Rutin nedir nasıl uygulanır ?
Tracy Hogg bebeklerin ilk haftalardan itibaren, uyku ve beslenme konularında belirli bir duzene ihtiyac duyduklarını soyler. Ancak program kelimesini kullanmaz, cunku Hogg’un onerdiği duzen bebeğin ihtiyaclarına gore ayarlanır, ama yine de bir kaos değil duzen vardır. Orneğin; bebeğinizi ikinci uykusuna her gun 13’te yatırmak yerine, ilk uykusundan kalkma saati ve ilk uykusunun suresine gore ikinci uykunun saatine karar verirsiniz. İlk uykusunu 45 dakika uyuyan 5 aylık bir bebeğin ikinci uykuya yatma saatiyle 1.5 saat uyuyan arasında buyuk fark olacaktır.
Eğer her ikisi de aynı saatte yatırılırsa kısa uyuyan yorgunluktan dalamaz, ya da dalsa da cok cabuk uyanır. Bilinenin aksine uykusunu alamamış bebekler daha kısa ve zor uyur.Rutin oluştururken nelere dikkat ederiz ?
– Cocuğun ayına uygun uyanıklık suresini iyi bilin,bu size rehber olacaktır. (Aşağıda linkini bulabilirsiniz)- Cocuğun ayına uygun toplma uyku suresi de gece gunduz uykusunu ayarlamak icin bilmek gerekir. (Aşağıda linkini bulabilirsiniz)
– Cocuğun uyku işaretlerini cok iyi okuyun. Cocuk ikinci kez esniyorsa genelde uykuya yatırmaya gec kalmışsınızdır
– Kısa uyuyan cocuğa daha kısa uyanıklık suresi uzun uyuyana daha uzun uyanıklık suresi tanıyın.
– Sabah uyanıklık suresini oğleden sonraya gore daha kısa tutun ( Oğleden sonra 4 saat ayakta kalan cocuk sabah ile oğle uykusu arasında 3 saat uyanık kalabilir.)
– Bebekleri sabah uyanma saatlerinden ayına gore en az 11-12 saat once yatırın. (Sabah 6’da kalkan bir bebek, akşam en gec 6.5’ta uyumuş olmalıdır) Gec yatan cocuk gec kalkmaz. Ozellikle de 1 yaşından once.
-Akşam ve gunduz uykularına yatmadan once hergun uygulayacağınız uyku rutinleri oluşturun. Kısa ve uygulanabilir olsun. Gece ve gunduz icin farklı olmalı. Gece icin banyo, pijama, sut iyi bir rutin olabilir. Gunduz icin ytmadan once calınan hep aynı muzik ve emzik olabilir.
– İlk haftalardan sonra cocukların gunduz 1.5 / 2 saatten daha uzun kensintisiz uyumasına izin vermeyin. Uyuyan cocuğu uyandırın.
– Gece uyumaz diye uykusu gelen 8 aydan kucuk cocuğu akşam ustu ayakta tutmaya calışmayın. Oğleden sonra şekerlemesi (35-45 dakika) gece uykusuna zarar vermez faydası olur.
– Cocuk buyudukce uyku sayısını azaltmak konusunda ona yardımcı olun. Birden 3 uykudan 2 uykuya duşmeyin. Once yavaş yavaş (cocuğa gore 5-10 dakika) iki uyku arasında uyanık kaldığı sureyi uzatın. Uyku sayısının azaldığı ilk haftalarda gerekiyorsa akşam uykusunu one alın.
– Uykuya yatmadan en az 30 dakika once cocuğu aşırı aktivite, ses ve kalabalık olan ortamdan cıkarın, sakin tutun.
Uyku rutinine nasıl başlarım ?
– 1-2 gununuzu şu sorulara yanıt verecek şekilde not alın. Kacta yattı, kacta kalktı, gece kac kere hangi saatlerde kalktı, kacta yedi, uyanıkken hangi aktiviteleri yaptı, uykuya yatmadan once ne yaptı, uykuya dalması ne kadar surdu, uykusu gelince hangi işaretleri verdi ?
– Eğer onunuze cıkan tabloya bakıp bir kaos goruyorsanız, bir yerden başlamanız gerekir. En kolaydan başlayın, bu bir uyku rutini oluşturmak olabilir. Ya da akşam uykusuna erken yatırmak, gunduz uyku aralıklarını ayarlamak. Bir iki alan duzene girdikce diğerlerini de uygulamak kolaylaşacaktır.
– Cocuğunuz buyudukce ya da başka ihtiyacları ortaya cıktıkca gunluk rutin değişir. Rutin esnektir. Cocuğun ayına ya da gunluk ihtiyaclarına gore surekli değişir. Hep bu ihtiyaclara gore yeniden planlamak gerekir.
Ruya oğunu nedir ?
Bir cok uyku eğitimi uzmanı cocuğun aclığının uyku sorunuyla hicbir ilgisi olmadığını soyler. Tracy Hogg ise beslenme ile uykunun bazı alanlarda ve ilk aylarda ilgili olduğuna inanır. Hogg, gece 10 ile 11 arasında size uygun olan bir noktada bebeklerin uyandırılmadan kucağa alınıp beslenmesini ve yeniden yatağa konulmasını oğutler. Bu uygulama 11’den gec yapılmama ve 8 aylıkken kesilmelidir.
Gece beslenmesini ne zaman ve nasıl kesmeli ?
Hogg’a gore bebekler 4’ aylıktan itibaren 6-8 saat, 8 aylıktan itibaren 12 saate kadar ac kalabilir. Hogg 4 aylıktan tibaren cocukların ruya oğununden sonra gece beslenmemesi gerektiğini soyler.
Cocuğunuzu gece uyandığında beslemek yerine ne kadar uzun surerse sursun kendi yatağında pışş pışşlayarak, hafifşe poposuna vurarak geri uyutmanızı onerir. Pışş pışş pat pat ile daha fazla sitilmule olduğu icin 8 Aydan buyuk cocuklar icin pışş pışş pat pat yontemini onermez.
Uyku yardımcısı ve prop nedir ?
Bir cocuğun kendi kendine uykuya dalmasını kolaylaştıran nesneler uyku yardımcısıdır. Tracy Hogg mesela emziği uykuya dalmayı kolaylaştırdığı icin tavsiye eder. Ama cocuğunuz ağzından her emzik duştuğunde uyanıyorsa o zaman bu bir uyku yardımcısı değil, bağımlılık geliştirdiği bir prop olmuştur. Bu durumda emziği bıraktırmayı tavsiye eder. (Emzik duştuğunde uyanan bebekle ilgili Bizim tavsiyemiz icin tıklayın)
Bir cocuk icin prop yani uykuya dalmak icin bağımlı olduğu nesene ya da eylem herşey olabilir. Anne memesi, sut, sallama, annenin eli, sacı bunların başında gelir. Tracy Hogg prop olan herşeyin uyku kalitesini olumsuz etkilediğini soyler ve derhal bıraktırılmasını onerir. Cocuk bir propu ne kadar erken bırakırsa o kadar cabuk alışır. Cocuk kucuk, ileride bırakır mantığı burada işlemez. Cocuğunuz sallanarak uyuyorsa ileride buna daha az değil daha cok bağımlı hale gelecektir.
Uyku yardımcıları ise aksine cok faydalıdır ve ne kadar bağlansalar o kadar iyidir. Emziğin yanı sıra uyku arkadaşı da uyku yardımcısı olarak sayılabilir. Cocuğunuzu bir uyku arkadaşı ile tanıştırma ayı 4’uncu aydır. Tam bağlanma ise 6 ay ve sonrası beklenir. Uyku arkadaşı da herhangi bir şey olabilir. Ortak ozellikleri şunlardır:
– Yumuşak ve eliyle kavrayıp sarılabileceği kadar kucuk olması
– Kucuk parmaklarıyla oynayabileceği sivrice ucları ya da uzunca uzantıları olması (kol, bacak kulak gibi)
– Eğer bez şeklindeyse (ki cocuklar bez şeklinde bir uyku ardaşını cok kolay benimser) gece uyurken cocuğa tehlike oluşturmayacak kadar kucuk olması (yaklaşık mendil buyukluğu) ya da kumaşının hava geciren bir kumaş olması
Bu ozelliklere uygun bir uyku arkadaşını 4/6 aydan itibaren cocuğunuzun yatağına koyun. Yataktan dışarı cıkarmayın ve uykuya yatırırken eline verin, yuzune surun vs. Pusette ya da başka bir yerde uyuyacaksa da yanınızda taşın, uykudan once eline verin. uyanınca alın. Zamanla bu nesneye bağlanacaktır.
Daha buyuk cocuklar icin uyku arkadaşı edindirme yontemleri linkini aşağıda gorebilirsiniz.
Yatır kaldır yontemi nedir ?
Tracy Hogg’da yatır kaldır son caredir. Bir prop’u(alışkanlığı) ortadan kaldırdığınızda ya da gece sutunu kestiğinizde, cocuğunuz pışş pışş pat pat yontemi le dalamıyor ve ağlamaya başlıyorsa devreye bu yontem girer. Hogg cocuk ağlamaya başladığında kucağınıza alın, sustuğu anda (5 saniye sonra deği hemen o anda) tekrar geri koyun der. Cocuk yatağa konduğunda tekrar ağlıyorsa aynı yatırıp kaldırma devam edecektir. Suresi cocuğun direncine bağlıdır. Bu da ağlatma yonteminin bir turudur. Ferber’den en onemli farkı cocuğun yalnız bırakılmamasıdır.
Not 1 : Pış pış pat pat ve yatır kaldıra bir cok cocuğun farklı yanıt verdiği deneyimlerle gorulmuştur. Bazı bebekler 8 ayın altında bile olsalar pış pış pat pat ile daha fazla sitimule olurlar ve daha zor dalarlar. Yatır kaldırı iyi tolere eden bebekler olduğu gibi Ferber’den bile daha fazla tepki verenler olabilir. Burada mantık, ilkinde cocuğu dışarıdan minimum destek vererek uykuya dalmasını sağlamak ve bir şeye bağımlı yapmamak; ikincisinde ise yalnız bırakmadan ağlayıp kendi kendine uykuya dalması icin bir fırsat tanımaktır. Bu mantığı kullanarak her iki yontemi de kendiniz ve cocuğunuz icin farklı şekilde uygulanabilir hale getirebilirsiniz.