şırı hijyen, idrar yolu enfeksiyonlarını onlemiyor. Tersine daha sık gorulmesine yol acıyor. Ozellikle genital organların temizlenmesinde antiseptiklerin kullanılması onerilmiyor.
Kamuoyunda bilinenin aksine aşırı hijyen idrar yolu enfeksiyonlarını onlemiyor. Tersine bilincsizce kullanılan hijyenik maddeler ve antiseptikler genital organlarda mikrop florasını bozarak zararlı mikropların artışına, dolayısıyla enfeksiyon riskine yol acabiliyor.
Anadolu Sağlık Merkezi Uroloji Uzmanı Prof. Dr. Yalcın İlker konuyla ilgili olarak antiseptiklerin, vajinada mevcut olan mikrop florasını bozarak zararlı mikropların artışına, dolayısıyla enfeksiyon riskine yol acabileceğinin altını ciziyor ve ekliyor “Tuvaletten sonra temizlik alışkanlığı da, idrar yolları enfeksiyonlarının onlenmesinde onemli rol ustleniyor. Temizliğin onden arkaya doğru olması gerekiyor. Aksi halde anal yoldaki mikroplar idrar yoluna taşınabiliyor.”
İdrar yolları enfeksiyonları, erişkinlerde en sık antibiyotik kullanılan rahatsızlıkların başında geliyor. Genellikle sağlıklı kişilerde ortaya cıkan bu rahatsızlık ayakta tedavi ediliyor. Ancak, tedavi ihmal edildiğinde hastalık ağır tablolara neden olabiliyor.
Prof. Dr. Yalcın İlker, “Bu enfeksiyonların tedavi edilmemesi bobrek iltihabına, bobrek kaybına ve hatta olume kadar gidebiliyor. Tum idrar yolu enfeksiyonlarının %75’ine koli basili bakterisi neden oluyor. Kadınlarda erkeklere oranla 25 kat daha fazla gorulmesinin nedeni ise, idrar kesesinden sonraki idrar yolunun kadınlarda cok daha kısa olması. Erkeklerde de prostat bezi enfeksiyonları onemli sağlık sorunlarına yol acıyor ve tedavi sureci daha zorlu geciyor. Cunku prostat bezine yerleşen bakterilerin tamamen ortadan kaldırılması mumkun olmuyor.” diyor ve ekliyor “Bakteriler, idrar olunca esas olarak idrar yaptığımız delikten iceri giriyorlar. Vucut direnci genellikle, bu esnada idrar yollarına ilerlemeye calışan bakterileri olduruyor. Ama oldurulmediğinde ya da cok sayıda bakteri girdiğinde enfeksiyona neden oluyor. Kadınlarda gorulmesinin en buyuk nedeni ise cinsel ilişki sırasında giren bakteriler. Bundan korunmak icin de, cinsel ilişkiden sonra idrara cıkmak gerekiyor. Cunku ilişkiden sonra idrar kesesini boşaltmak koruyucu etki yapıyor.”
İdrar yollarında en cok gorulen enfeksiyonlar ve belirtileri
En sık gorulen idrar yolu enfeksiyonu, idrar kesesi kaynaklı oluyor. “Sistit” olarak adlandırılan bu enfeksiyonun ilk belirtisi de, cok sık idrara cıkmak oluyor. Sıklığı 1.5 saatte bir den, 15 dakikada bire kadar değişiyor. Bu duruma, idrar yaparken hissedilen yanma da eşlik ediyor. İdrarda kanama ve hafif ateş de nadiren gorulen belirtiler arasında yer alıyor.
Tanı ve tedavi yontemleri
Prof. Dr. Yalcın İlker idrar yolu enfeksiyonlarında tanı koyma ve tedavi yontemlerinin onemine dikkat cekiyor. İlker, “Kişiyi hekime getiren bu şikayetlerin ardından, fizik muayene yapılıyor. İdrar kesesinin olduğu bolgede hassaslık saptanıyor. İdrar tahlili ve idrar kulturu yaptırılıyor. Bu tahlillerde enfeksiyon bulguları ortaya cıkarsa, enfeksiyonun turune gore antibiyotik belirlenerek tedaviye başlanıyor. Genellikle 3-5 gun suren tedavi sureci, enfeksiyonun ortadan kaldırılması icin yeterli oluyor.” diyor.
Prof. Dr. Yalcın İlker, Sistit’in gebelikte cok rastlanan bir durum olduğunu, ancak hamilelikte her antibiyotik kullanılmadığı icin kadınların mutlaka hekime başvurup, uygun ilacı alması gerektiğini belirtiyor. İlker, “Cinsel aktivitenin aniden arttığı durumlarda da Sistit sık goruluyor. Bu nedenle, ozellikle balayına cıkan ciftlerde ortaya cıkan idrar yolu enfeksiyonları “balayı sistiti” olarak adlandırılıyor.” diyor.
İdrar yolu enfeksiyonlarında mikrobiyolojik ornek almanın onemi
Kadınlarda daha sık gorulmekle beraber, erkek hastalarda da azımsanmayacak derece yaygın olan idrar yolu enfeksiyonları, doğru antibiyotikle tedavi edilmeyen hastalarda ağır tablolara neden olabiliyor. Bu konuya dikkat ceken Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Hakko, bu denli sık gorulen ve ciddi sonuclar yaratabilen enfeksiyonların tedavisinde kullanılacak olan antibiyotiklerin mikrobiyolojik veriler ışığında secilmesinin gerekliliğini vurguluyor.
Dr. Elif Hakko idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisi konusunda şu bilgileri veriyor: “İdrar yolu enfeksiyonlarına genel olarak barsakta bulunan bakteriler neden oluyor. İdrar yolu enfeksiyonuna en sık yol acan, toplumda koli basili olarak bilinen ‘Escherichia coli’ oluyor. Bu ve bunun benzeri diğer bakteriler antibiyotiklerle karşılaştıkca direnc geliştiriyor ve antibiyotikleri etkisiz hale getiriyor. Bu nedenle tedaviye başlamadan once (tek bir doz dahi antibiyotik almadan) hastadan mikrobiyolojik kultur alınarak, hangi antibiyotiklere karşı duyarlı olduğunun saptanması gerekiyor. Bu sayede doğru antibiyotikle etkili tedavi yapılması ve bakterinin direnc geliştirmesi onleniyor.”
Uzun donemli tedavi gerektiren prostat enfeksiyonları; ağır seyreden, damardan antibiyotik tedavisi gerektiren bobrek enfeksiyonları ve sık tekrarlayan enfeksiyonlarda Antibiyogram yapılmasının şart olduğunu soyleyen Dr. Hakko, kulturde uremeyen mikoplazma, klamidya ve ureoplazma gibi bazı bakterilerin tanısında kullanılan başka yontemler de olduğunu belirtiyor. İdrar ve kan orneklerinde calışılabilen bu testler, doğrudan bakterinin saptanması ve hedefe yonelik tedaviyle etkin tedavinin uygulanmasına yardımcı oluyor. Dr. Hakko, idrar kulturunde ureme olmaması, verilen antibiyotiğe yanıt vermeme ve tekrarlayan enfeksiyonlarda da bu testlerin yapılmasının yararlı olacağını vurguluyor.