beze iltihaplanması
TUKRUK BEZİ ENFEKSİYONLARı
Tukruk bezi iltihapları, Abseleşen ve abseleşmeyen ve ozel tukuruk bezi iltihabı şeklinde 3 tipde gorulur.En sık gorulen
enfeksiyon Kabakulak (epidemik Parotit) tır.
Kabakulak (Epidemik Parotit): Cocukluk cağının en sık goerulen tukruk bezi
hastalığıdır. Kulucka suresi 14-21 gundur. Parotis isimli ve cenenin ustunde kulağın onunde yer alan tukruk bezinde şişlik, kızarıklık, kanal ağzında hafif bir
şişme ve kızarıklık, kulak kepcesinin yer değiştirmesi gibi bulgulara sahiptir. Akıntı iltihap
karakterde değildir. Ekşi gıdaların alınması ağrıyı arttırır. Olguların %30’unda ateş yoktur,
%75’inde iki taraflı etkilenme vardır. Bir tarafın şişmesini takip eden 5 gun icinde diğer taraf ta
şişer. Bazen cenealtı tukruk bezleride hastalığa eşlik eder. Kabakulak viruslerle oluşan bir
enfeksiyondur. Etken paramikzoma grubuna ait norotropik bir virus olup, 8. kafa sinirinde geri donuşumsuz bir lezyon oluşturarak tek taraflı tama yakın bir sağırlığa yol acabilir. Pankreası
tutarak şeker hastalığı , testisler veya yumurtalıkları tutarak kısırlık ve santral sinir sistemini tutarak
menenjit yapabilir. Hastalığın 3-4. gunlerinde kan ve idrarda amilaz miktarı maksimum duzeye
ulaşır. Tedavi semptomatiktir ağrı kesici ateş duşurucu ilaclar verilir. Ağrı azaltılır, ateş
duşurulur.
Diğer Viral Enfeksiyonlar: Sitomegalovirus, Coxackie A, Echovirus, İnfluenza virusu
tukruk bezlerinde enfeksiyona neden olabilirler. Tedavi kabakulaktaki gibi semptomatiktir. HIV
enfeksiyonu sıklıkla buyuk tukruk bezlerinin tutulumu ile birliktedir. HIV icin klinik şuphe
olduğunda serolojik testler yapılır.
Ani gelişen iltihaplı dişeti ve tukruk bezi infeksiyonu: Ağız ici boşluktan gelen bakterilerin
oluşturduğu tukruk bezinin abseleşmeye meyilli enfeksiyonudur. Sıklıkla parotis bezinde gozlenir.
En sık rastlanan etken Stafilokokkus aureusdur isimli bakteridir daha nadiren Streptokok, E.Coli, Hemofilus
influenza gorulebilir. Tukruk bezi aniden şişer ve ağrılıdır. Ateş ve beyaz kan hucrelerinde artma vardır. Parotis bezi
tutlunca kulak kepcesi belirginleşir ve hastanın arkasından bakıldığında şişlik rahatlıkla
farkedilir. Tukruk bezi elle muayenede hassasdır ve hamur kıvamındadır. Deride kızarıklık olabilir ve
abseleşme varsa deri altında yumuşama hissedilir. Tukruk bezinin ağız icindeki kanal ağzına bakarken beze yapılan masaj ile purulan
akıntı geldiği izlenir. Enfeksiyon dış kulak yoluna atlayabilir.
Hastada yuz felci olabilir. Derin boyun absesi ve goğus boşluğu iltihabı gibi komplikasyonlar olabilir.
Hastaların 1/3’u ameliyat sonrası donemde ağızdan gıda alımı kısıtlanmış ve elektrolit-sıvı dengesi bozulmuş
hastalardır. Parotise yapılan masaj ile stenon kanalından ağız icine abse boşalımı izlenebilir. Tedavide
bakterilere etkili yuksek dozda antibiyotikler verilir. Sıvı-elektrolit dengesi duzeltilir.
tukuruk bezi uzerine sıcak kompresler uygulanır. Siyalogoglar (%2’lik pilokarpin damlası verilir, ciklet
ciğnetilir,C vitamini tabletleri veya limon emdirilir) ve ağız hijyenine dikkat edilir. Abse varsa,
yuz siniri korunarak, yelpaze şeklinde kesi yapılarak abse boşaltılır
Diğer yonlerden sağlıklı cocuklarda gorulen parotisin supuratif enfeksiyonu ayrı bir
antitedir. Uygun antibiyotik tedavisi ve takip gerekir. Genelde adolesan donemde semptomlar
sonlanır ve nadiren cerrahi gerekir.
Muzmin ve tekrarlayan dişeti-tukruk bezi iltihabı: En sık parotisde gorulur. Altta yatan sebep olarak tukruk
sekresyonunun azalması yada durması sorumlu tutulmaktadır. Klinik olarak hastada tekrarlayan, hafif ağrılı
tukruk bezi şişmeleri soz konusudur. Şişliklerin arası birkac hafta veya birkac ay olabilir. Taş
veya kolaylaştırıcı faktorler varsa bunlar tedavi edilmelidir. Yeterli sıvı alımı , bez masajları
yanında akut ataklar sırasında antibiyotik kullanılır. Konservatif tedavinin yetersizliği halinde
bezin cerrahi olarak cıkarılması gerekebilir.
Cenealtı tukruk bezin muzmin ve daraltıcı iltihabı (Kuettner tumoru): Gercek bir tumorden
ayırtedilmesini zorlaştıracak şekilde Cenealtı bezde sertleşme ve buyume gorulur.
Ayırıcı tanı ve histolojik inceleme icin tukruk bezi cıkarılır ve boylece tedavi edilmiş olur.
OZEL TUKRUK BEZİ İLTİHAPLARI:
Tuberkuloz (tbc): Parotis veya Cenealtı tukruk bezinde ağrısız bir şişlik olur.Enfeksiyonun primer yerleşim bolgesi akciğerlerdir:Rontgende kireclenme
gurulebilir. Akciğerlerde ve diğer organlarda Tbc aranmalıdır. Tedavi, anti-tbc ilaclar ile yapılır.
Enfekte lenf nodlarının ve tukruk bezlerinin fasiyal sinir korunarak cıkarılması gerekebilir.
Aktinomikoz, kedi tırmığı hastalığı seyrek gorulen ozel tukruk bezi iltaplarıdır.