İnsan doğasına dair en cok kabul goren fikirlerden biri her bireyin kendi kişilik ozelliklerine sahip olarak dunyaya geldiği goruşudur. Yani, yeni doğmuş bebeklerin bile karakter bakımından birbirinden farklı oldukları duşunulur.
Gercekten de her bebeğin, cevreyle etkileşiminde kendine ozgu bir tepki verme bicimi yani mizacı var mıdır? Bu sorunun yanıtını İstanbul Parenting Class Gelişim Uzmanı Psikolog Sinem Olcay veriyor.
Bebekler arasında davranış bakımından pek cok farklılığının gozlemlenmesi, her bebeğin kendine ozgu bir mizacı olduğunun kanıtı olarak gorulmektedir. Bebeklerin mizacını değerlendirmek icin incelenen davranışsal farklılıklar; aktivite duzeyi, ne kadar cabuk uzulduğu, beklenmedik bir şey olduğunda nasıl tepki verdiği ve sosyalleşme duzeyi gibi şeylerdir. Bu gibi mizac ozelliklerinin bir cocuğun kişiliğinin oluşumunda temel unsurlar olduğu duşunulur.
Bebeğinizin kendine ozgu mizacını değerlendirmek istiyorsanız, bebeğinizin aşağıda acıklanan 9 farklı davranış ozelliği bakımından hangi noktada olduğunu gozlemlemeniz iyi bir yol gosterici olur.
BEBEKLERİN MİZAC OZELLİKLERİ
Ozellik
Acıklama
Ornek
Aktivite Duzeyi
Bir bebeğin hareket halinde gecirdiği surenin hareketsiz gecirdiği sureye oranı
Anne karnında bile, bazı bebekler daha cok dolaşır ve daha cok tekmeler. Benzer farklılıklar erken bebeklik doneminde kol sallama ve tekmeleme hareketlerinin sıklığı ve şiddetinde de gorulur. Ayrıca, bazı kucuk cocukların uyanık gecirdiği surenin coğunda yoğun aktivite halinde olma eğilimi de bu mizac ozelliği ile ilintilidir.
Ritmiklik
Temel biyolojik fonksiyonların duzenli ve ongorulebilir olma derecesi
Doğumdan itibaren bebekler arasındaki bireysel farklılıklar, beslenme ve uyku zamanları ve dışkılama gibi vucut fonksiyonlarının duzeninin ne kadar kolay oluştuğu konusunda da gorulur.
Yaklaşma-Cekinme
Bebeğin yeni şeylere karşı olan ilk tepkisinin niteliği
Anne memesi yerine biberon sunulması, bir yabancıyla karşılaşma, kutunun kapağını acınca bir kuklanın fırlaması gibi yeni ve beklenmedik deneyimler karşısında bazı cocuklar rahatsız olur ve geri cekilme davranışı sergiler, bazıları ise aktif bir şekilde yeni deneyimi keşfeder ve daha fazla stimulasyon arar.
Uyumlanabilirlik
Bir bebeğin yeni bir deneyime verdiği ilk tepkisinin ne kadar cabuk dengeye geldiği
Yeni bir deneyime verilen ilk tepki ister yaklaşma ister geri cekilme şeklinde olsun tum bebekler, sut yerine katı mama ya da bakıcıyla yalnız kalma gibi yeni durumlara uyumlanırlar. Bu uyumlanmanın ne kadar cabuk ve ne kadar kolay olduğu konusunda bebekler bireysel farklılıklar gosterirler.
Cevap verme eşiği
Bir uyaranın bebekte etki uyandırabilmesi icin gerekli yoğunluk duzeyi
Bazı bebekleri uykularından uyandırmak icin cok az ses ya da ağlamaları icin bezinin cok az ıslanması yeterlidir. Bazı bebekler ise ancak uyaran cok yoğun hale geldikten sonra tepki gosterirler.
Tepkinin şiddeti
Bebeğin tepkisinin şiddeti
Durum ister memnuniyet verici ister rahatsız edici olsun bazı bebeklerin tepkilerinin daima hafif olduğu gorulur. Mesela, bu tip bir bebek memnun olduğunda mırıldanır, uzulduğunde sadece kaşını catar. Bazı bebekler ise memnuniyet verici durumlar karşısında ictenlikle guler ve sıkıntı verici durumlarda şiddetli şekilde ağlarlar.
Duygu durumu
Keyifli, mutlu ve arkadaşca davranışların keyifsiz, mutsuz ve arkadaşca olmayan davranışlara oranı
Bazı bebekler sıkca gulerler ve dunyaya gulumseyerek bakma eğilimindedirler, bazı bebekler ise beklenilenden daha uzun sureler boyunca mutsuz bir duruş icindedirler.
Bolunebilirlik
Yeni bir uyaranın devam etmekte olan davranışı ne derece bolebildiği ya da değiştirebildiği
Ebeveynler sıklıkla ağlayan bebeği bir emzik ya da bir oyuncak sunarak oyalamak isterler ancak bu taktikler sadece bolunebilirlik derecesi yuksek bebelerde işe yarar.
Dikkat/kararlılık
Başlanılan bir aktiviteyi ne derece surdurebildiği
Bazı bebekler donenceye bakar kalır ya da sevdiği oyuncağı ile uzun sureler boyunca mutlulukla oynar, bazı bebekler ise kısa surede ilgisini kaybeder ve sıkca bir aktiviteden diğerine gecme ihtiyacı duyar.
alıntı