Doğal merak, kişinin pek cok kaynaktan duyu organları vasıtasıyla aldığı verileri ihtiyaca gore kullanmayı sağlayan; dikkat, karar verme, inisiyatif kullanma, durtu kontrolu gibi zihinsel faaliyetlerden (yonetici işlevlerden) biridir. Kişinin sahip olduğu butun ozellikler gibi doğal merak da ancak uygun cevre ve eğitim ile istenilen şekilde gelişir. Doğal merak, bilimsel duşuncenin gelişmesinde, bilimde ve teknolojide ileriye gitmede etkili olan yontemlerden biri olduğu kadar tefekkur etme, ibret alma ve hikmete ulaşma gibi yollarla kişinin manevi ilerlemesinde de etkilidir. Bu sebeple doğal merakın aileler tarafından geliştirilmesi buyuk onem arz etmektedir.
İcinde bulunduğumuz bahar aylarının diğer mevsimler gibi doğal merakın geliştirilmesinde onemli bir yeri vardır. Tabiattaki değişimi en canlı ve neş’e verici bir şekilde gozlemlediğimiz bu mevsim, cocukların anlatılanları en fazla dikkatle dinleyebildikleri bir mevsimdir. Bu hususta şunlara onem verilmelidir: Cocuğun doğal merakının ortaya cıkması icin once “neden”, “nicin” sorularını sorması ve bu sorular sorulduğunda uşenmeden araştırmasının oğretilmesi. Merak ettiği konuyu hangi kaynaktan oğreneceğinin bilinmesi. Cocuğun duşuncelerinin netleşmesi ve iyi yonlendirilmesi icin sorularının dinlenmesi. Cocuk soru sorduğu zaman yeterli vakit verilemiyorsa başka zaman o soruların hatırlatılarak cevap bulmasına yardımcı olunması. Bu konuda birkac ornek şunlar olabilir:
Bitkilerdeki buyume ve gelişmenin daha iyi anlaşılması icin tohumun, fidenin buyumesi, cicek ve meyve tomurcuklarının incelenmesi, topraktaki vitamin ve minerallerin kokler yoluyla, hava ve ışığın yapraklar vasıtasıyla nasıl değişime uğradığını ve besin şeklinde canlılara yararlı hale geldiğini gormesinin sağlanması.
Canlılardaki farklılıkların gozlenmesi ve sınıflandırma; mesela: yaprak, cicek ve meyvelerin şekil, renk, lezzet koku, yararları gibi (benzer ve farklı yonleri ve bunların nedenleri acısından gosterilmesi). Diğer canlıların; karınca arı, bocek, kuşlar, surungenler, kelebek ve memelilerin benzer ve farklı yonleri, ozellikleri, doğal denge icindeki yerlerinin gosterilmesi. Hayvanlar alemindeki iş bolumunun, paylaşımın, sevgi şefkat, acıma, yardımlaşma, fedakÂrlık gibi ozelliklerin butun canlılarda hangi şekillerde bulunduğunun orneklerinin verilmesi. Bunlar icin kitap, CD gibi kaynaklardan yararlanıp mumkunse doğal ortamda da canlı olarak gosterilmesi. Bunun icin piknik yerlerinde karıncaların incelenmesi, varsa urkutmemeye dikkat ederek kuş yuvalarının uzaktan gozlenmesi.
Yumurtlayan ve yavrulayan hayvanların gelişimlerinin izlenmesi. Bu konuda ciftlikler, kuş, at, koyun vb. gibi hayvanların yetiştirme yerleri; hayvanat bahceleri gezip gormek ve bilgi almak icin cok uygun yerlerdir. Fiziki olaylara merakın artması icin ucurtma yapılıp ucurtulması, havanın, yer cekiminin vb. oğretilmesi. Helikopter, ucak gibi taşıtlarla doğal olarak ucan kuşların benzerlikleri ve ilişkilerinin gosterilmesi. Ucan balonun normal balondan farkının ne olduğunun duşundurulmesi ve daha sonra anlatılması. Bu şekilde maddenin farklı halleri, farklı gazların farklı ozgul ağırlıklarının olduğu gibi konuları anlamasına temel oluşturulması. Bu konuda kaynak kitaplara ulaşılması.
Deniz, dere kenarında kÂğıttan vb. kayıklar yapıp yuzdurerek hangi cisimlerin battığı, hangi cisimlerin yuzduğu ve bunlar vasıtasıyla suyun kaldırma kuvveti, ozgul ağırlık gibi temel konuların cocuğun yaşına gore oğretilmesi ve bu gibi konularda daha cok gozlem yapması. Varsa şelalelerin izlenmesi, baharda derelerin suyunun neden arttığı, dağların tepelerindeki karların nereye gittiği, icme sularının yeryuzune nasıl cıktığı vb. konularda cocuğun duşunmesinin sağlanması.
Piknikte ateş yakılıp ızgara yapıldığı takdirde odunun, komurun nasıl yandığı, nasıl sondurulduğu, uzerine kum atılan ateşin neden sonduğu vb. sorularla cocuğun fiziki olayları daha iyi anlamasının sağlanması.
Bunlar anne-babaların cocuklardaki doğal merakı artırmak icin cocuklarıyla yapabilecekleri pek cok gozlem ve bunlarla ilişkili sorabilecekleri pek cok sorudan birkac tanesidir.
Anne-babalar ansiklopedi okuma, belgeselleri izleme gibi yollarla ne kadar cok kendilerini geliştirirlerse cocuklarını da bu alanda o kadar cok geliştirebilir. Bu konuda kendisini yetersiz bulan anne babalar eğitimcilerle işbirliği yapabilir. Yapılan gozlemler sonucu sorulan soruların doğru cevaplarının bulunması icin kutuphanelerde ve internette araştırma yapmaya teşvik edebilirler. Bu tur gozlemler cocuğun anlayacağı seviyede kelimelerin secilmesiyle 3 yaşından sonra her cocukla yapılabilir ve her yaşta farklı olumlu gelişmelere temel teşkil eder.
Konfucyus da gozleme ve deneyerek oğrenmeye dayalı eğitimin onemini şu sozlerle vurgulamaktadır: “Soylenenleri unuturum, gorduklerimi hatırlarım, yaptıklarımı oğrenirim.”
Bahar Cocuklarin DoĞal Merak Duygusunu GelİŞtİrebİlİr...
Çocuk Büyütme0 Mesaj
●40 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Hayatın İçinden
- Çocuk Büyütme
- Bahar Cocuklarin DoĞal Merak Duygusunu GelİŞtİrebİlİr...