Yan etkileri:
Duzensiz adet kanaması
Amenore (adet gorememe)
Normalden fazla buyumuş folikul
Kıllanmada artış
Osteoporoz (kemik erimesi)
Kilo değişiklikleri
Lipid kolesterol uzerinde olumsuz değişiklikler
Premenstural sendrom
Memelerde hassasiyet
Akne
Bu iğnelerin en sık gorulen yan etkileri adet duzensizliğidir. Adetlerde duzensizlik, seyrelme, 2-3 ayda bir adet olma gibi duzensizlikler cok sık gorulur. 3 aylık iğne yaptıranlarda bazen 6 ay 1 yıl kadar uzun adet olmama gorulebilir. Adet duzensizliğine bu kadar sık sebep oldukları icin genellikle ilk tercih olarak onerilen doğum kontrol yontemi değillerdir ancak diğer yontemleri kullanamayan hastalara onerilirler.
Kullanılmaması gereken durumlar:
Gebelik ve gebelik şuphesi
Aktif karaciğer hastalığı
Meme kanseri ve şuphesi
Genital organ kanserleri
Nedeni bilinmeyen vaginal kanama
Aylık doğum kontrol iğneleri kullanımı bırakıldıktan 1-2 ay sonra gebe kalabilme yeteneği tekrar kazanılır. Bu sure 3 aylık iğnelerde 6-18 ay kadar uzun surebilir. İğnenin yapılmasından sonra kanda sıfıra yani olculemeyecek kadar az duzeye inmesi kişiye gore değişmekle beraber ortalama 120-200 gun surer.
Uc aylık iğneler (DMPA: Depo-Medroksiprogesteron asetat) ostrojen icermediklerinden migreni olanlar, lipid-kolesterol yuksekliği olanlar, kalp hastalığı olanlar, 35 yaş uzerindekiler, sigara kullananlar tarafından da kullanılabilirler. Emzirme doneminde kullanılabilirler, sutu azaltmazlar. Yalnız bu iğneleri kullanan kadınlarda iğne kullanmayı keser kesmez gebe kalma yeteneği hemen geri kazanılamaz. Bu iğneler kalıcı olarak gebeliği engellemezler fakat iğne kullanmayı bıraktıktan sonra bir hatta birbucuk yıla kadar gebelik mumkun olmayabilir. Bu nedenle kısa sureli korunmak isteyen ve sonrasında hemen gebe kalmak isteyen kadınlar icin uygun yontemler değildir.
Aylık iğneler ise doğum kontrol hapları gibi hem ostrojen hem progesteron icerdikleri icin etki, yan etki, kullanma yada kullanmama durumları acısından aynen doğum kontrol haplarına benzer ozellik gosterirler. Doğum kontrol hapları konusunda yazılan uyarılar bunlar icin de aynen gecerlidir.
Bu iğneleri kullanırken gebe kalanların bebeklerinde herhangi bir anomali (teratojen etki) yaptıkları izlenmemiştir.
3 aylık iğnelerle (Depo-Provera) korunmak ne kadar başarılıdır?
3 aylık korunma iğneleri yuksek başarı oranına sahiptir. Bu yontemler korunurken gebe kalma riski yuzde 1 den azdır. (1000'de 3)
Doğum kontrol iğneleri doğumdan ne kadar sonra kullanılabilir?
3 aylık olanlar doğumdan sonra emzirme varsa doğumdan 6 hafta sonra, emzirme yoksa doğumdan 3 hafta sonra kullanılmaya başlanabilir. Aylık olanlar doğumdan sonra emzirme varsa doğumdan 6 ay sonra, emzirme yoksa doğumdan 3 hafta sonra kullanılmaya başlanabilir.
3 aylık korunma iğnesini bıraktım fakat adet goremiyorum?
Bu iğneler (depo-provera) kullanırken yada kullanmayı bıraktıktan sonra adet gecikmesine sebep olabilir. Bazen bu iğne ile korunmayı bıraksanız bile adetlerinizin tekrar başlaması 1 yıl hatta 18 ayı bulabilir. Bu arada adetlerinizdeki gecikmenin sebebi gebelik de olabilir duşuncesiyle gebelik testleri yaptırmanız faydalı olacaktır. Adetlerinizdeki bu gecikme sizin gebe kalamayacağınız anlamına gelmez, bu iğneler bırakıldıktan sonra gebe kalmayı engellemezler, sadece adetlerde gecikme olur.
Sadece progesteron iceren korunma yontemleri ile ilgili onemli bilgiler:
(Aşağıdaki bilgiler sadece progesteron iceren haplar (minipill), progesteron iceren 3 aylık korunma iğneleri ve cilt altı implantlar icin gecerlidir.)
- Oral kontraseptiflerden (OKS) farklı olarak yaş sınırı yoktur, 35 yaş uzerinde de kullanılabilir.
- Doğumdan sonra emzirenlerde kullanmaya başlamak icin 6 hafta gecmesi gerekirken, emzirmeyenler doğumdan hemen sonra kullanmaya başlayabilir.
- Duşuk yada kurtajlardan hemen sonra kullanmaya başlanabilir.
- Sigara icenler de kullanabilir.
- Tansiyon yuksekliği aşırı olmadığı surece ve kontrol altında olduğu surece kullanılabilir.
- Gecmişte damar tıkanıklığı (DVT) oykusu olanlar kullanabilir, damar tıkanıklığı halen mevcutsa kullanılmamalıdır.
- Kolesterol yuksekliğinde kullanılabilir.
- Kalp kapak hastalığı olanlar kullanabilir.
- Migren aurasız ise kullanılabilir.
- Epilepsi hastaları kullanabilir.
- Endometriyozis hastaları kullanabilir.
- Over (yumuralık) kisti olanlar kullanabilir.
- Rahim ağzında (servikste) iyi huylu hastalıkları olanlar kullanabilir.
- Memede iyi huylu kist v.b hastalıkları olanlar kullanabilir.
- Myomu olanlar kullanabilir.
- Pelvik enfeksiyonu olanlar kullanabilir.
- Diabet (şeker hastalığı) eğer bobrek, goz, damar gibi organlarda hasar yaratmamışsa engel teşkil etmez..
- Guatr (hipertroidi veya hipotroidi) engel teşlik etmez.
- Safra kesesi taşları engel teşkil etmez.
- Siroz veya karaciğer tumoru olanlar kullanmamalıdır.
- Aktif viral hepatit durumunda kullanılamaz, taşıyıcılar kullanabilir.
- Anemi, talasemi, orak hucreli anemi durumlarında kullanılabilir.
- Rifampisin ve griseofulvin dışındaki antibiyotiklerle aynı anda kullanımından etkilenmez.
3 ayda bir uygulanan DMPA: Depo-Medroksiprogesteron asetat 'ın gebelikten koruma dışında ek faydaları:
- Pelvik enflamatuar hastalık (PID) riski azalır
- Endometriozise bağlı ağrılar azalır
- Oral hucreli anemide kriz riski azalır
- Endometrium kanseri riski azalır
- Epileptik kriz riski azalır
- Menopozaa bağlı ateş basması v.b şikayetler azalır
- Dış gebelik riski azalır
- Aşırı ve duzensiz kanamalar azalır
- Endometrial hiperplaziyi onler
- Kansızlığı onler (kanama azaldığı icin)
- Adet sancılarını (dismenore) azaltır