Kardeş kıskanclığı
Cocuklar bir kardeşlerinin olmasını isterler, ancak kardeş doğumu ile de yoğun bir kıskanclık yaşamaya ve anne babaları zorlamaya başlarlar. Onceleri surekli kardeş isteyen bir cocuğun bu isteği gercekleştikten sonra neden kardeşini kıskandığı, hatta ona duşman gibi davrandığını anlamak zor olmalı. Oysa bu cocukların sureklilik gostermeyen, değişken olan isteklerini yansıtan, dolayısıyla onların doğasıyla ilgili ipucu veren bir ozellikleridir. Bu nedenle cocuk icin diğer onemli kararlarda olduğu gibi kardeş isteğinin gerekliliğine de anne ve babanın karar vermesi gerekmektedir. Annenin beden ve ruh sağlığı, ailenin ekonomik gucu, doğacak cocuğun bakımına ilişkin sorumlulukların paylaşılması bu kararı belirleyecektir.
Kardeş kıskanclığına gelince; kıskanclık insanoğlunun en doğal, en evrensel duygularından birisidir. Kıskanclık sevilen kişinin başkasıyla paylaşılmasına katlanamamak olduğuna gore, sevginin bulunduğu her yere girer. Sevgililer arasında belirli bir olcuyu aşmadığı surece, sevgi gulunun dikeni sayılır. Ancak bu doğal duygu insanı kemiren bir tutku olmaya başlayınca, sevgiyi gozeten bir duygu olmaktan cıkar, sevgiyi yok eder. Cocuk icin en değerli varlık anne olduğuna gore onu başkalarıyla paylaşmak kolay, dayanılır bir duygu değildir. Sevgilisini başkasının kolunda goren bir erkekle, annesini, kucağında "yabancı" bir cocukla goren kardeşin duyguları pek ayrılık gostermez. Anne sevgisini yitirme korkusu, daha yeni bir kardeş geleceğini oğrendiği anda icini sızlatmaya başlar.
Kardeş doğumu bu ve diğer nedenlerle cocuk icin zorlayıcı bir yaşam olayıdır. Gebeliğin ve yeni doğan cocuğun annede oluşturduğu bedensel guclukler ve yorgunluklar, calışan annenin zamanının onemli bir bolumunu cocuk bakımına ayırması gibi nedenler eve gelen bu yabancı yuzundendir. Gelen cocuğun cinsiyetinin farklı olması, beceriksizliği, yoğun bir ilgi ve bakıma gereksinimi olması onun daha cok sevildiği şeklinde yorumlanmakta ve kıskanclık artmaktadır. Annenin yeni doğan bebekle birlikte oluşacak gucluklerini hafifletebilmek icin cocuğun kreşe verilmesi ya da odasının ayrılması gibi değişiklikler de bu duyguyu artıracak, yeni uyum sorunlarına neden olacaktır.
Cocukla kardeşi arasındaki yaş farkı ne kadar azsa kıskanclık o denli buyuk olmaktadır.Henuz anneye gereksinimin surduğu 3 yaşından kucuk cocuklarda anne ilgisinin azalması sonucu yeni kardeşe tepkisi buyuk olacaktır. İkinci ya da ucuncu kardeşi kabullenme daha kolay olmaktadır.
Kardeş kıskanclığı doğal bir duygudur, sevgi ve kıskanclık-nefret ara ara yoğunlaşarak zaman icinde yoğunluğunu kaybeder. Kardeşini sevmek zorunda değildir. Olumsuz duygular anlayışla karşılanmalı ve bu duyguları belirtmesi yureklendirilmelidir (beni de uğraştırıyor, ara sıra ben de kızıyorum, beceriksizliği yuzunden ona cok zaman harcıyorum, seni sevmediğimi duşunme, eskisi kadar seviyorum, ben de kardeşim doğduğunda kıskanmış, boyle duşunmuştum). Anne-baba bebeği, cocuğun onunde gosterişli bir bicimde okşayıp sevmekten kacınmalıdır.
Cocuklar eve gelen yabancıya farklı tutumlar sergileyebilir;
sevgi gosterilerinde bulunabilir (annenin kendisinden tumuyle uzaklaşmaması icin onun yanında yer alır)
abartılı sevgi gosterileri (alttaki duyguları ele veren davranışlarla birliktedir; kardeşinin yanağını okşarken biraz fazla sıkar, ağlatacak olcude kucaklar, kaza ile yere duşurur)
etkilenmemiş gibi davranma (bebekle ilgili gorunmeyen huysuzluklar, hırcınlıklar, tutturmalar, isteği yapılmadığında ağlama, tepinme)
alıntı