Disiplin, cocuk eğitiminin onemli bir parcasıdır. Disiplinin ilgi alanı ise davranışı etkili bir şekilde ele almaktır; bu nedenle disiplin cocuğun psikolojisinde ve cocuk gelişiminde onemli bir rol oynar.
Cocukların gosterdiği uyum ve davranış sorunlarının nedenlerinden birisi deanababalarının onlara uygun sınırlar koymamalarıdır. Bazı ailelerde disiplinyok gibidir. Cocuğun tum davranışları hoşgoruyle karşılanır. "Cocuktur yapar","O daha cok kucuk yuklenmeyelim" duşunceleriyle cocuğa sınırsız haklar tanınır.Cocuk istenmeyen bir şey yaptığında anababa yumuşak bir şekilde "Yapma" measjıverir, defalarca aynı mesajı tekrarladıktan sonra ikna edici nedenler veacıklamalarda bulunulur. Bu arada cocuk istediği şeyi yapmaya devam etmektedir.

Bazı evlerde ise disiplin vardır ancak ne zaman, nerede uygulanacağıbelirsizdir. Annebabanın tutumu aşırı hoşgoru ile sert cezalandırmalar arasındagidip gelmektedir. Normalde izin verilmeyen bir davranış, anne babanınuğraşacak zamanı olmadığında ya da keyifleri yerinde olduğunda gormezliktengelinir. Cocuk nerede durması gerektiğini bilemez. Davranışlarını "Ne zamanyaparsam cezadan kurtulurum" sorusuna gore ayarlar.

Anne babalar kendi ruh durumları, cocuğun yapısı ve cevre koşulları nedeniylecocuklarına karşı tutarsız davranabilirler. Hicbir evde her zaman tutarlı olmakmumkun değildir. Burada sozu edilen tutarsızlık surekli devam edentutarsızlıktır. Birgun gormezlikten gelinen davranış, ertesi gun ağır cezagoruyorsa, annenin yaptığını baba bozuyor ya da babanın verdiği cezaya annekarşı cıkıyorsa, tutarsızlık gercekten vardır. Tutarlı olmayan yaklaşım gevşekve katı tutumların tum sakıncalarını taşır. Cocukların sorumluluk almalarınıengeller hem de onları aşırı deneme ve isyana teşvik eder.

Tutarsız yaklaşım icinde annelerin sık başvurduğu yollardan birisi de acındırmayoludur. "Beni cok uzuyorsun", "Sizin yuzunuzden hasta oldum", "Beni birazcıkseviyorsan yapma" diyerek cocuğun soz dinlemesini sağlamaya calışan annelervardır. Bu yolla cocuk endişelenir ama yine soz dinlemez hatta daha hırcındavranır.

Butun gun bağıran, azarlayan, soylenen anneler vardır. Cocuk davranışınıannenin ses tonuna gore ayarlamayı oğrenmiştir. Anne en yuksek ses tonuylabağırmadan soz dinlemez. Babaya şikayet etmek, babanın ofkesiyle korkutmak dadiğerbir tutarsız yaklaşım orneğidir. Akşam baba eve gelinceonce cocuklarınbutun gun yaptıkları anlatılır daha sonra "Bu seferlik affet babası bir dahayapmayacağına soz versin" denilerek babayla cocukların arasına girilir. Cocukuyarıların uygulanmayacığını oğrenir, ertesi gun aynı senaryo tekrar yaşanır.

Uygulanması sakıncalı olan ama anababaların sık başvurduğu yontemlerden biriside cocuğa kusmektir. "Konuşma benimle, ben senin annen değilim", "Git başkaanne bul" cumleleriyle cocuğu yola getirmeye calışmak ve bunu uzun suresurdurmek cocuğa kusmeyi oğretir. Cocuk tedirgin olur ve annenin kendisiylebarışması icin elinden geleni yapar. Sonunda zaten vicdanı rahat olmayan annehicbirşey olmamış gibi barışır. Bazen anne cocuk arasındaki ilişki kuslukoncesinkinden daha yakın olur.

Bir disiplin aracı olarak soz edilmesi uygun olmayan ama gunumuzde halenuygulanmakta olduğu icin uzerinde durulacak bir yontem dayaktır. Dayak biranlık ofke ile başvurulan, coğu kez amacını aşan bir cezadır. Oğretici değeriolmayan, etkisi kısa suren bir yıldırma yontemidir. Dayak yiyen cocuklarcoğunlukla neden dayak yediklerini unuturlar. O gun babasının kendisinidovduğunden yakınan bir cocuğa o gun neler olduğu sorulduğunda, olayıhatırlamadığını soyleyecektir. Aklında kalan tek şey dayak yemiş olduğudur.

Disiplin, bir eğitim aracı olarak duşunulduğunde korkutma, utandırma, gururunukırma gibi kavramlarla ic ice olmamalıdır. Disiplinin iki temel amacı vardır;Birincisi, cocuğa anlaşılır, kesin ve sınırları olan, guvenli bir ortamsunmaktır. Bu ortam cocuğun sağlıklı gelişimi icin gereklidir. Disiplininikinci amacı ise, cocuğun kendi kendini yonetme yeteneği yani ozdenetimkazanmasıdır. Cocuk denetim altında değilken de oğrendiklerini uygulayabilmeli,kurallara uymayı surdurebilmelidir. Anababası yanındayken kurallara uyan, amadenetim kalkınca cığrından cıkan cocuk ozdenetim yeteneği kazanmamış demektir.

Bazı anababalar, disiplini, sorun olduğu zamanlarda başvurulacak uygulamalarolarak gorurler. "cocuğum soz dinlemediği zaman ne yapmalıyım?", "Bana vurduğuzaman ben de ona vurabilir miyim?", "verdiğimiz hicbir ceza işe yaramıyor, neyapacağımızı şaşırdık" ifadeleri bu bakış acısını tanımlar. Bu anababalar icindisiplin, acil durumlarda dokunulması gereken bir alarm duğmesidir. Boyle birdisiplin anlayışı eğitici değil cezalandırıcıdır. Onceden bir hazırlık yoktur,olay anında tepkisel yaklaşılır. Bu duruma gelmemek icin disiplin, yaşamın birparcası olarak gorulmeli, "sorunları onceden onlemek icin neler yapmamızgerekiyor" sorusuna yanıt aranmalıdır.
Anababaların etkili ve kesin sınırlar koyamamasının bir nedeni de cocuklarınınsevgisini kaybetme korkularıdır. Cocuklar anababanın bu korkusunu hissederlerve sınırlarla karşılaştıklarında onları sevmemekle tehdit ederler. "sen kotubir annesin, senden nefret ediyorum", "cok acımazsızsın, beni hic sevmiyorsun"gibi cumlelerle annebabaya geri adım attırmayı başarırlar. Hicbir cocuksınırları isteyerek, memnuniyetle kabul etmez. Cocuğun kural koyan anababaya"Bu kuralları benim iyiliğim icin koyduğunuzu biliyorum, iyi ki kurallarınızvar" demesini beklemek yanlıştır. Anababa olmanın zor taraflarından birisi dekonulan kurallar nedeniyle cocuğun kızgın olmasını tolore edebilmek ve geriadım atmamaktır. Cocuğuyla yakın ilişki kurmayı onunla "arkadaş" gibi olmaklakarıştıran anababalar da vardır. Arkadaşlık ilişkisinde eşitlik vardır,taraflar biribirlerine oneride bulunabilir, kararlar uzlaşarak alınır, yaptırımyoktur. Onerilen şey istenirse yapıluır, istenmezse yapılmaz. Oysa cocuklaricin evde tutarlı kurallar ve sınırlar koyan, sevgi ve destek veren bir anababagereklidir. Anababa sınırını koymalı, cok memnun olmasa bile uygulamaya devametmelidir.

Disiplin İcin Onemli İlkeler

1. Tutarlılık disiplin icin en onemli ilkelerden biridir. Anababa cocuğu uygunolmayan bir isteğine birkac kez "Hayır" dedikten sonra sonunda "Evet" diyorsa,cocuk ısrar etmesinin işe yaradığını oğrenecektir.

2. Anababanın sozbirliği ve işbirliğ yapması disiplin icin gereklidir. Annecocuğa "Dışarı cıkmadan once oyuncaklarını topla" dediğinde baba "Bırak gitsin,arkadaşları bekliyor" diyorsa cocuk işine gelen kuaralı dinleyecektir.

3. Anababa davranışlarıyla cocuğa ornek olduğunu unutmamalıdır. Anne babaoğrettikleri kuralları kendileinin de sergiliyor olması gerekir. Kardeşinevurduğu icin cocuğunu doven bir baba "kimsenin kimseye vurmaması gerekir"kuralını once kendisi bozmuş olur. Cocuklar anababaların birbirilerine nasıldavrandıklarını gozlemlerler. Eşini surekli eleştiren ya da ona alaycı birşekilde yaklaşan bir babanın yanında cocuğun kardeşine olumlu ve saygılıdavranması beklenemez.

Anne babaların, cocuklarına karşı tutumlarını etkileyen başlıca faktorler şoylesıralanabilir:
Anne ve babanın zihinlerinde nasıl bir cocuk istedijkleri konusunda, dahadoğumdan once hayali bir cocuk kavramı oluşur. Dunyaya gelen cocuk, anne vebabanın beklentilerine uygun ıolmadığı takdirde, oluşan kırıklık sonucu, annebabada red etme tavrı gelişir.
Toplumun kulturel değerleri, cocuklarını yetiştirme konusunda anne-babalarıntutumlarını etkiler.
Cocukların sayısı, cinsiyeti ve kişilik ozellikleri anne-babanın tutumlarınıetkiler (uyaran cocuk anne-babanın dikkatini daha cok ceker, kendisiyleilgilendirir).

Butun bunların dışında, anne-babanın kendi cocukluk yıllarındaki deneyimleri,şimdiki tutumlarında etkili olabilir. Cocukluk yıllarında kendi anne babasıylasağlıklı bir etkileşim kuramayan, yeterli sevgi goremeyen bir baba ya da genckızlık yıllarında aşırı baskı altında buyumuş bir annenin tutumları, bu kotudeneyimler nedeniyle olumsuz olabilir.

Yine aile icinde eşler arasındaki ilişki, cocuklara karşı takınılan tavrıetkileyen bir başka faktordur. Orneğin, eşiyle anlaşamayan, mutsuz bir anne,tum sevgisini cocuğuna vererek onunla aşırı derecede butunleşebildiği gibi, tamtersine, saldırgan bir tutuma da burunebilir.