Rotavirus enfeksiyonları iki yaş altındaki cocuklarda akut ishalin en onde gelen nedenidir. Rotavirus enfeksyonları tum dunyada yaygındır. Yaşamın ilk yıllarında ve duşuk sosyoekonomik bolgelerde daha sıktır. Enfeksiyon genellikle ılıman iklimlerde ve kış aylarında gorulur.
Rotavirusler ishalin ortaya cıkmasından onceki gunlerde de dışkıda bol miktarda bulunur ve belirtilerin ortaya cıkmasından 10-12 gun sonrasına dek saptanabilir. Cocukta enfeksiyonun gelişmesi icin az sayıda organizma yeterlidir. Ozellikle cocuk hastanelerinde, kreş ve bakımevlerinde salgınlar gorulebilir.
Cocukların hemen tumu ilk 4-5 yaşlarda rotavirus ile tanışırlar. Tekrarlama sık gorulur ve genellikle ilk enfeksiyondan daha hafif seyreder. Anne sutu ile beslenme hastalığı onlemez, ancak daha hafif gecirilmesini sağlar. 3 ay – 24 ay arası cocuklarda hastalık ağır seyretmektedir. Yenidoğan bebekler ve 3 ayın altındaki cocuklar anneden gecen antikorlar aracılığıyla korunurlar. Enfekte cocuklarla yakın temas eden yenidoğan ve yetişkinlerde hastalık coğu kez belirtisiz seyreder.
Belirtileri :
Rotavirus enfeksiyonları gebelikle 48 saatten az suren kulucka donemini izleyerek hafif-orta derecede ateş ve kusma ile başlar. Sık, sulu ishal bunu izler. Kusma ve ateş hastalığın ikinci gunu azalır, ancak ishal 5-7 gun devam eder. Sut cocuklarında vucudun su kaybetmesine ve sıvısız kalmasına yol acabilir ve hızla ilerler. Bağışıklık yetersizliği ve bağırsak hastalığı olan cocuklarda ağır ve uzayan hastalık gorulebilir.
Hastalarda en sık rastlanan labratuvar bulgusu sıvı kaybı ve kan bulgularında asit değerlerin yukselmesidir. Dışkıda lokosit ve kan yoktur.
Tedavi :
Tedavinin başlıca amacı sıvı kaybını onlemek ve kaybedilen sıvıyı yeniden cocuğa kazandırmaktır. Diğer bir amac ise cocuğun beslenme dengesinin sağlanmasıdır. Genel olarak tedavide ilacın yeri yoktur. Bulantı, kusma ve ishal onleyici ilaclar yararlı değildir, aksine cok ciddi yan etkilere yol acabilirler.
Korunma :
Genel hijyen bulaşmayı azaltır. Ancak en gelişmiş toplumlarda bile cocuklar kolayca enfekte olabilmektedir. El yıkama en onemli korunma yoludur. Hastalık sırasında standart korunma onlemlerinin yanı sıra temas onlemleri de alınmalı ve iyileşme doneminde de dışkıda virus olabileceği unutulmamalıdır.
Gunumuzde rotavirus icin kullanılan bir aşı yoktur.
Dr. Ruhi Cakır