Yenidoğan donemi sonrası hemen hemen butun bebeklerde kusma gorulur ve coğu bebekte kusma olayı duzenli olarak gercekleşir. Bebeklerin beslenmeden hemen sonra yaklaşık 1 corba kaşığı kadar kesilmiş sut kıvamında sut cıkarmaları normaldir.
Bebek iyi kilo alıyorsa, eşlik eden başka bulgu yoksa (aşırı ağlama, ateş, huzursuzluk, ishal gibi) ve başka bir sağlık sorunu yoksa bu kusmalara mudahale etmek gerekmez. Bebek buyudukce kusma azalacaktır. Bebeklerde bu tip kusmalar genellikle fizyolojiktir.
Hepimizde yemek borusu ile mide arasında, yiyeceklerin midede kalmasını sağlayan bir kapakcık bulunur. Bebeklerde ise bu kapakcık gelişimini henuz tamamlamadığı icin ve bebeğin yemek borusu cok kısa olduğu icin, ozellikle aşırı beslenme olduğunda veya bebek beslenme sırasında cok fazla hava yuttuğu zaman, kusma meydana gelir (reflu). Az bir kusma, genellikle zararsızdır. Uykuda bile olsa, oksuruğe veya boğulmaya veya herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz. Bebeklerin coğunda kusma, genellikle ilk altı ay ile bir sene icinde, oturmaya başlamaları ve katı gıdalara geciş ile kaybolur. Bu donemde kusmayı azaltmak icin bebeği beslenme sonrası hemen yatırmamak, 45 dakika 45 derece acıyla (sanki ana kucağında gibi) tutmak cok yararlı olur. Yer cekimi yiyeceklerin midesinde kalmasına yardımcı olacaktır. Beslenmeden sonra, bebekler hoplatılmamalı ve sallanmamalıdır.
Gaz cıkarmak icin zorlamayın!
Bebeğinizin, beslenme sırasında ve sonrasında sık sık geğirmesi, midesindeki havanın dışarı cıkmasını sağlayacaktır. Omzunuza koyarak ve sırtın vurarak gaz cıkarmak icin zorlamayın, boyle yapmak karnında baskıya ve karın ici basıncta artışa neden olarak kusmayı tetikleyebilir.
Biberonunu doğru tutun!
Eğer biberon kullanıyorsanız, biberon deliğinin cok buyuk olmadığından emin olun. Biberon deliği buyuk olduğunda sut cok hızlı akar, bebeğin midesi cabuk şişer. Delik cok kucuk ise bebek yorulur ve hava yutar. Dik tutulduğunda sutun damla damla akmasına izin veren biberon doğru olandır.
Hekiminize danışın!
Sık kusan bebek kilo alamıyorsa, kusma gunde birkac kez fışkırır tarzda oluyorsa, kusma miktarı 2 corba kaşığından fazla ise, bebek az ciş yapıyorsa, ateş ve halsizlik varsa, kusmukta kan varsa mutlaka hekiminize danışın.
Bebeklerde emdikten 1-2 saat sonra ortaya cıkan, fışkırır tarzda kusma pilor stenozunun (mide bağırsak gecişinde darlık) gostergesi olabilir.
Pure yiyecekler ile besleyin!
Ek gıdaya başlayan bir bebek iyi gorunduğu halde yemek yedirirken veya hemen sonrasında kusuyorsa katı gıdaya gecişte zorlanıyor olabilir. Bebek 6-7 aylık olana kadar pure halinde yiyecekler ile besleyin.
Bebeğe yeni ek besinlere başladığınız donemde kusma başladıysa ve sulu dışkılama da varsa besin alerjisi de akla getirilmelidir.
Her yaş grubunda kulak iltihabına ateş ve kulak ağrısı yanında kusma da eşlik edebilir.
Kusması olan iyi kilo alamayan bebeklerde mutlaka idrar yolu enfeksiyonu da akla getirilmelidir.
Sıcak carpması kusmaya sebep olabilir!
Daha buyuk cocuklarda akciğer enfeksiyonları, gastroenteritler (bağırsak enfeskiyonları), besin zehirlenmeleri, apandisit, menenjit, baş ağrısı, sıcak carpması kusmaya sebep olabilir.
Eğer cocuğunuz 6 saatten uzun bir suredir devamlı kusuyorsa, kusma oncesi yuksekten duşme gibi bir kaza gecirdiyse veya kusmaya ateş, kulak ağrısı ve karın ağrısı eşlik ediyorsa mutlaka doktorunuza başvurun.
Bebeğin burun akıntısı/burun tıkanıklığı varsa veya oksuruyorsa soğuk algınlığına bağlı olan mukusu yuttuğu icin kusuyor olabilir. Bu durumda kusma genellikle oksurukle beraber olur ve cocuklar yiyeceklerle birlikte bol miktarda balgam da cıkarabilirler. Oksurerek kusan cocuğun mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Kusma ile birlikte ateş varsa dikkat!
Kusma ile birlikte ateş varsa ve bebek iyi gorunmuyorsa mikrobik bir durum soz konusu olabileceği icin mutlaka doktora gorunmek gereklidir.
Bazı cocuklar hangi enfeksiyonu gecirirlerse gecirsinler mutlaka kusma olaya eşlik eder. Gribal enfeksiyon, boğaz enfeksiyonu, bronşit gibi her enfeksiyonda mutlaka kusma vardır.
Ancak en sık kusmaya neden olan enfeksiyonların başında mide-barsak enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, orta kulak iltihapları, meninjit-santral sinir sistemi enfeksiyonları gelir.
Butun bu durumlarda kusma enfeksiyonun bir sonucu olduğundan kusmanın kesilmesi icin enfeksiyonun iyileştirilmesi gerekir. Altta yatan sebep anlaşılmadan kusmanın onlenmesi icin ilac verilmesi yanlıştır.
Emme sırasında kusma ile beraber nefes darlığı da gozlenebilir!
Yeni doğan bebeklerde yemek borusunun mideye bağlanan ucunun kor olması, yani kapalı olması, ciddi bir kusma sebebidir. Bu durumda bebek doğumdan sonraki birkac beslenmesinden sonra surekli kusar. Bazı durumlarda bu kapalı olan yemek borusu bir boru ile soluk borusuna bağlı olabilir. Bu durumda emme sırasında kusma ile beraber nefes darlığı ve morarma da gozlenebilir.
Bağırsak problemi olabilir!
Doğumdan hemen sonra yapılan rutin bebek muayenesinde ince bir yemek sondası ile bebeğin ağzından midesine dek girilip bakılır ve tanı kolayca doğumdan sonra konulabilir.
Bebek doğduğu ilk gunlerde şiddetli kusuyorsa, karnı şişmişse, kakasını yapmıyorsa ya da ilk başta yapmış sonra yapmamışsa cerrahi gerektiren ciddi bir bağırsak problemi olabilir. Bu durumda acilen doktora başvurulmalıdır.
Merkezi sinir sistemini ilgilendiren bir takım olaylar kusma nedenidir!
Beynin darbe alması, beyinde tumor, enfeksiyon veya başka bir nedenle kafa ici basıncının artmış olması (beyin kanamaları vb) kusma nedeni olabilir.
Zehirlenmeler onemli bir kusma nedenidir. Aniden kusmaya başlayan, kusma icin başka sebep bulunamayan, ozellikle 1-11 yaş arasındaki cocuklarda zehirlenme akla getirilmelidir. Besin zehirlenmeleri de kendini kusma ile belli edebilir.
Tansiyon yuksekliği cocukluk cağında bile kusma nedeni olabilir. Kusan cocuklarda tansiyon yuksekliği de akla getirilmelidir. Kusma ile birlikte ağızda aseton kokusu, sık idrara cıkma, bol su icme, baş ağrısı, halsizlik, ağız kuruluğu gibi bulgular varsa şeker hastalığı duşunulebilir.
Bazı cocuklar heyecanlandıkları zaman kusarlar!
Bazı psikolojik ya da sosyal sorunları olan cocuklarda da kusma gorulebilir (okula gitmek istemeyen cocukların hafta ici sabahlarda mide bulantısı ve kusma yaşaması, aşırı heyecanlanma ile birlikte kusma).
Aslında kusma bir hastalık değil, hastalık bulgusudur. Her yaş grubunda amac kusmanın ortadan kaldırılması değil sebebinin bulunup tedavi edilmesi olmalıdır.