Melekler Kemik Erimesi (Osteoporoz) icin belirlenmiş bazı risk faktorleri vardır. Bu risk faktorlerini taşıyan kişilerde osteoporoz gelişmesi daha olasıdır. Bu risk faktorlerinden genetik veya ırk gibi bazılarını değiştirmek imkansızken, bazıları değiştirilebilir ve bu sayede osteoporozdan korunulabilir.Nasılmı? tum sağlık konuları bolumumuzde bu konuyla ilgili bilgi verilmektedir.
DEĞİŞTİRİLEMEYEN RİSK FAKTORLERİ
Genetik: Birinci derece akrabalarda osteoporoz ve buna bağlı kırıklar varsa bu bir risk faktorudur. Bazı genetik hastalıklarda da osteoporoz gorulur. Orneğin Turner sendromu, osteogenezis imperfekta, marfan sendromu gibi...
Irk: Beyaz ırkta kemik kutlesi daha duşuktur ve kalca kırıklarına daha sık rastlanır.
Yaş: Kadınlarda 35 yaşından sonra ve menopozdan sonra kemik kaybı yaş ilerledikce artar. Erkeklerde de 70 yaşından sonra osteoporoz ve kırık gelişme riskinde belirgin bir artış olmaktadır.
Onceki kırıklar: Daha onceden kırık gelişmiş kişilerde tekrar kırık ouşma riski 2 kay fazladır.
Gebelik ve emzirme: Bu donemlerde kemik kaybında artış izlenir fakat doğum ve emzirme donemi bittikten sonra kemik yoğunluğu normale doner.
DEĞİŞTİRİLEBİLEN RİSK FAKTORLERİ
Hareketsizlik: Hareketsizlik ve yetersiz fiziksel aktivite osteoporoz icin en onemli risk faktorlerinden birisidir. Kırık veya başka bir hastalığa bağlı nedenlerle yatarak hareketsiz gecirilen zamanlarda kemik yoğunluğunda hızlı bir azalma izlenir.
Aşırı spor: Orneğin bayan atletlerde ileri yaşlarda osteoporoz riski artar.
Zayıflık: Vucut ağırlığı duşuk olan kadınlarda ve erkeklerde osteoporoz ve kırık riski daha fazladır. Tersine kilosu normalden fazla olan kadınlarda da osteoporoz sık gorulmez cunku bunlarda fazla kilonun yaptığı ağırlık kemişkleri guclendirir ve fazla yağ dokusundan dolayı fazla ostrojen hormonu uretilir bu da kemikleri korur. Fakat aşırı ağırlık ozellikle diz ve ayak bileği gibi eklemlerde aşınmaya da sebep olarak zararlı etkilerde bulunabilir.
Surekli kalsiyumdan fakir beslenme: Kalsiyum kemik yapımında cok onemli rol alır, surekli olarak kalsiyumdan fakir beslenilmesi ayrıca parathormonu arttırır bu sayede kemik yıkımı artar, osteoporoz oluşur.
Depresyon: Depresyon halinde stres, iştahsızlık, harketsizlik gorulduğu icin ve depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaclardan dolayı osteoporoz riskini arttırır.
Sigara: Sigara icimi osteoporoz riskini iki kat arttırır. Hem erkeklerte hem kadınlarda omurga ve kalca kırığı riski sigara ile artar. Sigara icen kadınlarda menopoz daha erken gelişir ve daha zayıf olurlar, bu faktorler de osteoporoza katkıda bulunur.
Alkol: Hafif veya orta derecede alkol kullanmanın osteoporoza sebep olduğu gosterilmese de aşırı derecede (alkolizm) alkol tuketiminin osteoporoz ve kırık riskini arttırdığı ispatlanmıştır. Bu etki hem kadın hem erkekler icin gecerlidir.
Yetersiz beslenme: Kalsiyum, fosfor, magnezyum, cinko, mangan gibi mineraller; D, C, K, B6, folik asit gibi viraminler; proteinler, esansiyel yağ asitleri acısından yeterli bir beslenme osteoporozu onlemek acısından cok onemlidir.
İlaclar: Bazı ilaclar kemikleri zayıflatıcı yan etkilerde bulunurlar. Bunların başında kortizon ve turevi glukokortikoidler sayılabilir. Bu ilaclar astım, romatizma, kan hastalıkları, bağışıklık sistemi hastalıkları ve organ nakli yapılan hastalarda sık kullanılır. Bunun dışında lityum, izoniyazid, karbamezapin, heparin, warfarin, aliminyum iceren antiasitler de osteoporoza neden olabilir.