En sık gorulen bağırsak parazitleri oksiur ( kılkurdu), askaris (yuvarlak solucan), giardia, amip gibi turlerdir.
Bağırsak Parazitlerinin Belirtileri Nelerdir?
Bağırsak parazitleri cok faklı belirtilere yol acabilir:
Karın ağrısı
İştahsızlık
İshal
Artmış bağırsak gazı
Makatta kaşıntı
Uykuda huzursuzluk, diş gıcırdatma
Uykuda ağızdan salya akması
Burunda kaşıntı
Vucutta kaşıntı
Bu belirtilerden biri veya birkacı saptandığında, parazit olasılığı akla gelmeli ve gerekli testler yapılmalıdır.
Bağırsak Parazitleri Nasıl Anlaşılır?
Kesin tanı icin, gaita incelenmesi gerekir. İlk testte parazit veya yumurta saptanmazsa, test 3 defa tekrarlanabilir. Ozellikle kılkurdunda, gece huzursuzluğu sırasında cocuğun altı acılıp bakıldığında makatta acık renkli, yaklaşık 1 cm uzunluğunda kılkurdu gorulebilir. Kılkurdu, gece saatlerinde yumurta bırakmak icin makata gelir. Sabah tuvalete gidip temizlik yapılmadan, makattan şeffaf bant yapıştırılıp alınan ornekte de yumurtalar saptanabilir.
Parazitin cinsinin anlaşılması hem uygun tedavinin saptanması , hem de kılkurdunda olduğu gibi eğer gerekiyorsa tum aile bireylerine tedavi verilebilmesi icin onemlidir.
Parazit Nasıl Tedavi Edilir?
Parazitin cinsine gore, doktorunuz uygun ilaclarla tedavi verecek, gerekiyorsa aile tedavisi onerecektir.
Parazitten Nasıl Korunabiliriz?
Cocuklarımıza el yıkama alışkanlığını kazandırmamız cok onemlidir. Bu alışkanlık, pek cok başka hastalıktan olduğu gibi bağırsak parazitlerinden korunmada da işimize yarayacaktır. Tuvaletten sonra, birşey yemeden once, parkta oynayıp eve geldiğinde mutlaka el yıkanması sağlanmalıdır.
Cocukların ve onların bakımına yardımcı olan herkesin el tırnakları kısa kesilmiş olmalıdır.
İctiğimiz suların temizliğinden emin olmalıyız.
Ciğ yenen sebze ve meyveleri iyice yıkamalıyız.
Eti iyi pişmiş olarak tuketmeliyiz.
Ev dışında, temizliğinden emin olmadığımız suları veya nasıl yıkandığını bilmediğimiz ciğ sebze, meyveyi tuketmemeliyiz.
Cocukların yatak eşyaları, oyuncakları yuksek sıcaklıkta yıkanmalıdır. Buna ozellikle toplu bulunulan yuva, okul gibi ortamlarda ozen gostermeliyiz.
Kılkurdu gibi parazit yumurtaları gunışığına dayanıksız olduğundan cocuk odalarının gunduz aydınlık olması sağlanmalıdır.Kıl kurtları (oksiyurler):
İplik inceliğindedirler. Renkleri sarımtırak beyazdır. Boyları iki milimetre ile bir santimetre arasında değişir ve dışkı ile atılabilen bağırsak parazitleridir. Hastalık, oksiyur yumurtalarının ağız yoluyla alınması ile bulaşır. Yumurtalar, dişi oksiyurler tarafından makat cevresine bırakılır. Makatta kaşıntı olmaya başlar. Cocuk kaşındığı zaman tırnak aralarına giren yumurtalar bir şey yerken ağız yoluyla tekrar bağırsaklara ulaşır. Kız cocuklarında ureme organına kacan yumurtalar ve oksiyurler akıntılara sebep olurlar.
Bağırsak solucanları (askaritler):
Oksiyurlerden daha tehlikeli parazitlerdir. Boyları 15 ila 40 santim arasında olduğu icin, bunlara halk dilinde 'bağırsak solucanları' adı verilir. Ciğ olarak yıkanmadan yenen sebze ve meyvelerle birlikte ince bağırsağa ulaşan yumurtalar, burada acılarak larva haline gelirler. Larvalar bağırsak zarını delerek kana karışırlar. Kan dolaşımı ile akciğerlere kadar gelir; iltihaplara sebep olurlar. Askaritler safrakesesine kadar ulaştıkları taktirde sarılık ortaya cıkar. Askaritler yumurtlamak icin tekrar barsaklara donerler. Bazen yumrular halinde birleşerek barsak tıkanmalarına yol acarlar.
Tenyalar:
Tenyalar, askaritlerden daha uzun solucanlardır ve boyları 4 ile 10 metre arasında değişir. Başları toplu iğne buyukluğundedir. Govdeleri ise yassı halkaların birbirine eklenmesi ile oluşmuştur. Tenyaların varlığı, bu parcaların koparak dışkıya karışması sonucu anlaşılır. Tenya yumurtaları da yine dışkı ile atılır. Yumurtalar buyukbaş hayvanlar ile temas ederse, onların vucudunda konaklayarak larva haline donuşebilir. Boylece, bu hayvanların etinin ciğ tuketilmesi ya da iyi pişirilmemesi ile insan vucuduna girerek, bağırsaklara yerleşir. Tenyalar salgıladıkları zehirli maddelerle insan vucudunu etkiler ve ceşitli rahatsızlıklara sebep olurlar.Bağırsaklardaki parazitlerin belirtileri şunlardır:
Sık sık karın ağrısı
Şiddetli gaz
Karın bolgesinde kramplar
Gecici ishaller
Burun kaşıntısı
Anuste kaşıntı
Gozlerin altında halkalar
Sabah bulantıları
Yastığa salya akması
Diş gıcırdatma
Dil kenarında kabartılar
Kilo alamama
Ağız kokusu
İştahsızlık
Yorgunluk
Halsizlik
Vucutta kaşıntılar
Baş donmesi
Devamlı aclık duygusu
Dışkıda parazitlere rastlanması
Tedavide ilk yapılacak tetkik, dışkı incelemesidir. Bazen dışkı incelemesinin birkac kere tekrarlanması gerekebilir. Doktor, gerekli gorduğu durumlarda kan tahlili de isteyebilir. Basit temizlik kurallarına uyulması ve parazit taşıyanların tedavi edilmesi ile yayılma riski hızlıca azaltılabilir.
Tum bağırsak parazitleri tedavisinde kullanılan ilaclar genelde tum aileye verilir. Parazitleri bağırsak yolu ile sokup atan ilacların doktor kontrolunde kullanılmasında fayda vardır. Tum aile aynı zaman icerisinde kullanmalı ve bırakmalıdır.Cocukları bağırsak parazitlerinden koruma yolları:
Bebekler, ilk 6 ay sadece anne sutuyle beslenmelidir.
Cocuklarda ek besinlere gecildiğinde, mama hazırlarken kullanılan sular kaynatılmış olmalıdır.
Şupheli sular icilmemelidir.
Sebze ve meyveler yenmeden once iyice yıkanmalıdır.
Dışarda iyi yıkandığı şupheli salatalar, ıspanak gibi az pişmiş ya da pişmemiş etler yenmemelidir.
Cocukların toprakla oynadığında ellerini ağızlarına goturmeleri engellenmelidir.
Tuvalet temizliğinde anuse dokunulmamalı, sadece tuvalet kağıdıyla temizlik yapılmalıdır.
Tırnaklar kısa tutulmalıdır.
Toplu yerlerde ve evlerde mumkun olduğunca musluk ve kapı kolu temizliğine onem gosterilmelidir.
Kaliteli sıvı sabunlar tercih edilmelidir.
Tuvaletten sonra mutlaka eller yıkanmalı ve alışkanlık haline getirilmelidir.
İc camaşırlar yıkanırken kaynatılmalı ve utulenmelidir.
Ciğ et ve urunleri tuketilmemelidir.
Sokak hayvanlarıyla temas en aza indirgenmelidir.