Cocuklarda kabızlık nedenleri
Ağrı cekmemek icin kakasını tutabilir
Kronik kabızlığın ilk nedeni ağrılı barsak hareketleridir. Boyle durumlarda cocuk, ağrıyı yaşamamak icin kakasını tutmayı oğrenir. Acele bir barsak hareketi olduğunda birkac dakika kaslarımızı sıkarak acil durum gecene kadar bunu erteleyebiliriz. Erişkinler uygunsuz her durumda barsak hareketini engelleyebilirler ancak erişkinler durum uygun olduğunda en kısa zamanda tuvalet gereksinimlerini tamamlamak gerektiğini anlayabilirler. Ağrı korkusu nedeniyle barsak hareketini engelleyen bir cocuk bunu tekrar tekrar yaparak dışkılamayı engeller. Dışkılamayı engellemek icin bacaklarını caprazlar, kalcalarını sıkar ve yuz ifadesi değişir. Bunun dışında cocuklar bircok nedenle dışkılamayı geciktirirler. Oyunu bırakmak ve evden farklı bir yerde tuvalete gitmek istememe gibi nedenler, bunların arasında yer alabilir.
Kaka kontrolu olmayan cocuğun cezalandırması kabızlık nedeni
Dışkılamayı geciktirme durumlarında; cok miktarda sert gaita rektumda birikir. Zaman icinde rektum genişler ve gerilmeye daha az duyarlı hale gelir. Dışkı parcaları ayrılır ve cocuk farkında olmadan camaşırına gecer. Bu farkında olmadan dışkı kacırma nedeni ile ic camaşırının lekelenmesi durumudur. Bazen kolon kasıldığında, sıvı gaita rektumdaki sert gaita cevresinden fışkırılarak kabızlığı olan cocuğun ishali olduğu izlenimini verir. Kabızlık ve sonrasında gelişen gaita kacırmada cocukların kaka kontrolu yoktur, bunun icin suclanıp cezalandırılmamaları gerekir. Bu nedenle utanırlar, kirli camaşırlarını saklamaya calışırlar ve koku diğer aile fertlerini rahatsız ettiği halde ic camaşırlarını değiştirmek istemezler. Başka cocukların alay etmesi nedeniyle veya utandıkları icin okula gitmek de istemezler.
Beslenme şekli kabızlığa neden oluyor
Kabızlığın bircok nedeni bulunuyor. Bunlardan biri erken tuvalet eğitimi. Bu donem, cocukla anne-baba arasında bir savaş haline gelebilir. İstemli tutma giderek istemsiz bir alışkanlığa donuşebilir. Beslenme şekli de kabızlığı etkileyen durumlar arasında goruluyor. Diyetteki değişiklikler, lif bakımından zengin gıdaların tuketilmemesi, tam sıvı diyetten katı gıda icerikli rejime gecilmesi kabızlığın nedenleri arasında gosterilebilir. Ote yandan yolculuk, stres gibi rutin değişiklikler, ilaclar, inek sutu alerjisi ve aile oykusu de kabızlıkla ilişkili olabilir. Neden ne olursa olsun ayrıntılı bir oyku taraması gerekir. Kabızlığın ne zaman başladığı, gunluk aktiviteleri, onceki ve şimdiki tuvalet alışkanlığı, dışkılama sıklığı, dışkının şekli, kanama olup olmadığı, kullandığı ilaclar, diyetinin ayrıntıları oğrenilmelidir. Muayenede karında şişlik, kitle veya yumru, makatın yerleşimi, catlak olup olmadığı gorulur. Buna ek olarak makattan muayene yapılarak kanama olup olmadığı kontrol edilir. Karının radyolojik goruntulenmesi, tıkanıklık durumu ve dışkının yerleşimi ve miktarı hakkında bilgi verir. Bu bulgulara gore daha ileri tetkikler ve incelemeler gerekip gerekmediğine karar verilir.
Kronik kabızlığın neden olduğu diğer sorunlar
Cocuklarda kabızlık genellikle gecici ve onemsiz bir durum olarak gorulur. Ancak kronik kabızlık başka sorunları doğurabilir veya altta yatan başka bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle iki haftayı gecen kabızlığa ateş, kusma, dışkıda kan, karın şişliği, kilo kaybı, anus (makat) cevresinde ağrılı yırtıklar, barsağın anusden dışarı cıkması gibi başka bulgular da eşlik ediyorsa, doktora başvurmak gerekir.
Kabızlığın tedavisi ve kabızlığa iyi gelen şeyler
Rektumu Boşaltmak:
Bağırsaktaki buyuk sert dışkı yumuşatılıp kucultulerek atılması sağlanır. Ağızdan alınan dışkı yumuşatıcılar dışkıya su cekerek işlev gorurler ve alışkanlık yapmazlar. Kana gecmezler ve bağırsakta uzun sure kalmazlar. Nadir olarak aynı zamanda lavman veya fitil kullanılabilir. Bunlar sadece kalın bağırsağın alt kısmındaki dışkıyı yumuşatarak temizlenmesini sağlar. Cocuk cok şiddetli kabızsa kısa sureyle hastaneye yatırılması ve ozel boşaltıcı lavmanların yapılması gerekebilir.
Rektumu Boş Tutmak
Her ne kadar 2-3 gunde bir barsak hareketi olması normal sayılsa da kronik kabızlığı olan cocukların tedavisi icin amac bu değildir. Bu cocukların gunluk dışkılamaları olması, rektumda tekrar dışkı kutlesi birikmemesi acısından dışkılamanın gunluk, yumuşak ve ağrısız olması gerekir. Gunluk barsak hareketlerinin olması rektumda tekrar dışkı birikmesini onler, kalın bağırsağın normal şekle ve kas tonuna gelmesini sağlar. Bağırsak calıştırıcılarla amaclanan hedef, yakalanmaya calışılır. Bu calıştırıcıların dozu her cocuğa gore farklıdır yakın izlemle cocuk icin doğru ve yeterli doz ayarlanabilir. Amac gunde bir veya iki yumuşak dışkılamayı sağlamaktır. Calıştırıcıların alımını kolaylaştırmak icim meyve suyu ile karıştırılabilir. Kabızlığı yenmek icin tedavi alan cocukların ailelerinin yaptığı en buyuk hata bunları hızlı azaltmak veya kesmektir. Sorun kalmadığında, calıştırıcının dozu 1-2 haftada bir yuzde 25i azaltılır. Eğer tekrar ağrısı olursa veya gunluk dışkılama durursa daha onceki doza donulur.
Diyet Yapmak- Kabızlığa iyi gelen yiyecekler
Kabızlık yapan yiyecek yoktur. Lif bakımından zengin ve fakir yiyecekler vardır. Bu nedenle yeterli lif miktarı olan besinlerin verilmesi gerekir. Lif en cok meyvelerde, sebzelerde ve arpa, buğday ve mısır gibi tahıllarda bulunur. Erişkinler gunde 25-30 gr lif almalıdır, cocuklarda lif gereksinimi yaşa gore değişir. Cocuğun lif gereksinimi yıl olarak yaşına 5 eklenerek gram cinsinden bulunur. Bir diğer onemli noktada ise yeterli sıvı almayı sağlamaktır. Diyet alışkanlığı sağlıklı ve hayat boyu kullanılacak bir alışkanlık olmalı.
Kabızlığı gidermek icin;
Tuvalet eğitimi almış cocukların tuvalette oturması sağlanmalı.
Yemeklerden ve ozellikle de sabah kahvaltısından sonra tuvalet eğitimi veya oturma icin en iyi zamandır. Cunku dolu mide coğu insanda dışkılama ihtiyacı hissettirir.
Ilık bir icecek bu hissi arttırır.
Ilık bir banyo sonrası tuvalette oturmak dışkılama hissini arttırır.
Kucuk cocukların tuvalette rahat oturmaları icin ayaklarının altına kucuk bir tabure veya yukseltici koyulması ve dizlerinin kalcadan hafif yukarda olması yararlıdır.
Cok kucuk cocukların lazımlık kullanması veya tuvalette yuzlerini duvara donmeleri daha rahat oturmalarını sağlar.