kabızlık sabun kabızlığa sabun kabızlıkta icin
KRONİK KABIZLIK
Kabızlık terimi; az miktarda,sert kıvamda,seyrek ve guc dışkılama olarak algılanabilir.Dışkılamada gucluk,dışkılama sonrası boşalmamışlık duygusu gibi normal sure ve kıvamda dışkılama olmasına rağmen bazı hastalar tarafından yanlışlıkla kabızlık olarak değerlendirilip kendince , bilincsizce tedaviye başlayan bir cok kişi vardır.Bu şekilde yanlış tedavi ile sonradan ciddi sorunlar doğabilir.
Kabızlık bir belirtidir,hastalık değildir.Ancak bu belirtiye yol acan cok sayıda organik hastalık olduğu unutulmamalıdır.
Kabızlıkta dışkının niteliği sert olmasıdır.Diğer niteliği dışkılama miktarıdır.Toplumlara,bireylere ve yiyeceklere bağlı olarak değişmekle birlikte;haftada 3 ve daha az dışkılama sert ve zor dışkılama ile birlikte alındığında kabızlık olarak değerlendirilebilir.
Normal dışkılama mekanizması :
İnce barsaklardan yarı sıvı kıvamda kalın barsağın ilk kısmına gelen barsak iceriğini kalın barsakta suyunun emilerek dışkının normal kıvamı oluşmağa başlar.Kalın barsağın 3 turlu hareketi vardır.
1-Barsak icindeki materyalin suyun emilmesini arttırıcı olarak boğumlardan kasılması
2-Suyun emilmesini devam ettirici ileri-geri kısa harketler.
3-Dışkının kalın barsak icerisinde ilerlemesini sağlayan solucanımsı (ileri-itici)hareketler.
Bu işlemler sonucunda kıvamı koyulaşan gaita,son barsağın ust kısmına gelip burada depolanır.Genellikle yemeklerden sonra gastroenterik reflex ile gaita son barsağa doğru itilir.Son barsak icinde birikmeğe başlayan gaita,son barsak duvarını gererek dışkılama ihtiyacı meydana getirir.Son barsak kaslarının,karın ici adelelerin kasılması ile dışkılama meydana gelir.Ozetle kabızlık 3 mekanizma ile meydana gelir.
1-Kalın barsağın ilk kısmına ulaşan materyalin azlığı (aclık ve posa bırakmayan diyetle beslenme sonucunda boyle olur)
2-Kalın barsağın dışkıyı ileri doğru iten hareketlerin azalması (bazı norolojik hastalıklarda olduğu gibi )
3-Dışkılama mekanizmasının bozulması (son barsak ve anuse organik,norolojik,psikolojik nedenlerle dışkının dışarı atımını engelleyen olaylarda olduğu gibi)
Kabızlığın nedenleri :
Doğuştan olma bozukluklar,kulturel,psikolojik,cevresel faktorler,dışkılama ihtiyacının uygun koşullar olmadığı icin baskılanması barsakta gaitanın ilerlemesini zorlaştıran hastalıklar,yaşlılarda uygun dışkılama pozisyonunu engelleyen bozukluklar,eklem sorunları,parkinson hastalığı gibi bazı norolojik hastalıklar,hareket azlığı kabızlık nedeni olabilir.Kullanılan bazı ilaclar da ,kabızlık nedeni olabilir.
Bu saydığımız nedenler dışında ulkemizde ve batı dunyasında en sık kabızlık nedeni; barsak sağlığı yonunden yanlış beslenme sonucunda gelişen kabızlıktan kurtulmak icin alınan ve bir muddet sonra alışkanlık yapan bir cok kabızlık ilaclarının yanlış ve uygunsuz kullanımıdır.
Kabız olduğunda ne zaman doktora gorunulmelidir?
Uzun sure kabızlık ceken kişiler nedenini belirlemek amacıyla doktora baş vurup bazı tetkikler yaptırmalıdır.Bunun dışında dışkılama alışkanlığında yeni meydana gelmiş bir değişiklik,kilo kaybı,şiddetli karın ağrısı veya dışkılama ile birlikte kan gelmesi halinde hemen doktora başvurulmalıdır.Bu belirtiler cok ciddi bir durum belirtisi olabilir.Guatr bezi hastalığı ve şeker hastalığında da dışkılama alışkanlığı değişebilir.
Kabızlığı olanlarda ne gibi testler yapılmalıdır?
Once problemin şiddeti belirlenmeye calışılmalıdır.Fizik muayene ,laboratur testleri yapılmalıdır.Kalınbağırsak filmi veya rektoskopik tetkikler istenebilir.Tum kalın barsağın değerlendirilebildiği kolonoskopi denilen ışıklı,kıvrılabilen bir cihazla kolonoskopi yapılabilir .Bu şekilde polip(barsak icinde kucuk veya buyuk”ben’e”benzeyen oluşumlar)veya tumorler saptanabilir.
Kabızlık problemi nasıl cozumlenir?
Duzenli yemek yemek ,sağlıklı yiyecekler ve yeterli miktarda sıvı alınmalıdır.Duzenli egzersiz zengin lifli gıdalarla beslenmek ,kısaca ozetlemek gerekirse gunde 6-8 bardak su ya da sıvı ,fiziksel hareket ,bol lifli diyet.
Lif nedir?
Lif bitkisel yiyeceklerin sindirilmeyen kısımlarıdır.2 ceşit lif vardır.Suda eriyen ve erimeyen.Suda eriyen lifler kalın barsaktaki bakteriler tarafından sindiriler.Yulaf kepeği suda eriyen liflere ornektir.Kan kollestrolunu duşurmede yardımcıdır.Suda erimeyen lifler kabızlık icin en iyileridir.Buğday kepeği ,tahıl taneleri ve elma ,armut gibi ceşitli meyvelerin kabukları ornek olarak verilebilir.
Lif nicin onemlidir?
Lifler gaitanın hacmini arttırır.Lifler su tutarak gaitanın miktarını ve su iceriğini arttırırlar.Bu şekilde kalın barsak icerisindeki materyelin barsk boyunca hareketini arttırarak yardımcı olurlar.
Lifi nereden alabilirsiniz ve ne miktarda almalıyız?
Uygun bir hareketi icin gunde 30-35 gr lif alınmalıdır.Liften zengin bir cok yiyecek vardır.Meyva ,sebzeler ,kepekli undan yapılmış ekmek en mukemmel ornekleridir.Beyaz pirinc yerine kahverengi pirinc kullanılmakdır.Kepek buyuk bir lif kaynağıdır .Ceşitli doğal tahıl urunlerinde bolc bulunur .Diğer yiyeceklere karıştırılarak hazır kepek yenebilir.
Sabahleyin ac karna birkac adet kuru kayısı ,kuru incir veya kuru erik uzerine 2 bardak su icildikten sonra yapılacak bol bir kahvaltı sonrası tuvalet ihtiyacı olsun ya da olamsın tuvalete gidip 10-20 dk oturulmalıdır.Bu şekilde sağlanabilinicek bağırsak alışkanlığı uzun sureli rahatlatıcı olacaktır.Birey hergun sabahları bu dışkılama girişimine zaman ayırılmalıdır.Bu dışkılama eğitiminde genclerde daha iyi neticeler alınmaktadır.Ozmotik dışkılatıcılar (Magnezyum tuzları sodyum fosfat,laktiloz bu gruptandır)emniyetle uzun sure kullanılabilir.Barsak hareketlerini uyarak dışkılama meydana getirenler piyasada bircok tablet ya da draje şeklinde hazır olarak bol miktarda tuketilmektedir.Elektronik bozuklukları,kemik erimesi ,protein kaybı ve bağımlılık yapabilirler.Bazıları uzun sure kullanıldıklarıda barsak mukozasında pigment birikimine neden olarak melanosis koli adı verilen oluşuma yol acabilirler.Ozellikle barsak hareketlerini arttıracak etki gosteren dışkılatıcılar barsak duvarı icerisindeki sinirlerin harabiyetine yol acar.Arkasından kolay kolay duzelmeyen şiddetli kabızlık meydana gelmektedir.
Sıvı vazelin,mineral yağlar,ağzından veya lavman yoluyla verilebilir.Şiddetli kabızlıkta ozellikle karında şişkinlikte mevcutsa lavman ile barsak boşaltılmaya calışılmalıdır.