Konuşma bozukluklarından biri olan kekemelik cocuk yaşlarda ortaya cıkabiliyor. Cocuklarımızın, seslerde, hece ve sozcuklerde uzatmalar yapması, sozcukleri tekrarlaması veya konuşurken duraklaması kekemelik olarak tanımlanıyor. Psikolog Fatih Bilal, anne babalara kekemelikle ilgili merak ettiklerimizi acıklıyor:
Kekemelik nedir?
Kekemelik kişinin konuşmasında gerek akıcılık, gerekse zamanlama acısından kendi yaşına uygun şekilde bir bozukluğun olmasıdır.
Genelde, kekemelik 2-7 yaş arasında fark edilebiliyor. Ama ortalama olarak 5 yaştan kucuk cocuklarda fark edilmeye başlanıyor. Kekemelik konuşmanın başlamasında, surdurulmesinde bir problem yaratır. Yani cocuk konuşmaya başlayamaz ya da başladığında bunu surduremez. Unlemler, kesilmeler soz konusu olabilir.
Fizyolojik bir rahatsızlıktan dolayı yani konuşmanın gercekleştiği ağız bolgesiyle ilgili bir problem nedeniyle de kekemelik soz konusu olabilir.
Ama kekemelik rahatsızlığı olanlar bir şarkı soyleme ya da bir şiir okuma durumunda kekemelik sergilemiyorlarsa, kekemelikte fizyolojik bir durum soz konusu değil diyebiliriz.
Ancak, ruhsal rahatsızlıklar, orneğin bir stres, kaygı gibi durumlarda tabii kekemelik ortaya cıkabilir ya da varsa da bu yoğunluğu artabilir. Bu faktorlerin ortadan kalması kişinin rahatlamasına neden olur. Bu da bu tur konuşma bozukluklarını ortadan kaldırabilir.
Ozellikle, anne baba tutumlarının değişmesi, cocuktan ust duzey bir beklentinin olmaması ya da cocuğu bu konuda rahat bırakmak kekemeliğin ortadan kalkmasına yardımcı olur.
Kekemelik turleri nelerdir?
Kekemelikte kişi soylemek istediği sozcuğe başlayamayabilir, başlangıcını yapabilir, o duraksamalar olabilir. Kelimeye başladı orneğin be be-be-be en sonunda n harfini getirerek ben diye tanımlayabilir. Yani kelimeye başlar ama sonradan bir duraksama soz konusu olabilir. Patlama tarzında kelimeler cıkabilir.
Cocuklarda kekemelik hangi sebeplerden olur?
Kekemelik, cocukların psikososyal anlamda sıkıntı veren cevrelerde bulunması, stres ve altında kaygı olması, buyuk beklentilerin olması, titiz ve kontrolcu bir cevrede yetişmesi nedeniyle ortaya cıkabilir. Genelde kekemeliği başlatan korku ve strestir.
1,5-2 yaşına dek suren donemin ardından duşunce gelişimi, konuşma gelişimine gore daha on planda olduğu icin duşuncesini kelimelere aktarması sorun olabilir bu da kekemeliğe yol acabilir.
Kekemeliğin kalıtımsal olduğu kesin değil
Yapılan calışmalarda anne babası kekeme olan cocukların kekeme olma olasılıkları diğer kişilere gore daha yuksek. Ancak, bu sadece kalıtımdan kaynaklanan bir neden mi, onu tam olarak soyleyemiyoruz. Kekemeliğe yol acan sorun, anne babanın kekeme olduğu bir ortamda konuşmaya başlamak da olabilir.
Cocuklar neden bazen kekeleyip bazen akıcı konuşur?
Cocukların ozellikle şiir okurken ve şarkı soylerken belli bir ritmi vardır. Yani şiir okurken ya da şarkıyı soylerken bunu duşunup soylemez. Belli bir spontanlık olduğu icin bu konuda kekemelik gercekleşmez.
Oyun arkadaşları ile rahat eder. Orneğin, cansız nesnelerle veya hayvanlarla konuşurken yine kekelemez cocuk. Bunun nedeni de muhtemelen korku ve stresin olmayışıdır. Eğer, diğer insanlarla konuşurken ne olacağına ilişkin bir korku durumu ya da stres soz konusuysa yoğun kaygıdan dolayı kekemelik ortaya cıkıyor. Zaten kekemeliğin en onemli kaynağı korku ve yoğun kaygıdır.
Cocuklar, şarkı soylerken soylemek istediğini direk duşunerek soylemiyor, akıcı bir şekilde aklına geliyor. Şarkıları soylerken şarkının icerisinde gecen kelimeleri tek tek duşunmez. Bir akıcılık sağlandığı icin daha kolaydır. Şiir okurken de oyle.
Bir de şiir ve şarkıların verdiği bir rahatlık vardır. Bir kere rahat bir şekilde şiir okumuş ya da şarkı soylemişse o stres durumu soz konusu olmuyor. Onun pozitif bir etkisiyle de kekemelik sorunu olan cocuklar şarkı soylerken, şiir okurken kekelemeyebilir.
Cocuklarda kekemelik nasıl tedavi edilir?
Kekemelik fiziksel olabilir. Bu durum belki gercekten kekemelik değil, fizyolojik, ağız bolgesiyle ilgili bir rahatsızlıktan dolayı ortaya cıkmış olabilir. Ya da cok duşuk bir ihtimal norolojik bir durum kekemeliğe neden olmuş olabilir. Aileler cocuğun konuşmasında bir problem olduğunu fark ettiklerinde bir uzmana, konuşma terapistine, bir psikoloğa başvurulabilir.
Kekemelik cocukluk doneminde daha kolay iyileşir
Kekemeliklerin buyuk bir oranı iyileşiyor. Ozellikle ergenlik donemiyle beraber %80 bir iyileşme soz konusu oluyor. Yetişkinlikte ise bu oran daha da azalıyor. Daha cok cocukluk doneminde atlatılabilecek bir durum.
Kekemeliğe neden olan koşullar değiştikce, kişi diğer insanlarla daha kolay iletişim kurdukca konuşması da duzelecektir. Bu eğitimle de soz konusu oluyor. Kelime haznesi arttıkca kekemelik de iyileşme periyoduna girmiş olacaktır.
Kekeleyen cocuğa nasıl davranmalıyız?
Sabırlı olun: Kekeleyen cocuğun soylediğini duzeltmek doğru değil. Her şeyden once onu dinlemek gerekiyor, sabırlı olmak gerekiyor. Sozcuklerinin kesilmemesi gerekiyor ya da doğru şu şekilde diye uyarılmaması gerekiyor.
Stresi azaltın: İkinci olarak kekeme olan cocukların anne babası ya da aile ortamı genelde kontrolcu, biraz baskıcı ve otoriter olabilir. Bu ortamda da bazı esnekliklerin soz konusu olmasıyla cocukta stres azalacak, stresi azalmış cocuk da kekelemeyecektir.
Sakın dalga gecmeyin: Cocuk boyle bir durumda kendini değersiz hissedecektir. Bu da yoğun stresini daha da artırabilir. Stresini artması kekemeliği tetikleyip şiddetini de artırabilecektir. Ozellikle yakın cevresindeki insanların bu konuda anlayışlı olması, alay edecek ya da dalga gecilecek en ufak bir belirtinin olmaması gerekiyor.
Kekeleyen cocuklar nasıl bir eğitim almalı?
Oncelikli olarak kekemeliği ortaya cıkaran faktorlerin değerlendirilmesi gerekiyor. Aile icinde veya okulda kekemeliği artıracak ya da tetikleyecek bir durum soz konusuysa bunlar ortadan kaldırıldığı zaman zaten kendiliğinden gececektir.
Cocuğun dinlenmesi, konuşurken sozunun kesilmemesi, onunla alay edilmemesi kekemeliğin onune gececektir. Normal derslere tabii ki girebilir girecektir de, bu anlamda bir kısıtlama yok.
Hangi durumlarda uzmana gitmelisiniz?
Cocukta, kekemelikle beraber bazı sıkıntılı durumlar, orneğin bir oğrenme gucluğu soz konusuysa ya da ekstradan bir zihinsel gerilik soz konusuysa bunlar icin ozel eğitim alabilir.
Ayrıca, kekemelik cok ust duzeydeyse ve gecmiyorsa, bir konuşma ve dil terapistinden bu anlamda yardım alınabilir.
KEKEMELİK İCİN ŞİFALI BİTKİLER
Kanal 7 ekranlarında yayınlanmakta olan Serdemin Mutfağı programında kekemelik icin şifalı macun tarifi veren Huseyin Ermiş, bazı kekemeliğin doğuştan, bazılarının ise sonradan korku sebebi ile ouştuğunu soyledi. burada tarifini vereceğimiz macun da, sonradan oluşan kekemelik icin oldukca faydalı.
KEKEMELİK KURU
MALZEMELER :
- 2 corba kaşığı mayıs papatyası (toz halinde),
– 1 corba kaşığı kuru nane (toz halinde),
– 400 gr. bal.
HAZIRLANIŞI VE KULLANIM ŞEKLİ :
Tum malzemeleri iyice karıştırın. Bu macundan bir miktar işaret parmağınıza alarak, dil altını ovalayarak masaj yapın.