yumurtalık kisti, belirtileri, tedavisi, ameliyatı, patlaması
Gunumuz de bir cok kadının sağlık sorunları arasında başı ceken yumurtalık kistleri ve bu hastalığa dair tum detaylı bilgileri bulabilirsiniz bu yazımızda Melek'ler
Yumurtalık kistleri; Kadınların jinekoloji kliniklerine başvurmalarının en sık nedenlerinden biri yumurtalık kistleridir. Yumurtalık kistleri kucuk ici sıvı dolu yapılardır. Yumurtalık kistlerinin değişik tipleri vardır.
Fonksiyonel kistleri; yumurtlamadaki bozukluklara bağlı gecici olarak oluşan kistlerdir. Folikul kistleri en sık gorulen fonksiyonel kistlerdir. Normal olarak gelişen ve icindeki yumurta olgunlaştığında catla***** yumurtayı salıveren folikullerin catlamayıp buyumeye devam etmeleri sonucunda oluşan kistlerdir. Bunlar genellikle tek taraflıdır. Bu kistler ağrıya neden olmaz ve genellikle kendi kendine kaybolur.
Korpus Luteum kistleri; korpus luteum folikul catladıktan sonra oluşan normal yapıdır, bazen bu yapı yumurtlamadan sonra uzun sure kalır ve kendi icine kanar. Genelde ağrı yapmaz fakat bazen adet doneminin 20-26. gunleri arasında rahatsızlığa neden olabilir.
Fonksiyonel kistler genellikle kendiliğinden kaybolur, kist eğer ağrıya neden oluyorsa, veya buyuyorsa cerrahi olarak cıkarılması gerekebilir.
Dermoid kistler; En sık 20'li yaşlarda gorulen kistler deri, diş ve sac gibi değişik dokular icerebilir, bu kistlerin cerrahi olarak cıkarılması gerekir.Endometrioma; Rahmin ic tabakasını oluşturan endometrium adı verilen yapının yumurtalıklarda bulunduğunda oluşan kistlerdir. Kahverengi koyu bir sıvı ile dolu olduğu icin bu kistlere cukulata kistleride denir. Endometriosis adı da verilen bu durumda odaklar cerrahi olarak temizlenir ve ilac tedavisi uygulanır.
Polikistik over hastalığı; Şişman kadınlarda daha cok gorulen bu hastalığa yumurtalık ve bobrek ustu bezlerinden erkeklik hormonlarının fazla salınması neden olur. Bu hastalarda yumurtalıklar buyur ve kistler oluşur, duzensiz kanamalar ve tuylenme gorulebilir. Bu hastalık duzenli yumurtlamayı engelleyerek kısırlığa neden olur. Hasta bekar ise veya cift bebek arzu etmiyorsa tedavide doğum kontrol hapları kullanılır. Kısırlık nedenide olan polikistik over hastalığında bebek arzusu varsa tedavide yumurtlamayı sağlamak icin yumurtalıkları uyaran ilaclar kullanılır.
Yumurtalık kistlerinin belirtileri
Bu kistler kasık ağrısına, duzensiz adetlere neden olabilir. Bu kistlerin tanısı genital muayene ve ultrasonografik inceleme ile konur.
Kist torsiyonu (kist donmesi); Bazen kist veya yumurtalık doner, buna genellikle tupde eşlik eder. Şiddetli ağrı, bulantı ve kusmanın gorulduğu bu durum apendisit ile karıştırılır. Tanı ve tedavisi laparoskopik (kansız ameliyat) ile yapılır.
Yumurtalık kistlerinin tedavisi
Capı 5 cm'den kucuk kistler genellikle 1-3 ay icinde kendiliğindan kaybolur. Bu kistlerin kuculmesini sağlamak amacı ile doğum kontrol hapları kullanılabilir. Kendiliğinden veya doğum kontrol hapları kullanıldığında kaybolmayan kistler cerrahi olarak cıkarılır. Menapozdan sonra oluşan kistler daha dikkatli değerlendirilmelidir.
Selim (iyi huylu) yumurtalık tumorleri;
Yumurtalık tumorlerinin % 80'i selimdir. Bulgular tumorun ne kadar zamandır var olduğuna ve buyukluğune gore hafif karın ağrısından, şiddetli karın ağrısı ve karın şişliğine kadar değişebilir.
Tumorun selim veya habis olduğunu ayırd etmede muayene ve ultrason yardımcı olur, fakat kesin tanı kitleden bir parcanın cıkarılarak mikroskopik olarak incelenmesi ile konur. Capı 5 cm'den kucuk olan , diğer organlarla bağlantısı olmayan ve ici sıvı dolu olan tumorler genellikle iyi huylu tumorlerdir. Eğer ağrı yoksa bu tumorler bir sure izlenebilir. Capı 5 cmden buyuk, diğer organlara yapışık ve solid (katı) yapıda ki tumorlerin ise hic bir bulgu vermese dahi cerrahi olarak cıkarılması gerekir.
YUMURTALIK KANSERLERİ
50 ile 75 yaşları arasında ki kadınlarda sık gorulur.
Risk faktorleri
Hic cocuk doğurmamış olmak
Gec yaşta anne olmak
Menapoza gec girmek (55 yaşından sonra)
Ailede yumurtalık kanseri olması
Ailede barsak, meme, akciğer, rahim kanseri olması
Beyaz ırkdan olmakdır.
Belirtiler ve Tanı;
Genellikle erken donemde hic bir belirti vermeyen bu tumorler gec donemde karında ağrı, şişkinliğe neden olur. Menapozdan sonra risk altındaki kadınların duzenli olarak vajinal ultrasonografik incelemelerinin yapılması ve CA-125 adı verilen tumor belirtecinin kandaki duzeyinin belirlenmesi yararlıdır. CA-125'in kandaki duzeyi yumurtalık kanserinde yukselir, bunun dışında endometriosis, myomlar, enfeksiyonlar, hamilelikde bu tumor belirtecinin duzeyinin yukselmesine yol acar.
Cerrahi ile tumor ve yayıldığı cevre dokular cıkarılarak ve kemoterapi (ilac tedavisi) ile bu kanserler tedavi edilir.
Yumurtalıklarımda kist var, bu durum ileride kanser olma riskini artırır mı?
Bir cok yumurtalık kisti kansere yakalanma ihtimalini arttırmaz. Eğer menapoz donemindeyseniz her yıl jinekoljik muayene ve ultrasongrafik inceleme yaptırmayı ihmal etmeyin.
Yumurtalık kisti yuzunden bir yumurtalığım cıkarıldı, tek yumurtalık ile gebe kalabilme şansım nedir?
Şansınız, iki yumurtalığı olan bir kadın ile aynıdır. Yumurtalıklardan biri cıkarıldığında diğer yumurtalık onun gorevini ustlenir. Kalan yumurtalığınız sağlıklı ise, yeteri kadar hormon (ostrojen ve progesteron) Salgılar ve her ay yumurtlama gercekleşir.