diz protez ameliyatı izle dize protez ameliyatı izle
Dizde diğer tedavi yontemlerine cevap vermeyen kireclenmeler diz protezi ile tedavi edilir. Protez denince dizde eklem yapan uc kemiğin eklem yuzeylerinin kesilerek cıkarılması ve bu yuzeylerin metal ve plastik parcalar ile kaplanmasıdır.
En sık soru protez yapım yaşı ve ne kadar omru olduğudur. Burada hastanın kişisel ozellikleri; yaş, cinsiyet, ağırlık ve hareket seviyesi belirleyicidir. İyi ellerde yapılması şartıyla tum hastaların %98’inde protez 10 yıl dayanır. 65 yaş uzeri, kadın, 70 kg altı ve az hareketli kişilerde protezin omrun kalan kısmında idare edebileceği soylenebilir. Genel olarak diz protezi iyi ellerde yapıldığında 15 yıl civarında tamamen ağrısız ve diz fonksiyonlarının tam olduğu bir yaşam suresi elde edilir.
Normal bir dizde dort adet bağ, dizin kemiklerinin birbiri ile bağlantısını ve koordinasyonunu sağlar.Artritli bir dizde bu bağların yapıları bozulabilir.Diz protezi uygulamalarında bu bağlardan bazıları eklem yuzeyleri ile birlikte kaldırılır ve yeni yapma yuzeyler ile değiştirilir.Konulan parcaları yerinde tutmak uzere 2 yol mevcuttur.Bunlardan biri polimetimetakrilat adı verile cimento ile tespittir. Diğeri ise ozel hazırlanan ve kemiğin gelişimine uygun olarak kemikle butunleşen parcalardan oluşan protezlerdir.
Bugun diz protezlerinin buyuk coğunluğu cimentolu olarak yapılmaktadır.Cimentolu protezlerin uyumu mukemmel olup 20 yıl kadar dayanabilmektedir.Bu sureyi hastanın kilosu,genel sağlık koşulları,aktivite duzeyi arttırıp, azaltabilmektedir.Cimentonun avantajı gerek kemikle protezi birbirine bağlayan bir yapı olması gerekse katı bir maddenin ortama kattığı biomekanik guctur.Bugun icin kullanılan materyallerde kırılma olayı son derece azdır,kemikten gevşeyebilmeleri bir sorundur.Gevşeme 2 turlu olabilir.
Diz hareketler esnasında bircok kuvvetin etkisi altında kalır.Protezli dizde aksial olarak gelen yuk değiştirilmiş olan kaval kemiğinin eklem yuzeyi ve arta kalan spongioz kemik tarafından karşılanır.Eğer gelen yuk protezin gucunu aşacak olursa protez alta kalan kemiğin icine gomulur,yada gevşemeye başlar.Bu esnada metal parcalar arasına konmuş olan polietilen tabakanın ezilmesi ondan parcaların ayrışmasına ve bu parcaların vucut tarfından yabancı cisim olarak algılanıp biolojik bir yanıt verilmesine neden olur.Bu cevapta gevşemenin biolojik olarak hızlanmasına neden olur.
Polietilen bolgeden kopan parcalar vucudun savunma hucreleri tarafından kaldırılmak istenecektir. Bu amacla salgılayacakları enzimler sadece bu parcaların değil aynı zamanda protezin kemiğe yapışmış olduğu bolgedeki kemiğin erimesine(osteolisiz) yol acacaktır.Bu olay bir kısır dongu icerisnde devam edip gevşeme ve protezin uyumsuzluğu ile sonlanır.
Yukarıda anlatılanlara karşın cimentolu protezler bugun icin başarı ile kulanılmaya devam etmektedir.Ozellikle genc aktif,artritli hastalarda tek tedavi seceneği olarak kabul edilmektedirler.
1980’li yıllarda kemiğe bir cimento materyali olmaksızın uygulanabilen protezler uretilmiştir.Bu implantların yuzeylerinde yeni kemik oluşumunu sağlayabilecek biolojik olarak aktif olan maddeler bulunmaktadır.İmplanları kemiğe tespit etmek uzere ceşitli vida sistemleride geliştirilmiştir.Vidalar yeni kemik gelişimi sağlanana dek protezin tespitinden sorumlu olacaklardır.Bazı modeller cimentolu protezler kadar başarılı olmuşlardır.Ancak ne kadar duzgun yuzeyli olurlarsa olsunlar bu protezlerde de yuk altında kalmaya bağlı kucuk fragmanların oluşumunun daha fazla olduğu ve biolojik yanıtın daha hızlı geliştiği tespit edilmiştir.Ayrıca bugun icin bu tip protezlerin kullanımı ile ilgili uzun donem sonuclar henuz elimizde mevcut değildir.
1980’li yılların sonuna doğru femoral komponenti cimentosuz,tibial komponenti cimentolu hybrid protezler uretilmiş olup bugune kadar ki sonucları iyidir.
Sonuc olarak diz protezi cerrahisi bazı sorunları olsada bugun icin dizin biomekaniğini duzenleme de etkili bir tedavi yontemidir. Hastaların operasyonun ertesi gunu yurumelerine, 2. gun tuvalete oturmalarına izin verilir. Dikişler ortalama 15 gunde alınır ve sonrasında banyoya izin verilir. Hasta operasyonun ertesi gununden itibaren diz bukme ve adele guclendirme akzersizlerine başlanır. Bu ekzersizler diz fonksiyonlarının tamamen kazanılmasına kadar devam eder. Genellikle 6. haftada tum diz fonksiyonları geri doner. Dizde şişlik ve protezin varlığını hastalar 3-6 ay hissedebilirlerse de yurume ilk haftadan sonra ağrısızdır.
Diz protezinin iyi ellerde yapılması kadar ameliyathane ve ameliyat sonrası bakım hizmetleride cok onemlidir. Bu operasyonun en onemli komplikasyonu % 1-2 oranında enfeksiyondur.(en iyi ameliyathane şartlarında). Enfeksiyon gelişirse ek cerrahi prosedurler gerekebilir. İyi ameliyathane şartı dendiğinde enfeksiyon kontrolu cok iyi olan, “laminar air flow” lu ameliyathaneler anlaşılmaktadır. Damar ve sinir yaralanması riski neredeyse yoktur.