İdrar yollarının bobreklerden mesaneye kadar olan bolumu normal olarak sterildir. İdrar yollarının sterilliğini koruyan mekanizmalardan bazıları idrarın asitliği ve serbest akışı, boşaltım mekanizmasının normal olması, sistemin butunluğu, vucut savunma sistemleridir. Bu mekanizmalardan herhangi birisindeki anormallik ve idrar tutukluğu, idrar yolu enfeksiyonu acısından başlıca hazırlayıcı faktorlerdir.

Yenidoğanların %1-2’sinde idrar yolu infeksiyonu gelişir, erkek kız oranı 5:1’dir. Erkeklerdeki infeksiyonlar genellikle bakteriyel infeksiyonlardır. Hazırlayıcı faktorlerden bazıları idrar yolunun şekil bozuklukları, prematurelik, vucuda yerleştirilen sondalar ve sunnet yapılmamasıdır. İdrar yolu infeksiyonu olan yenidoğanların %20-40’ında major bobrek anormallikleri vardır.

Yenidoğan doneminin ardından kucuk cocukların %2-5’inde ve okul cağındaki cocukların %5’inde idrar yolu infeksiyonları gorulur. Kız erkek oranı yaşla birlikte yukselir ve dort yaşından sonra 10:1’den yuksektir. Kızlarda belirgin olarak daha fazla gorulmesi kızlarda uretranın daha kısa olmasına bağlanmıştır. Bu yaş gurubunda diğer hazırlayıcı faktorler vucuda yerleştirilen sondalar, kabızlık, idrar yolunun anotomik anormallikleridir.

Okul Cağındaki idrar yolu enfeksiyonu olan cocukların %5-15’inde ameliyat gerektiren idrar yolu anormallikleri vardır. %30-40’ında koruyucu amacla antibiyotik kullanılmasını gerektiren vezikouretral reflu vardır. Reflu olasılığı ilk idrar yolu infeksiyonunun ortaya cıktığı yaşla ters orantılıdır. Acıklamak gerekirse ilk idrar yolu infeksiyonu ne kadar kucuk yaşlarda gorulurse, reflu olma olasılığı o kadar yuksektir.

Belirtiler :

Yenidoğanlarda belirtiler cok belirgin değildir. İyi beslenememe, ishal, gelişme geriliği, kusma, hafif sarılık, bebekte gevşeklik, ateş veya beden ısısı duşukluğu idrar yolu infeksiyonunu duşundurebilir.

Bebekler ve Oyun Cocukları’nda farklı belirtilerle kendini gosterebilir. Bazı cocuklar tamamen belirtisiz olabilir, rutin bir tarama esnasında teşhis konabilir. Bazılarında kusma, ishal ve karın ağrısı vardır.

İki Yaşından buyuk cocuklarda daha klasik sistit ya da piyelonefrit (bobrek iltihabı) tablosu ortaya cıkabilirse de, idrar yolu infeksiyonlarının neredeyse %40’ı hicbir belirti vermeyebilir.

Sistit semptomlarından bazıları idrar yaparken ağrı, yanma, sık sık idrara cıkma, kanlı idrar, idrar tutamama, kaşıntı, kotu kokulu idrar ve gece işemeleridir.

Piyelonefrit semptomları ise sistit semptomlarına ek olarak yuksek ateş, titreme ve sırt ve kaburga bolgelerinde ağrı ve duyarlılıktır.

Tedavi :
İdrar yolu infeksiyonlarında tedaviye cevap genel olarak iyidir. Doğru tedavi edilmiş hastalarda genellikle duzeltilemeyen bir idrar yolu anormalliği yoksa bobrek yetersizliği gelişmez. İdrar Yolu İnfeksiyonlu hastaların yaklaşık %50’sinde tekrarlama gorulse de urolojik anormallikleri olanlarda daha sıktır.

Tedavinin amacı bobrek sağlığını korumak ve herhangi bir sekel kalma olasılığını en aza indirgemektir.

İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan butun cocuklarda, karında kutle, bobreklerde buyume, uretrada anormallik olup olmadığına bakılması gereklidir.

Vezikoureteral Reflu

İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan butun cocuklarda idrar yolu anormalliklerinin saptanması gerekir. Bu cocukların %25-50’sinde bulunan Vezikoureteral Reflu, infekte olmuş idrarın bobreğe geri kacmasıdır. Bu reflu sonucunda bobreğin gelişmesi engellenebilir, bobrek hasar gorebilir veya bobrek yetersiliği oluşabilir.

Vezikoureteral Reflu Evreleri :

Evre I : Yalnızca ureterlerde (bobrekle mesane arasındaki idrar yolu) reflu vardır.
Evre II : Reflu bobreğin toplayıcı kanallarına kadar ulaşır.
Evre III : Ureterler ve bobrek pelvisi genişlemiştir.
Evre IV : İdrar kanallarında genişleme artar, Bobrek icindeki fornikslerin keskin acıları kapanır.
Evre V : Ureter, pelvis (Bobreğin altında canak şeklinde olan toplayıcı sistem) ve kaliksler cok genişler. Papillaların izleri silinir.

Vezikoureteral Reflu tanısı konan cocuklarda, tanı konduktan sonraki ilk yıl boyunca 3-4 kez ve bundan sonraki 2 y da 3 yıl boyunca (ya da cocukta İYE semptomları geliştiği zaman) en az yılda iki kez yeniden idrar kulturu yapılmalıdır. Tekrarları azaltmak ve bobrekte hasarın onune gecmek icin evre II ya da daha ileri reflu olan cocuklarda koruyucu antibiyotik tedavisi gerekir.

Vezikoureteral Reflu evresine gore tedavi edilmelidir. Rontgeni normal olan veya evre I reflu olan cocuklar periyodik idrar kulturu yapılarak izlenebilir. Evre II veya III reflu olan cocuklar koruyucu antibiyotik tedavisi adayıdırlar. Evre IV ya da V reflu ya da major bir bobrek anormalliği saptanırsa ameliyat gerekebilir.