Kadınların ileriki yaşlarda karşılaştıkları menopoz doneminde bazı rahatsızlıklar gorulur. Ozellikle ateş basması, terleme ve sıkıntı hissiyle gelen menopoz adet duzensizliği ile kendini hissettirir. Bazı kadınların bu donemi atlatabilmek icin psikolojik destek aldığı goruluyor ki kadın doğurganlığını kaybetme fikrine kendini alıştıramaz. Bu donemi daha rahat atlatabilmemiz icin sunulan hormon tedavisi hakkında sizlere bilgiler sunmak istedik.
Ostrojen eksikliğine bağlı şikayetler genellikle perimenopoz (perimenapoz) olarak isimlendirilen menapoza hazırlık doneminde başlar. Bu donemden itibaren hormon replasman (yerine koyma) tedavisi başlamak şikayetler daha oluşmadan engellenmesi anlamına geleceği icin kadın bu donemi daha rahat atlatacaktır.Hormon yerine koyma tedavisi (HRT) şikayetlerin onlenmesi, bulguların iyileştirilmesi ve kemik mineral kaybı ile kalb-damar sistemi hastalıklarının engellenmesi yanında, menopozda cinsel işlev bozukluklarının tedavisi acısından da onemlidir.
Hormon replasman (yerine koyma)tedavisi nasıl uygulanır?
Hormon replasman tedavisinde genel olarak ostrojen ve progesteron hormonları birlikte verilmektedir. Progesteron verilmesinin ana amacı ostrojene bağlı olarak artan rahim ici (endometriyum) kanseri riskinin onlenmesidir. Hormon tedavisi bircok şekilde verilebilir.Doktor bu yontemi secerken menopozdaki hastanın genel durumu, ameliyat olup olmadığı , menepozun hangi doneminde olduğuna ve sistemik hastalıklarını goz onunde bulundurarak vermektedir. Bu yontemlerin belli başlıları şunlardır:
** Ostrojen ve progesteron iceren hapların sırayla ardışık olarak kullanılması
** Ostrojen ve progesteron iceren hapların her gun aynı tablet icinde birlikte kullanılması
** Ostrojenin bant şeklinde cilde yapıştırılması ve ağızdan alınan progesteron ile kombine edilmesi
** Sadece ostrojen bantının cilde yapıştırılması
** Burundan sprey, cilde surulen jel veya iğne şeklinde nadir kullanılan uygulamalar
** Hormona ek olarak gunde 500-1000 mg kalsiyum verilmesi.
Hormon replasman tedavisinin yararları nedir?
** Bozulan adet duzenini tekrar duzenler. Adet goren bir cok kadın psikolojik olarak kendini daha iyi hisseder.
** Ateş basması hissi , terleme ve carpıntı gibi şikayetleri onler.
** Vajina ve idrar yollarındaki atrofik değişiklikleri onler. Bunun sonucunda seksuel yaşam uzerinde olumlu etki gozlenir.
** İdrar kacırma şikayetleri azalır.
** Vaginal enfeksiyon gorulme sıklığı azalır.
** Kemik erimesi (osteoporoz) riski azalır ve kemik kitlesini artırır. Buna bağlı olarak ozellikle kalca kırığı riskinde azalma olur.
** Kalp ve damar hastalıklarının gorulme sıklığı azalır.Kalbi koruduğu iddia edilmektedir.
** Psikolojik bozuklukların tedavisine,depresyonun azalmasına olumlu katkıda bulunur.
** Kalın barsak kanserlerini azalttığına inanılmaktadır.
** Alzheimer hastalığı (bunama hastalığı ) ve unutkanlığın gorulme ihtimalini azalttığına dair ciddi veriler bulunmaktadır.
** Kozmetik acıdan cilt kırışıklıkları , sac dokulmesi icin tedavi edici olabilmektedir.
** Karpal-tunel sendromu, romatoid artrit ve fibromyaljide belirtilerin daha az gorulduğune dair yayınlar bulunmaktadır.
** Uyku kalitesini arttırmaktadır.
Hormon tedavinse başlanmadan once hangi araştırmalar ve ne sıklıkla yapılmalıdır?
Hormon tedavisi planlana kadınlar eğer doktoru aksini istememiş ise ve tahlillerin hepsi normal cıkmışsa yılda bir tekrarlanmalıdır.Tedavi oncesi planlanacak araştırmalar;
Ø Jinekolojik ve genel muayene, tansiyon, kilo,ağırlık olcumu, iyi bir anamnez
Ø Karaciğer fonksiyonları,Ure ,Şeker,Kolesterol, Bilirubinler , Tam Kan ve Tam İdrar
olcumu
Ø Servikal smear testi (pap smear)
Ø Jinekolojik ultrasonografi
Ø Mammografi ve meme ultrasonografisi
Ø Transvaginal ultrasonografi
Ø Standart kemik yoğunluğu olcumu.
Menopozda hormon replasman tedavisi kimlere uygulanır?
Hormon almasına engel bulunmayan yaşı ne olursa olsun tum kadınlara doktor kontrolunde uygulanabilir.Tedavi suresinin ne kadar olacağı tartışmalı olup , doktor hastanın genel durumuna gore karar verir. Kesin bir yaş veya yıl sınırlaması yoktur.Tedaviye perimenepoz doneminde başlamak elde edilecek faydalar acısından cok onemlidir. Ana kural bu tedavinin, doktor kontrolunde ve gerekli tetkikler rutin olarak yapılmak kaydıyla uygulanmasıdır ve menapozda hormon replasman tedavisine engel oluşturacak bir hastalığı olmayan butun kadınlara onerilmektedir. Tedaviye menopoza girdikten hemen sonra başlamak tedavi başarısı icin en uygun donemdir. Ancak hangi yaşta olursa olsun başlamanın yararlı olduğu gosterilmiştir.
Menapozda hormon replasman tedavisi kimler uygulanmaz?
Rahim kanseri tedavisi goren kadınlar
Meme kanseri tedavisi goren kadınlar
Yeni kalp krizi gecirmiş olanlar
Gecirilmiş inme , beyin damar tıkanıklıkları olanlar
Karaciğer hastalığı olan ve fonksiyonlarının bozuk olduğu kadınlar
Damar tıkanıklığı olan hastalar (tromboemboli ).
Kontrolsuz hipertansiyonu ve kalp hastalığı olanlar
Kontrolsuz diyabeti olan kadınlar
Safra kesesinde taş olanlar
İleri derece migren tipi baş ağrısı olanlar
Buyuk ve fazla sayıda myomu olan kadınlarda uygulanmaz.
Hormon ilaclarının yan etkileri var mıdır?
Tedavinin bazı yan etkileri olabilmektedir.İlac kullanırken bazı kadınlarda genellikle gecici de olda memelerde şişkinlik ve hassasiyet, baş ağrısı, mide bulantısı, sıvı toplanması, kilo alımı ,anormal vajinal kanama gozlenebilmektedir. İlacların yan etkilerinde doktor mutlaka haberdar edilmelidir.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT) Sırasında Almanız Gereken Ek Takviyeler Nelerdir?
Diyet yaparken, osteoporoz riskini azaltmak icin yeteri kadar kalsiyum ve D vitamini aldığınızdan emin olun. Besin ve ilavelerden gunde en azından 1,000mg kalsiyum almak gerekir. Doktorunuz ilavelerin gerekli olup olmadığı konusunda tavsiyede bulunabilir.
Kuruyemiş, tohum ve yağlı balıklarda bulunan ozel yağ asitleri (EYA), eğer cilt kurumaya başladıysa ya da ağrılardan şikÂyetciyseniz cok yararlı olabilir. En iyi EYA’di bal kabağı tohumları, yağlı balıklar, ceviz, keten tohumu, koyu yeşil sebzeler ile susam, ceviz, soya ve ayciceği yağında bulunan Omega–3 ve Omega–6 aileleridir. EYA’leri zihinsel ve fiziksel enerjinizi arttırdığı kadar aynı zamanda vajinal kuruluğun ve mesane enfeksiyonlarının onlenmesine yardımcı olabilir. Soya fasulyesi, yonca filizi yada keten tohumu şeklindeki doğal bitki ostrojenleri ostrojen yenileme terapisi gormediğiniz surece yararlı ilavelerdir. Hatırı sayılır bir kaynaktan acıklama edindiğinizden emin olun. Akşam cuhaciceği yağı ve vitamin E hararete karşı bir tedbir olarak onerilmektedir.
Menapozda mısınız? Rahat Etmeniz İcin Puf Noktalar…
Sıcaktan uzak durun – kolaylıkla cıkarabileceğiniz ve tekrar giyebileceğiniz rahat giysiler giyin. Doğal iplikten yapılmış giysiler giyin. Etkili bir şekilde nemi emebilen pamuk yatak takımı ve gece elbiseleri kullanın.
Sıcak sudan kacının – cay ve kahve gibi sıcak icecekleri, alkol ve baharatlı yiyecekleri fazla tuketmeyin. (Cay ve kahveden uzak durmak iyi bir fikirdir cunku kafein kansızlığa ve vucutta kalsiyum kaybına neden olabilir.) Caya gereksinim duyuyorsanız, bitki cayını deneyin.
Sigara icmeyin – sigara kullanımı kalp rahatsızlığı ve osteoporoz riskini arttırır, bu nedenle bırakmayı deniyor fakat tamamen kurtulamıyorsanız, şuan sağlığınız icin bırakmanın tam zamanı.
Sağlıklı bir diyete katlanın ve bol bol egzersiz yapın – bu, fiziksel fayda sağladığı kadar stres seviyenizi minimuma indirmenize de yardımcı olur. Başlamak icin asla gec kalınmış sayılmaz!
Bol bol su icin – su muthiş bir temizleyici ve saflaştırıcıdır. Aynı zamanda hararet, baş ağrısı ve kuru cilt gibi belirtilerde yardımcıdır.
Destek alın -. Ailenizle konuşun; eğer hic kimseniz yoksa herhangi bir yerden destek almaktan cekinmeyin.
Pozitif kalmayı deneyin – ve unutmayın, bu yaşantınızda daimi bir surec.
www.doktornevra.com sitesinden alıntıdır.