma yazma gibi dilin kullanımını gerektiren becerileri kazanmada da problemler gorulur.

COCUKTA İŞİTME ENGELİNDEN ŞUPHE EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR​

*0-12 ay arasında reflexif davranışları veya o doneme ait işitsel davranım ozelliklerini gostermiyorsa,
*Sık ust solunum yolu enfeksiyonları,
*Sık orta kulak iltihapları,
*Kulak ağrısı ve tıkanmaları,
*Konuşulanı anlayabilmek, sesi algılayabilmek icin konuşmacı yada ses kaynağına (tv..) yakın durma,
*Konuşmada bozukluk ton, ritim, vurgu ozelliklerinin olmaması (ses atlama, akıcı olmayan konuşma)
*Sozel ifadeleri anlamama yanlış anlama,
*Seslenildiğinde fark etmeme (adı ile...)
*Akademik becerilerde zayıflık,
*Cok alcak ya da cok yuksek bir ses tonu ile konuşmak, sesin doğal olmaması,
*Konuşmalarda etkin olmama, hatta hic konuşmama,
*Konuşmalara karşı ilgi gostermeme,
*Sorulanları ya da konuşulanları ”ne” sorusu ya da işareti ile sık sık tekrar ettirme,
*Sık sık yanlış ve yavaş yanıtlar verme,
*Sesin yonunu ve kime ait olduğunu belirlemede gucluk cekme,
*Konuşmalar sırasında kulaklarını konuşana cevirecek şekilde başını ozel bir konuma getirme,
*Seslere karşı belirgin bir şekilde duyarsız ya da ilgisiz kalma,
*Basit olsa bile sozcukleri yanlış soyleme,
*Butun bunların etkisiyle surekli dikkatsiz ve ilgisiz goruntusu cizme,
*Dikkat gerektiren şeyleri yazmada gucluk cekme,
*Sozel emirlere uygun tepkileri verememe,
*Ne istendiğini anlamama,
*Konuşanın sozunu kesmeden dinlemede gucluk cekme,
*Cocuğun işitme kaybı derecesine bağlı olarak;
Aşırı saldırgan ya da hırcın davranış problemlerinin ortaya cıkması,
Sosyal yonden arkadaşları ya da cevresi ile ilişki kurmaktan kacınma davranışı gozlemlenebilir.
Bu sayılan belirtilerin hepsine mutlaka rastlanır gibi bir zorunluluk olmamakla birlikte coğunun bir arada gorulme olasılığı fazladır.
Duygu ve duşuncelerini ifade etmekte gucluk ceken ve diğer cocuklarda gorduğu ozelliklerin kendisinde eksik kaldığını fark eden cocuk uyum guclukleriyle karşılaşacaktır.