Tutun ile kalp hastalıkları, felc, amfizem ve kanser (ozellikle akciğer ve gırtlak kanserleri) arasındaki bağlantı bilinir. Bunların yanı sıra, tutun kullanımı aşağıdaki ağız sağlığı sorunlarına da yol acar:
Ağız kokusu
Dişlerde renk değişimi
Damaktaki tukuruk bezi acıklıklarının iltihaplanması
Dişlerde plak ve tartar oluşumunun artması
Cenede kemik kaybının artması
Lokoplazi riskinin artması, ağızda beyaz lekeler
Diş kaybının onde gelen sebeplerinden biri olan dişeti hastalığı riskinin artması
Diş cekiminden, dişeti tedavisinden veya ağız cerrahisinden sonra iyileşme surecinin uzaması
Diş implantı prosedurlerinde başarı oranının duşmesi
Ağız kanseri gelişimi riskinin artması
Tutun kullanımı dişeti hastalığına nasıl yol acar?
Sigara ve diğer tutun mamullerinin kullanılması, kemiğin ve yumuşak dokunun dişlerinizle bağını etkileyerek dişeti hastalıklarına yol acabilir. Tutun kullanımının dişeti dokusu hucrelerinin normal işlevine mudahale ettiği gorulmektedir. Bu mudahale, tutun kullananların dişeti hastalıkları gibi enfeksiyonlara daha yatkın olmasını sağlar ve aynı zamanda dişetlerine kan akışını etkiler, boylelikle yaraların iyileşmesini geciktirebilir.
Pipo ve puro kullananlarda ağız sağlığı riskleri sigara kullananlara gore daha mı duşuktur?
Hayır, pipo ve puro da sigara gibi ağız sağlığı sorunlarına yol acar. Amerika’da yapılan 23 yıllık bir calışmanın sonuclarına gore, puro kullananlardaki diş ve alveolar kemik kaybı (dişleri tutan cene kemiğindeki kemik kaybı), oranı sigara kullananlardakine eşittir. Pipo kullananlar da sigara kullananlarla benzer oranda diş kaybetme riski altındadır. Bu risklerin otesinde, pipo ve puro kullananlar dumanı iclerine cekmeseler bile, ağız ve gırtlak kanseri riski altındadırlar. Ustelik aynen tutun kullananların ağız kokusu, diş lekeleri, dişeti hastalığı riskindeki artış gibi, ağız sağlığı ile ilgili diğer olumsuzluklarla karşı karşıyadırlar.
Dumansız tutun mamulleri daha mı guvenlidir?
Hayır. Dumansız tutun mamulleri (orneğin enfiye ve ciğneme tutunu) de, tıpkı puro ve sigara gibi, ağız, gırtlak ve ozofagus kanseri riskini artırdığı ortaya konmuş en az 28 kimyasal madde icermektedir. Aslında ciğneme tutunu sigaraya gore daha yuksek seviyede nikotin icerir ve bu yuzden bırakılması sigaradan daha zordur. Bir kutu enfiyeden ise, 60 sigaradan alınandan daha fazla nikotin alınmaktadır.
Dumansız tutun, dişeti dokunuzu tahriş ederek dişeti cekilmesine yol acabilir. Dişeti dokusu geri cekildiğinde diş kokleriniz acığa cıkar ve diş curumesi riski artar. Acığa cıkan kokler aynı zamanda sıcağa ve soğuğa ya da diğer tahriş edicilere karşı daha hassastır ve yiyip icmeyi zorlaştırır.
Butun bunlara ek olarak, genellikle dumansız tutunun tadını iyileştirmek icin eklenen şeker de diş curumesi riskini artırabilir. Bir araştırmaya gore, tutun ciğneyenlerde diş curuğu gorulmesi riski, ciğnemeyenlere oranla dort kat daha fazladır.
Dumansız tutun aynı zamanda, dişlerinizi aşındırabilecek kum taneleri icerir.
Tutun alışkanlığından kurtulmak
Tutun mamullerini ne kadar suredir kullandığınızdan bağımsız olarak, tutun kullanmayı bırakmak, sağlığınıza yonelik ciddi riskleri onemli olcude azaltabilir. Tutun kullanmayı bıraktıktan 11 yıl sonra dişeti hastalığı gorulmesi olasılığı, hic tutun kullanmayanlarla aynı seviyeye yaklaşır.
Kullanılan tutun mamulu miktarının azaltılması bile faydalı olmaktadır. Bir calışmada, gunde ictiği sigara miktarını yarım paketin altına duşuren sigara kullanıcılarında dişeti hastalığı gorulme riskinin, sigara kullanmayanlara gore uc kat daha fazla olduğu gorulmuştur. Gunde bir bucuk paket sigara icenlerin icmeyenlere gore altı kat fazla risk altında olduğu duşunulurse, bu oran hatırı sayılır olcude duşuktur. Başka bir calışmanın sonucları ise, ağızdaki lokoplazi lezyonlarının, dumansız tutun mamulleri kullanan hastaların yuzde 97.5’inde, tutun kullanımı bırakıldıktan sonraki 6 hafta icinde tamamen gectiğini gostermiştir.
Sigarayı bırakmak icin, bu sayılanların dışında da bircok neden vardır:
Ağız, dudak, dil ve gırtlak kanseri hastalarının yaklaşık yuzde 90’ı tutun kullanmaktadır. Soz konusu kanserlerin gorulme riski ise, icilen veya ciğnenen tutunun miktarına ve kullanım suresine bağlı olarak artış gostermektedir. Tutun kullananlarda bu kanserlerin gorulme olasılığı, kullanmayanlara gore altı kat daha fazladır.
Kanser tedavisinden sonra tutun kullanmaya devam eden hastaların yaklaşık yuzde 37’sinde tekrar ağız, dudak, dil ve gırtlak kanseri gorulur, tutun kullanmayı bırakanlarda ise bu oran, yalnızca yuzde 6’dır.
Sigarayı nasıl bırakabilirim?
Diş hekiminiz veya doktorunuz, nikotin isteğini nikotin sakızı ve bandı gibi ilaclarla azaltarak, sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilir. Bu urunlerin bazıları recetesiz olarak alınabilirken, bazı ilaclar recete gerektirir.
İlac tedavisiyle birlikte, genellikle sigarayı bırakma amaclı destek grupları kullanılır. Bu programlar hastaneler ve bazen işyerleri ya da sağlık sigortası şirketleri tarafından sunulur. Daha ayrıntılı bilgi veya benzer programlar icin doktorunuza veya diş hekimine danışın.
Bitkisel ilaclar ile hipnoz ve akupunktur da, alışkanlığınızdan kurtulmanıza yardımcı olabilecek diğer tedaviler arasında yer almaktadır.