ozbakım becerileri ile ilgili etkinlikler oz bakım becerileri ile ilgili etkinlikler zihinsel engellilerde ozbakım zihinsel engellilere uygun engellilerde oz bakım
Normal cocuğun yaşamında erken yaşta başlayan ozbakım becerilerinin gelişimi anne-babalardan bağımsızlığın başlangıcını gosterir. Yetersizliği olan cocuklar icin bu bağımsızlık, cevresel beklentiler kadar zihinsel, fiziksel ve davranışsal yetersizliklerin bu temel becerilerini yavaşlatma, sınırlama ya da suresiz olarak ertelenmesine rağmen eşit onemdedir. Tuvalet eğitimi, yemek yeme ve giyinme becerileri en temel ozbakım becerileridir. Bu becerileri el-yuz yıkama, diş fırcalama, burun temizliği ve banyo yapma becerileri izler. Bu surekliliğin sonunda tırnak bakımı, cilt bakımı, kozmetik urunlerin kullanımı, sac bakımı ve cinsel organların temizliği gelir. Ayrıca gunluk yaşam işlerini yerine getirme yeteneği ozbakımın niteliğini etkiler. Elbise satın alma ve bakımı (basit tamir, secim, renk ve bicim eş gudumu,utuleme,temizlik ve koruma) yaşa ve havaya uygun giyinme,ilacların kullanımı,sağlıklı yemek yeme alışkanlıkları ve cinsel davranış (cinsel farklılıkların farkına varma,gizliliğe saygı ve kadın-erkek sosyal ilişkileri)ileri duzeydeki ozbakım becerileridir. Zihinsel yetersizliğin dışında pek cok neden, engelli cocuğun oz bakım becerilerini kazanmalarını geciktirebilir. Bunlardan bazıları buyuk kas becerilerindeki yetersizlikler (kol ve bacak kaslarındaki), gorme yetersizliği, el-goz eş gudumundeki yetersizlik, manipulatif becerilerdeki yetersizlik, yemek yeme becerileri ile ilgili olarak ağız ve ağız icindeki bolumlerde şekil bozukluğu ya da tam gelişmemiş olmasıdır. Eğer bir cocuğun kucuk kas gelişimleri tam olarak gelişmemişse duğmelerini iliklemede, sert yiyecekleri ısırmada, fermuarını ve kemerini sıkıca kapamada zorluk cekebilir. Zihin engelli bir cocuk gorsel dikkat, hareketleri taklit, basit emir ve cumleleri anlama gibi temel bilişsel becerilerin bazılarını oğrenememişse, bu durumda, oz bakım becerilerinin kazanılmasını geciktirir.
Kucuk kas becerilerinin gelişimindeki yetersizlikler, sinir sistemiyle ilgili yetersizlikler, ağız boşluğu ve kas yapısındaki bozukluklar (tavşan dudak, yarık damak, vb.) ve diyet yapmayı gerektiren durumlar, yemek yeme becerilerinin kazanılmamasına ya da gec kazanılmasına yol acabilmektedir. Gorme ya da işitmedeki yetersizlikler ve uygun olmayan oğrenme cevreleri de (aşırı koruyucu ebeveynler, niteliksiz oğretmenler vb.) yemek yeme becerilerinin kazanılmasını olumsuz etkileyebilir.

Giyinme becerileri, engelli ya da normal olsun tum cocuklar icin soyunmayla ilgili becerilerden daha zordur. Bu nedenle, cocuk giysileri cıkarmayı beceremiyorsa, oncelikle bu becerilerin oğretilmesi gerekir. Giyinme ile ilgili oğretim ise, daha sonra yer alır. Duğme acma, kapama, cıt cıt takma, fermuar acma-cekme, duğum ve fiyonk yapma el-goz eş gudumu ve parmakla ilgili tam bir gelişme gerektirir. Temel giyinme becerileri kazanıldıktan sonra, uygun giysi secimi ve giysi bakımı ile ilgili becerilerin zihin engelli cocuklara kazandırılması gerekir. Engelli birey rengi ve bicimi uyumlu olan ve aynı zamanda yapacağı etkinliğe ve hava şartlarına uygun olan giysiyi secebilmelidir. Engelli olan bireyin yaşına uygun etkinliklere katılması ne kadar onemli ise, yaşına uygun giysiler giymesi de o kadar onemlidir. Zihin engelli olan bazı bireylerde buyume gecikebilmektedir. Boyle bir durumdaki engelli bireyin cocuk giysileri ile dolaştığı gorulebilmektedir. Oysa, bu bireyin yaşına uygun giyinmesi onun toplumda yaşıtlarının arasına katılmasını kolaylaştıracaktır.
Cocuk gelişiminin en onemli parcalarından olan tuvalet becerisi, sinirsel ve psikolojik olgunlaşma sonucu genellikle yaşamın ilk beş yılında oğrenilmektedir. Tuvalet becerisinin oğrenilmesinden once bağırsak ve mesane kontrolu icin olgunlaşmanın gercekleşmiş olması gerekir. Normal gelişim gosteren cocuklar oncelikle mesane, daha sonra bağırsak kontrolu ve son olarak gece kontrolunu kazanırlar. Zihin engelli cocuk ve ailesi icin ise tuvalet becerisinin oğrenilmesi genelde sorunlar icerir. Zihin engelli cocuğun, bağırsak ve mesane kontrolunun oluşması normal gelişim gosteren bir cocuktan oldukca yavaş ve gectir. Bu nedenle orta ve ağır derecede zihin engelli cocukların ergenlik-yetişkinlik cağına kadar tuvalet becerilerini oğrenemedikleri gorulmektedir. Ayrıca pek cok engel turunde duyusal bozukluklar, dikkat, kas kontrolu, algılama-anlama sorunları tuvalet becerilerinin oğretimini aksatan etkenlerdir. Zihin engelli cocuklar, bu etken ve ozelliklerinden dolayı ozel eğitim yontemleri olmadan tuvalet becerisini kazanamamaktadır.
Ozbakım becerileri (tuvalet eğitimi, temizlik ve yeme alışkanlığı vb.)doğuştan getirilmeyen sonradan oğrenilerek kazanılan davranışlardır. Ozbakım becerileri , zihin engelli cocukların toplum icinde bağımsız birey\kişilik kazanabilmeleri amacıyla kazandırılan becerilerdir. Zira kendi ozel ihtiyaclarını karşılayamayan bireylerin bağımsızlıklarından soz etmek mumkun değildir. Normal cocuklar, anne-baba gibi modeller ya da onlara tanınan fırsatlar aracılıyla gelişim evreleri icinde ozbakım becerilerini kazanabilmektedir. Buna karşın zihin engelli cocuklar, genellikle normal cocuklara tanınan fırsatlara sahip bulunamamaktadır. Cunku aileler zihin engelli cocuğun ozbakım becerilerini nasıl kazanacağına ilişkin yeterli bilgiye sahip değildirler. Aileler zihin engelli cocukların bu tur becerileri yapmaları yerine bu tur becerileri genellikle onlar icin kendileri yapmaktadırlar. Zihinsel yetersizlik kadar anne-baba ve cevrenin olumsuz tutumları ve sistemli yaşantıların sağlanamaması, zihin engelli cocukların ozbakım becerilerini kazanabilmelerini etkileyebilmekte ve geciktirebilmektedir. Bu yuzden zihin engelli cocuğun ozbakım becerilerini kazanabilmeleri ozel birtakım duzenlemeleri gerektirmektedir